Vụ cháy chung cư ở Hong Kong: Toàn cảnh thảm kịch tồi tệ nhất kể từ Thế chiến 2

Toàn cảnh các tòa tháp bị hư hại thuộc khu chung cư Wang Fuk Court tại Hong Kong vào sáng 27-11 - Ảnh: REUTERS

Ngọn lửa lan nhanh qua bảy trong số tám tòa tháp cao 32 tầng, khiến ít nhất 44 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích cho đến nay, biến đây trở thành vụ cháy chết người nhiều nhất ở Hong Kong kể từ Thế chiến 2.

Khi lực lượng cứu hỏa vẫn còn vật lộn để kiểm soát đám cháy giữa khói dày và nhiệt độ cao, câu hỏi lớn nhất đặt ra là vì sao một sự cố lại có thể gây hậu quả thảm khốc đến vậy ở một thành phố vốn nổi tiếng với tiêu chuẩn an toàn xây dựng nghiêm ngặt như Hong Kong.

Khu chung cư Wang Fuk Court

Wang Fuk Court là một trong những khu nhà ở có quy mô lớn tại Hong Kong, tọa lạc tại quận Tai Po - khu vực đông dân cư gần biên giới Trung Quốc đại lục.

Khu phức hợp được đưa vào sử dụng từ năm 1983 trong khuôn khổ chương trình sở hữu nhà ở có trợ cấp của chính quyền, và hiện bao gồm tám tòa tháp cao 32 tầng với khoảng 2.000 căn hộ, là nơi sinh sống của hơn 4.600 người.

Trong nhiều thập kỷ, khu nhà là biểu tượng cho mô hình phát triển nhà ở mật độ cao của Hong Kong, khi thành phố phải đối mặt với nguồn cung hạn chế và giá nhà thuộc hàng đắt đỏ nhất thế giới.

Trước thời điểm xảy ra vụ cháy, toàn bộ khu phức hợp đang trong quá trình sửa chữa quy mô lớn: các mặt ngoài tòa nhà được che phủ bởi giàn giáo tre và lưới công trình màu xanh, cửa sổ của nhiều căn hộ bị bịt kín để phục vụ thi công.

Đặc điểm này - tưởng chừng quen thuộc trong các dự án bảo trì tại Hong Kong - đã trở thành yếu tố then chốt khiến ngọn lửa lan rộng bất thường, theo Hãng tin Reuters.

Tổ hợp chung cư Wang Fuk Court, với tòa nhà màu cam đậm là nơi bắt đầu xảy ra vụ cháy - Ảnh: CNN

Những giờ đầu hỗn loạn

Đám cháy bắt đầu vào khoảng 14h51 chiều 26-11 tại tòa Wang Cheong House, nơi đang được bao kín bằng giàn giáo tre. Chỉ trong thời gian cực ngắn, ngọn lửa bám vào giàn giáo và lan lên các tầng trên, trước khi bùng sang những tòa nhà kế cận.

Nhiều nhân chứng cho biết họ nhìn thấy "bức tường lửa" dựng đứng bao phủ mặt ngoài các tòa nhà, trong khi các thanh giàn giáo đang cháy rơi xuống đất, khiến công tác tiếp cận của lính cứu hỏa gặp nhiều trở ngại.

Gió mạnh từ phía bắc càng góp phần đẩy nhanh tốc độ lan của lửa, khiến bảy trong tám tòa nhà bị ảnh hưởng chỉ trong vòng vài chục phút.

Đến rạng sáng ngày 27-11, lực lượng cứu hỏa mới khống chế được ngọn lửa tại bốn tòa nhà, trong khi các tòa còn lại vẫn còn nhiều điểm cháy âm ỉ.

Vụ cháy tại tổ hợp tám tòa chung cư khiến công tác kiểm soát ngọn lửa gặp nhiều khó khăn - Ảnh: REUTERS

Ứng cứu giữa nhiệt độ khắc nghiệt

Hong Kong đã triển khai một trong những chiến dịch cứu hỏa lớn nhất trong nhiều năm trở lại đây. Có thời điểm, 888 nhân viên cứu hộ - bao gồm lính cứu hỏa, nhân viên cứu thương và đội tìm kiếm - túc trực tại hiện trường. Tổng cộng 128 xe cứu hỏa và 57 xe cứu thương được điều động, cùng 26 đội cứu hộ hoạt động song song.

Tuy nhiên nhiệm vụ cứu hộ đặc biệt khó khăn khi nhiều tầng trên của các tòa nhà trở nên không thể tiếp cận: hành lang ngập khói độc, nhiệt độ trong tòa nhà quá cao và một số lối đi bị chắn bởi giàn giáo đổ sập.

Trong các căn hộ bị niêm kín cửa sổ vì thi công, nhiều cư dân hoàn toàn không hay biết có cháy cho tới khi được hàng xóm gọi điện báo. Một số người cao tuổi không thể tự thoát, khiến số người thương vong tăng nhanh.

Phó giám đốc Sở Cứu hỏa Derek Armstrong Chan cho biết lực lượng cứu hộ biết rõ vị trí của một số cư dân mắc kẹt, nhưng nhiệt độ "không thể chịu được" bên trong tòa nhà khiến quá trình tiếp cận bị ngăn chặn.

Lực lượng cứu hỏa có mặt tại hiện trường vụ cháy hôm 26-11 - Ảnh: REUTERS

Nguyên nhân ban đầu

Cuộc điều tra sơ bộ của cảnh sát cho thấy ngọn lửa lan rộng bất thường do nhiều yếu tố liên quan đến công tác bảo trì.

Một số cửa sổ trong các căn hộ chưa bị ảnh hưởng bởi đám cháy được phát hiện bị chặn bằng vật liệu xốp - loại dễ bắt lửa và bị nghi là chặn lối thoát hiểm. Lưới bảo hộ và tấm nhựa bọc quanh giàn giáo cũng bị nghi ngờ không đáp ứng tiêu chuẩn phòng cháy, góp phần khiến lửa lây lan nhanh.

"Chúng tôi có lý do để tin rằng các cá nhân chịu trách nhiệm của công ty này đã vô ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, dẫn đến vụ tai nạn và khiến ngọn lửa lan rộng ngoài tầm kiểm soát, gây thiệt hại lớn về người", bà Eileen Chung, thanh tra cảnh sát Hong Kong, cho biết.

Ba người của công ty giám sát - hai giám đốc và một tư vấn kỹ thuật - đã bị bắt với cáo buộc ngộ sát.

Vụ việc đặt ra nghi vấn lớn về quy trình giám sát an toàn trong các dự án sửa chữa chung cư cũ tại Hong Kong, đặc biệt khi giàn giáo tre - vật liệu phổ biến tại thành phố - vốn đã được cảnh báo về nguy cơ cháy nổ.

Hong Kong vốn đang triển khai kế hoạch loại bỏ dần giàn giáo tre trong dự án công cộng từ tháng 3 vì lý do an toàn, nhưng hàng nghìn tòa nhà cũ vẫn đang sử dụng hình thức thi công truyền thống này.

Trưởng đặc khu Lý Gia Siêu cho biết Hong Kong sẽ tiếp tục cứu hộ, hỗ trợ người dân và tiến hành một cuộc điều tra toàn diện nhằm xác định trách nhiệm và ngăn ngừa các thảm kịch tương tự.