“Làng diều” nào ở Thanh Chương cũng có "nghệ nhân" làm diều và không ít người làm diều miễn phí. Diều truyền thống làm khá đơn giản, nguyên liệu chủ yếu là tre và nilon. Tre được chọn kỹ, phơi thật khô, kỳ công chuốt vót, uốn buộc thành khung diều. Thường mỗi con diều cần 3 thanh tre (1 thanh làm trục, 2 thanh làm cánh). Trong ảnh: Một người dân xóm Yên Long xã Thanh Yên đang uốn cánh diều. Ảnh: Huy Thư

Sau khi làm xong khung diều, mọi người thường dùng 1 tấm nilon phủ lên, chỉnh cho cân xứng, rồi may và dán chắc các mép nối để hoàn thành cánh diều. Ảnh: Huy Thư

Tiếp đến là căn đo khoảng cách và khoan lỗ cắm sáo lên trục diều. Ảnh: Huy Thư

Bên cạnh kỹ thuật làm diều truyền thống, người chơi diều ở các “làng diều” còn tiếp thu những cách làm diều mới với những con diều có hình thức đẹp (nhiều màu, có đuôi), dễ tháo lắp, thuận tiện trong di chuyển. Loại diều này, cánh được làm từ 4 thanh tre (liên kết nhau qua một trục bằng kim loại) và những tấm vải chuyên dụng, may sẵn. Trong ảnh: Một thanh niên ở xóm 2, xã Thanh Lương đang đo và cắt vải diều. Ảnh: Huy Thư

Vải diều được may thành hình cánh diều có lỗ xâu những thanh tre. Mỗi cánh diều thường may thành 2 nửa tách rời, có khóa kéo khi liên kết. Ảnh: Huy Thư

Sáo diều là bộ phận khó làm nhất. Trước đây người dân Thanh Chương thường chơi sáo đơn làm từ 1 ống tre hay vỏ hộp sữa bò, có 2 sáo phụ ở 2 bên. Nay sáo dàn được ưa chuộng hơn và phải rất kỳ công, đòi hỏi sự khéo léo và độ tinh tế cao. Trước tiên phải công phu trong làm ống sáo, cần chọn loại nứa, lồ ô thưa mắt, nhẹ, bền, tước hết lớp ngoài, mài mỏng, đều, sau đó mới khoét lỗ liên kết. Ảnh: Huy Thư

Nắp sáo được làm từ gỗ vàng tâm. Tùy vào độ lớn bé của ống sáo để làm nắp có kích cỡ tương ứng. Người làm không chỉ phải khéo tay ( có kỹ thuật cưa, chạm, bào, mài… ) mà còn phải rất kiên trì, chịu khó. Ảnh: Huy Thư

Nắp sáo chuẩn là những chiếc nắp đảm bảo các tiêu chuẩn tròn, nhẵn, nhẹ, lỗ sáo được khoét đúng kích cỡ. Sáo kêu hay không, phụ thuộc phần nhiều vào kỹ thuật khoét lỗ sáo. Ảnh: Huy Thư

Làm diều sáo truyền thống, mỗi người chỉ cần nửa ngày là xong một cánh diều, còn làm diều kiểu mới, có khi cả tuần mới xong một bộ sáo. Ảnh: Huy Thư

Một bộ sáo dàn được làm từ 7 đến 9 chiếc sáo đôi, có kích thước đều đặn từ lớn đến bé. Để làm dàn sáo có âm thanh cộng hưởng theo nốt nhạc lý là một sự kỳ công, trong đó có cả bí quyết gia truyền. Ảnh: Huy Thư

Sau khi làm xong cánh diều, việc còn lại là cột dây lèo. Diều đón gió, lên cao vút hay chao liệng dưới thấp, phụ thuộc nhiều vào kỹ thuật cột dây lèo. Khi chơi diều, gắn sáo đơn hay sáo dàn là tùy thích. Ảnh: Huy Thư

"Nghề chơi diều" thực lắm công phu, để được sở hữu những cánh diều đẹp, bay cao, người chơi ở các “làng diều” đã không ngừng cách tân, cải tiến kỹ thuật làm diều. Họ là những người vừa “chơi cho mình” để thỏa nỗi đam mê, vừa “chơi cho làng” để gìn giữ một nét quê truyền thống. Ảnh: Huy Thư.