Ngày 30/7/2013, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020. Đây được coi là văn kiện thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Bộ Chính trị đối với quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh; định hướng, tạo động lực giúp tỉnh phát triển tương xứng với vị trí, vai trò, tiềm năng. Tiếp đó, ngày 13/11/2021, tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV thông qua Nghị quyết số 36/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An.

Sau gần 10 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, Bộ Chính trị đánh giá kinh tế của tỉnh phát triển khá toàn diện, tăng trưởng khá nhanh, chất lượng tăng trưởng được cải thiện, quy mô kinh tế được mở rộng… Tỉnh Nghệ An cũng đánh giá những thành tích, kết quả đạt được trong nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX (nhiệm kỳ 2020 - 2025) và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII là rất lớn, có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng cho việc hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội đã đề ra.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, khẳng định sự nỗ lực rất lớn của địa phương, tỉnh thẳng thắn nhìn nhận còn nhiều hạn chế, yếu kém. Cụ thể, đó là mục tiêu xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá trong khu vực các tỉnh phía Bắc, cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp chưa đạt được. Hiện, Nghệ An vẫn là địa phương còn nhiều khó khăn, chưa cân đối được ngân sách. Các lĩnh vực thương mại, du lịch, văn hóa, thể thao, tài chính, công nghiệp, công nghệ cao chưa khẳng định được vai trò trung tâm vùng các tỉnh Bắc Trung Bộ như định hướng, mục tiêu đã đề ra. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị có mặt còn hạn chế.

Trong những lần làm việc với lãnh đạo tỉnh Nghệ An, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các bộ, ban, ngành đã chỉ rõ những hạn chế, tồn tại và đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, gợi mở, định hướng các vấn đề cho tỉnh; đồng thời yêu cầu, tỉnh cần vận dụng sáng tạo các nghị quyết, có những cách làm, bước đi mới để khơi dậy khát vọng phát triển, tạo cho được “kỳ tích sông Lam” mà cả nước đang mong đợi. Ngày 25/5/2023, tại cuộc họp Bộ Chính trị cho ý kiến về Báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu yêu cầu đối với tỉnh, đó là phải tạo chuyển biến cụ thể để Nghệ An “bước thật mạnh, tiến thật xa”, với tinh thần địa phương phải quyết liệt hơn, là chủ lực, nhưng trách nhiệm của các cơ quan Trung ương cũng quan trọng, không khoán trắng cho địa phương và địa phương không ỷ lại vào Trung ương.

Để xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá của cả nước, tương xứng với vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong vùng Bắc Trung Bộ, duyên hải Trung Bộ và cả nước, Bộ Chính trị thống nhất ban hành nghị quyết mới về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết 39-NQ/TW ra đời trong bối cảnh đó và đã xác định rõ quan điểm, đó là xây dựng và phát triển Nghệ An tương xứng với vị trí, vai trò, tầm quan trọng, xứng đáng là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân địa phương và cả nước.

Theo Nghị quyết 39-NQ/TW, mục tiêu đến năm 2030, Nghệ An là tỉnh phát triển khá của cả nước, kinh tế phát triển nhanh và bền vững, mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam và xứ Nghệ; là trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về thương mại, logistics, y tế, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, công nghiệp và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; có hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, có khả năng ứng phó và thích ứng có hiệu quả với thiên tai, biến đổi khí hậu; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao...

Trong đó, một số chỉ tiêu cụ thể được Nghị quyết 39-NQ/TW đưa ra là: đến năm 2030, cơ cấu nông, lâm, thủy sản chiếm 13,5 - 14%; công nghiệp, xây dựng 42 - 42,5%; dịch vụ 39 - 39,5%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm 4,5 - 5%; GRDP/người đạt khoảng 7.500 - 8.000 USD; tỷ lệ đô thị hóa đạt khoảng 40%; xã nông thôn mới đạt 90%; hộ nghèo giảm bình quân 0,5 - 1,5%/năm...

Đối với Nghệ An, để đạt được các mục tiêu như Nghị quyết 39-NQ/TW đề ra là không đơn giản, rất cần sự định hướng, hỗ trợ, giúp đỡ của Trung ương và sự nỗ lực hơn nữa của tỉnh cùng những giải pháp, cách làm, bước đi phù hợp. Tỉnh xác định, có nghị quyết rồi nhưng tổ chức thực hiện thế nào cho hiệu quả và cuối cùng phải biến nghị quyết thành của cải vật chất, thành hiện thực sinh động.

Giải pháp được Trung ương và tỉnh đề ra là thống nhất nhận thức, đổi mới tư duy, khơi dậy khát vọng phát triển toàn diện, nhanh, mạnh hơn; phát huy truyền thống, văn hóa mang đậm bản sắc xứ Nghệ trở thành động lực, nguồn lực nội sinh cho phát triển. Tỉnh xây dựng và thực hiện tốt công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch; tăng cường liên kết phát triển; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng chủ yếu dựa vào khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; tập trung phát triển mạnh mạng lưới đô thị, nhất là các đô thị trung tâm. Địa phương tạo đột phá trong cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; đẩy mạnh thu hút và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực cho phát triển; tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của các cấp chính quyền...

Cùng với việc triển khai các nội dung trong Nghị quyết 39-NQ/TW, tỉnh xác định khẩn trương xây dựng Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết với các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, gắn kết chặt chẽ với việc thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo Tỉnh ủy Nghệ An, tỉnh sẽ chủ động ban hành các văn bản hướng dẫn, cơ chế, chính sách để thực hiện thắng lợi Nghị quyết; phát huy cao độ vai trò lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức Đảng, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội nhằm sớm đưa Nghị quyết 39-NQ/TW đi vào cuộc sống, nỗ lực phấn đấu để Nghệ An “bước thật mạnh, tiến thật xa” theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Tác giả: Nguyễn Văn Nhật