Thủ tướng Anh Theresa May (Ảnh: Imago)
Trong cuộc phỏng vấn với đài BBC ngày 30/7, cựu Bộ trưởng kinh doanh Anh Vince Cable cho biết Thủ tướng Theresa May tỏ ra lo ngại trước những tác động về an ninh của dự án điện hạt nhân sử dụng vốn tài trợ từ Trung Quốc, và đã đích thân can thiệp để tạm hoãn dự án này lại trước khi cùng chính phủ đưa ra quyết định cuối cùng.
Theo kế hoạch ban đầu, ngày 29/7, Anh sẽ ký thỏa thuận với Tập đoàn Điện lực nhà nước Pháp (EDF) để xây dựng 2 lò phản ứng ở Hinkley Point, phía tây nam nước Anh với mục tiêu đáp ứng 7% nhu cầu điện năng của Anh. Dự án này được Tập đoàn điện hạt nhân Trung Quốc (CGN) rót vốn và đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của cựu Thủ tướng Anh David Cameron như một cách để thu hút đầu tư từ nước ngoài vào Anh.
Tuy nhiên, sau khi bà Theresa May chính thức tiếp quản ghế Thủ tướng của ông Cameron, bà tỏ ra không hài lòng với chính sách muốn thu hút đầu tư từ Trung Quốc như người tiền nhiệm từng làm. Theo đó, bà đã quyết định tạm hoãn việc ký kết hợp tác xây dựng 2 lò phản ứng hạt nhân sử dụng vốn từ Trung Quốc vào phút chót khi chỉ còn vài giờ đồng hồ nữa lễ ký kết sẽ diễn ra theo lịch trình.
Nhận định về động thái bất ngờ của bà May, ông Cable cho rằng đây là điều hoàn toàn có thể hiểu được. “Trước đó, khi chúng tôi còn là đồng nghiệp trong chính phủ (của Thủ tướng Cameron), bà May đã công khai bày tỏ sự bất bình về chính sách thu hút đầu tư từ Trung Quốc và đã lên tiếng phản đối dự án Hinkley từ thời điểm đó”, ông Cable cho biết.
Ông Cable sau đó chia sẻ với hãng tin Sky rằng bà May lo ngại việc Trung Quốc “nhúng tay” vào dự án này có thể ảnh hưởng tới an ninh quốc gia. “Vấn đề đó được nêu lên một cách chung chung, nhưng rõ ràng có liên quan cụ thể tới dự án Hinkley”, cựu Bộ trưởng kinh doanh Anh cho biết thêm.
Dự án nhà máy điện hạt nhân Hinkley. (Ảnh: EDF)
Sau khi trở thành tân Thủ tướng Anh vào ngày 13/7, bà May vẫn giữ lập trường rằng Anh luôn mở cửa chào đón các dự án đầu tư nước ngoài, nhưng nhấn mạnh vai trò của chính phủ trong các dự án và lĩnh vực then chốt. Năm ngoái, Chánh văn phòng của Thủ tướng Theresa May, Nick Timothy, cho biết các chuyên gia an ninh lo ngại về việc nếu để Trung Quốc tham gia vào dự án điện hạt nhân lần này thì sẽ tạo điều kiện cho họ được tiếp cận với hệ thống máy tính, từ đó có thể chi phối hệ thống sản xuất điện năng của Anh bất kỳ lúc nào.
Tập đoàn điện hạt nhân Trung Quốc (CGN) dự kiến sẽ nắm 33% cổ phần trong dự án Hinkley Point. Việc Bắc Kinh tham gia tới một phần ba vào một dự án điện hạt nhân lớn nhất của Anh sẽ dọn đường cho nước này được tham gia tiếp vào các dự án khác. CGN ngày 30/7 nói tập đoàn này tôn trọng quyết định từ Anh, cho rằng chính phủ mới cần có thời gian để làm quen với dự án.
Dự án xây dựng lò phản ứng tại Hinkley Point được khởi xướng từ năm 2006 dưới thời của Thủ tướng Tony Blair. Sau đó, năm 2013, chính phủ Anh và Tập đoàn Điện lực nhà nước Pháp đạt được thỏa thuận hợp tác về dự án này dưới thời Thủ tướng David Cameron. Tháng 10/2015, nhân chuyến công du của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới London, thỏa thuận sơ bộ về nhà máy điện hạt nhân ở Hinkley Point mới được ký kết và việc nhận tài trợ vốn từ Bắc Kinh được xác nhận vào thời điểm đó. Tuy nhiên, tân Thủ tướng Theresa May đã quyết định xem xét lại dự án này và chưa xác nhận thời điểm đưa ra tuyên bố cuối cùng.
Tác giả bài viết: Thành Đạt
