Kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo: Kỳ 2- Từ viết báo đến...làm tình
Nỗi lo trí thông minh nhân tạo (AI) cướp việc làm của con người, nay không chỉ khu biệt ở những lĩnh vực cần nhân công lao động chân tay như các dây chuyền lắp ráp linh kiện mà còn lan ra những công việc “tri thức” như nghề báo.
Tờ Express (Anh) hôm 23-1 đưa tin một robot do Trung Quốc chế tạo cài đặt chương trình máy tính thông minh nhân tạo (AI) có khả năng phân tích dữ liệu đã giúp robot này có tốc độ viết bài nhanh hơn các phóng viên.
Tờ báo đưa tin robot tên Xiao Nan do nhóm giáo sư khoa học thuộc Đại học Bắc Kinh chế tạo dựa vào phần mềm phân tích dữ liệu đã “phóng bút” hoàn thành bài viết với chủ đề người dân nước này đổ xô về quê ăn Tết, dung lượng 300 từ chỉ trong vòng 1 giây. Tác phẩm do Xiao Nan "chấp bút" sau đó đã được đăng trên tờ Southern Metropolis Daily.
Giáo sư Wan Xiaojun cho biết: “Khả năng phân tích dữ liệu và viết bài của robot này nhanh hơn hẳn phóng viên”. Tuy nhiên đây mới chỉ là bước khởi đầu. Ở những công việc cần nhiều cảm xúc như phỏng vấn trực tiếp với nhân vật hay qua các phương tiện như điện thoại, robot này vẫn chưa làm được.
Tuy nhiên bấy nhiêu chức năng thôi đã đủ khiến Xiao Nan trở thành đối thủ của các phóng viên trong tương lai với viễn cảnh họ sẽ nghỉ việc vì nó.
Giờ đây, nhiều bản tin thể thao, tài chính ngắn, chủ yếu dựa vào dữ liệu đang được các tòa soạn báo ứng dụng AI vào để viết tin. Từ hãng tin AP, tờ New York Times đến Financial Times, một số bản tin đã được viết bằng robot.
Giờ đây robot được lập trình có thể viết nên những bản tin đơn giản nhờ phân tích của phần mềm phân tích dữ liệu - Ảnh: Getty Images
Theo thống kê gần đây, hàng triệu tin bài đã được viết ra ở Mỹ mỗi năm bằng robot. Điển hình là công ty Narative Science (ở Chiacago, Mỹ) đã dùng các robot cài phần mềm AI, mà thực chất đó là tập hợp các thuật toán có khả năng đối chiếu, sàng lọc hàng loạt dữ liệu trực tuyến để trích xuất thông tin ráp vào mô hình bài viết thích hợp.
Những bài viết của robot sau đó đã ra đời từ các lĩnh vực từ tài chính đến thể thao. Hàng loạt ấn bản báo điện tử uy tín như Forbes đã dùng các bài viết hoàn chỉnh này để đăng trên ấn bản của mình như một sản phẩm báo chí hoàn chỉnh.
Thuật toán của các robot khi phân tích cũng nhận biết được những chi tiết đắt giá của thông tin như bàn thắng nào là quan trọng trong một trận cầu hay chọn ra một giao dịch kinh doanh nổi bật để đưa các chi tiết đó vào bài viết.
Mới đây, một robot cài chương trình AI có tên Dreamwriter đã hoàn tất một báo cáo tài chính chỉ trong vòng 1 phút với dung lượng 916 từ. Điều đáng nói, ngôn ngữ viết của robot này là tiếng Quan Thoại (loại chữ tượng hình rất khó lập trình). Bản báo cáo tài chính của Dreamwriter được nhận xét là “đọc dễ hiểu”, sau đó đã tiếp cận độc giả thông qua việc đăng trên trang tin QQ.com.
Dreamwriter do hãng Tencent, Trung Quốc chế tạo đã gây bối rối thực sự cho mọi người khi sản phẩm báo chí mà nó cho ra hoàn hảo như một phóng viên thực thụ viết. Li Wei - Phóng viên của một tờ báo địa phương phải thốt lên sao khi đọc bản tin rằng "Thật khó nói đây không phải chữ viết của một con người”.
Không chỉ ngành truyền thông giờ đây dần “thấm đòn” bởi các thiết bị AI, mà nhiều ngành nghề khác, kể cả sứ mạng thám hiểm sao Hỏa của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) cũng chọn robot cài phần mềm AI làm thiết bị hoạt động.
