Hiện nay trên địa bàn nhiều xã của các huyện Tân Kỳ, Đô Lương, Thanh Chương (Nghệ An) đang vào vụ thu hoạch trám đen. Năm nay trám ít quả hơn so với năm ngoái nhưng có giá cao, mang lại thu nhập ổn định cho người dân.

Trám đen ở vùng đất Thanh Chương, Tân Kỳ được trồng chủ yếu trong vườn nhà, vườn đồi. Trám đen thuần chủng, cây cao, tán rộng, phân bố rải rác ở các xã vùng núi. Nhà trồng ít thì có 1-3 cây, nhà nhiều thì có 7-8 cây, một số hộ có hàng chục cây đang cho quả.

Theo bà con nông dân, trám đen năm nay không được mùa, chín muộn hơn so với năm trước. Khi trám chín phải thu hoạch đúng thời điểm, nếu hái sớm thì quả còn xanh, nếu hái muộn, quả trám sẽ bị dính nhiều nhựa và nhanh hỏng.

Những ngày gần đây, gia đình anh Phạm Văn Huấn, ở xóm Tân Thuận, xã Nghĩa Dũng, huyện Tân Kỳ luôn bận rộn với công việc thu hoạch trám. Anh Huấn cho biết: "Vườn nhà tôi có 15 cây trám đen, trồng được tầm 5-8 năm. Năm nay trám ít quả hơn năm ngoái, mỗi cây chỉ cho từ 10-30kg quả, bù lại trám rất được giá".

Để thu hoạch trám người dân phải trèo lên cây, dùng sào có gắn miếng thép hình trăng khuyết hoặc lưỡi dao buộc chéo để chọc, cắt. Ở dưới gốc cây sẽ giăng bạt, lưới để dễ dàng gom trám hơn. Nhiều thợ trèo lên cây trám cao chỉ được bảo hiểm bằng sợi dây, có những thợ không dùng phương tiện nào nên rất nguy hiểm.

Chị Phạm Thị Phương, ở xã Nghĩa Dũng, huyện Tân Kỳ cho biết, mỗi cây trám năm nay cho thu nhập từ 1-2 triệu đồng. "Giá trám đầu mùa từ 80.000-100.000 đồng/kg. Thường thì khách đặt nhiều, mang xe ô tô đến tận vườn thu mua. Hai vợ chồng hái không kịp cân. Tính ra, mỗi năm vườn trám nhà tôi mang lại 15-30 triệu đồng", chị Phương cho biết.

Hay như gia đình ông Nguyễn Đăng Sơn, xóm Tân Thuận, xã Nghĩa Dũng, huyện Tân Kỳ có vườn trám hơn 30 gốc. "Năm ngoái tôi bán vườn trám được 18 triệu, nhưng năm nay quả ít, thương lái chỉ trả cho 12 triệu đồng", ông Sơn nói. Hằng năm, đến đầu mùa trám, tùy vào mức độ quả nhiều hay ít, thương lái sẽ ngã giá vườn trám. Theo ông Sơn, gia đình tự thu hoạch thì tốn nhiều công sức, leo trèo nguy hiểm nên bán "non" cho thương lái muốn hái lúc nào tùy họ.

Anh Lê Văn Lĩnh (40 tuổi) trú xóm 8, xã Tân Hương, huyện Tân Kỳ cho biết, giá trám hiện nay khá cao, dao động từ 80.000-100.000 đồng/kg. Năm nay, anh bỏ ra hơn 200 triệu đồng đến các vườn trên địa bàn huyện Tân Kỳ để thu mua. "Nguồn hàng không đủ cung cấp cho thương lái nên tôi phải thuê thêm người hái. Mỗi thợ trèo cây hái được trả 500.000-600.000 đồng/ngày, người nhặt chỉ từ 200.000-250. 000 đồng/ngày", anh Lĩnh cho biết.

Trung bình mỗi ngày anh Lĩnh thu gom từ 2-3 tạ trám đem về nhà để chọn lọc. Sau đó sẽ gọi điện cho các thương lái đến lấy. Nhẩm tính mùa trám năm nay anh sẽ thu về được hơn 100 triệu đồng sau khi đã trừ chi phí.

Thời gian gần đây, trám đen trở thành đặc sản, là loại thực phẩm sạch, ngon, được nhiều người ưa chuộng, bán "đắt như tôm tươi", giúp người trồng trám ở huyện Thanh Chương, Tân Kỳ, Đô Lương có thêm nguồn thu nhập khá. Sau khi thu hoạch, trám đen thường được lựa chọn, loại những quả mới chín tới, quả sâu... Tùy vào việc bán trám cả cây cho lái buôn hay các hộ dân tự hái bán, mà trám được tiêu thụ ở chợ quê hoặc được đưa đi xa.

Trám được chế biến thành nhiều món ăn như trám om chấm chẻo, trám muối, trám kho thịt ba chỉ, thậm chí kho với nước tương…