Cách đây hơn 3 năm (2013), NASA đã ra mắt robot cứu hộ có tên Valkyrie. Với chiều cao 1,9 m, nặng gần 130 kg , robot này được nhóm kỹ sư thuộc Trung tâm Không gian Johnson của NASA chế tạo trong vòng 9 tháng.
Valkyrie có khả năng cứu nạn trong các thảm họa, nổi bật là khả năng nâng đỡ đồ vật và con người, khả năng phá chướng ngại vật (như phá tường nhà, cứu người kẹt bên trong). NASA còn ấp ủ dự định đưa Valkyrie lên sao Hỏa do thám trước khi đưa các phi hành gia lên hành tinh Đỏ trong dự án của mình.
Trong một diễn biến khác, hồi cuối tháng 10-2016, Tàu vũ trụ Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã phát hiện xác robot thăm dò Schiaparelli của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) trên bề mặt hành tinh Đỏ. Một cú va chạm do bung dù quá sớm khi tiếp cận bề mặt Sao Hỏa đã khiến Schiaparelli phát nổ.
Robot Schiaparelli thám hiểm sao Hỏa của ESA - Ảnh: ESA
Thông tin trên cho thấy, từ những công việc “dưới đất” như thực hiện các thao tác lắp ráp trên dây truyền sản xuất, cứu hộ, viết báo, đánh cờ đến những công việc “trên trời” như thám hiểm sao Hỏa, đều đang có sự hiện diện của các thiết bị được lập trình bằng các chương trình AI. Con người ngày nay đang bước dần vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo thống trị các ngành nghề.
Điều đó làm dấy lên lo ngại rằng máy móc thông minh sẽ dần thay thế công việc của con người.
Chúng ta sẽ làm gì?
Tờ Financial Times dẫn lời các nhà khoa học tham dự hội nghị Hiệp hội Tiến bộ khoa học Mỹ (AASS) hồi tháng 2-2016 cảnh báo kỷ nguyên thống trị của AI đã bắt đầu.
Báo này dẫn lời giáo sư khoa học máy tính thuộc Đại học Rice (Texas, Mỹ) – Moshe Vardi cảnh báo các chương trình AI và người máy (robot) cài chương trình AI đang đặt ra thách thức: “Nếu máy móc có thể làm được gần như tất cả các công việc con người có thể làm, vậy con người sẽ làm gì?”.
Còn giáo sư khoa học máy tính Bart Selman đến từ Đại học Cornell (Mỹ) cũng nhấn mạnh thực tại: “Trí tuệ nhân tạo đang dịch chuyển nhanh chóng từ nghiên cứu sang thế giới thực. Máy tính giờ đây đang bắt đầu có thể ‘nghe’ và ‘nhìn’ như con người. Các hệ thống đã có thể bắt đầu di chuyển và hoạt động tự động”.
Nhiều đại gia công nghệ như IBM, Facebook hay Google đang đổ hàng tỷ USD mỗi năm để phát triển trí tuệ nhân tạo. Trong khi CEO Elon Musk - đồng sáng lập công ty Tesla cũng đang tất bật với dự án phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) để vận hành ô tô với chương trình tham vọng phát triển ô tô tự lái.
Các nhà khoa học cho rằng những phần mềm AI và người máy cài AI mới chỉ thực hiện được những công việc cơ học như lắp ráp, còn những công việc thuộc về phạm trù cảm xúc của con người như phỏng vấn trực tiếp một nhân vật của phóng viên, robot còn lâu mới đạt được. Tuy nhiên với những bước phát triển vượt bậc của AI, người ta đang bàn đến khả năng con người có thể quan hệ tình dục với robot trong tương lai, vì cả khi làm tình, phần mềm được cài đặt cũng có thể được lập trình giúp cho robot có những hành động tình dục và phát ra cảm xúc hỉ nộ ái ố như thật với bạn tình.
Khả năng bạn tình là robot cài phần mềm AI không phải là điều viễn tưởng - Ảnh: Blutgruppe/Corbis
Trước sự phát triển không ngừng của trí tuệ nhân tạo, vấn đề tạo ra cơ chế kiểm soát AI, nếu không AI sẽ thống lĩnh con người trong tương lai gần đang được bàn thảo dữ dội trong thời gian gần đây. (Còn tiếp)
