Sinh ra ở vùng quê nghèo xã Xuân Sơn (Vạn Ninh, Khánh Hoà), từ bé Lê Xuân Quyết (26 tuổi) đã chứng kiến nhiều bạn bè phải bỏ học đi kiếm tiền cùng bố mẹ. Anh tâm niệm lớn lên sẽ đem cái chữ đến những vùng khó khăn. Tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm Nha Trang, Lê Xuân Quyết về công tác tại tiểu học Vạn Thọ 2, thuộc huyện nhà. Năm 2012, nghe tin Sở Giáo dục và Đào tạo Khánh Hòa tuyển giáo viên ra Trường Sa, thầy giáo 9X viết đơn tình nguyện ra đảo.

Thầy Lê Văn Quyết và các học trò ở đảo Song Tử Tây thuộc quần đảo Trường Sa. Ảnh: NVCC.

"Mẹ em khóc rất nhiều vì không muốn xa con. Mẹ còn lo em không tự chăm sóc được bản thân khi ở đảo mọi thứ đều phải tự trồng, tự đánh bắt mới có cái ăn", Quyết kể. Bố mất từ khi Quyết 5 tuổi, các anh chị lớn đều đi làm ăn xa, nhiều năm qua chỉ mình mẹ ở nhà. Thương mẹ già nhưng khao khát được cống hiến, thầy giáo 9X nỗ lực động viên rồi vác balo lên đường.

14 ngày lênh đênh trên biển, say sóng "không biết trời đất là gì", Lê Văn Quyết đã đến được đảo Song Tử Tây thuộc huyện đảo Trường Sa. Khi ấy đảo chỉ lác đác vài ngôi nhà, một trường học mái tôn với bàn ghế cũ nát. Cả trường có 9 học sinh gộp chung khối tiểu học và mầm non. Thầy Quyết và một giáo viên nam khác cùng nhau đứng lớp.

"Phòng học có 2 bảng đen quay về hai hướng. Lúc đầu em cứ loay hoay hết dạy học sinh lớp 1 lại quay sang lớp 4, rồi còn cả bé mầm non. Có em đang học lại lén trèo cửa sổ phóng xe cút kít về nhà", thầy giáo 9X cười nhớ lại.

Để tạo hứng thú cho học trò, thầy giáo trẻ không gượng ép các em học nhiều. Ngược lại, thầy vừa dạy, vừa cho các em chơi. Những giờ học đếm bằng vỏ sò, san hô - món đồ gần gũi với trẻ miền biển đảo, cũng là thứ bù lấp cho sự thiếu thốn que tính học tập, khiến học trò thích mê.

Ở đảo, điện nước đều khan hiếm. Trường học ở đảo Song Tử Tây trước kia còn không có điện. Thương học trò một tay viết bài, một tay lau mặt vì nóng, thầy giáo kiến nghị kéo nguồn điện riêng cho trường. Năm 2015, trường mới được xây, những khó khăn về điện của thầy trò mới phần nào được khắc phục.

"Đồng bào, chiến sĩ trên đảo sống tình nghĩa lắm, cứ gặp là tay bắt mặt mừng. Học trò thì coi thầy như người anh, người chú, mọi thứ đều có thể sẻ chia... Đây là món quà rất ý nghĩa mà nếu ở đất liền, em sẽ khó có được", thầy giáo chia sẻ. Nhờ người dân ở đảo chỉ dạy, chàng trai vùng núi như Quyết giờ đã biết bơi xa, tự trồng rau, bắt cá về làm thực phẩm.

4 năm được về thăm nhà 3 lần, Lê Xuân Quyết sau đó để lại mẹ già và người vợ cưới năm 2015, lên tàu ra Trường Sa. "Hết 5 năm theo quy định, nếu đảo vẫn cần, em nguyện sẽ ở lại", thầy giáo 9X nói.

Nguyễn Ngọc Hạ, thầy giáo 9X ở đảo Sinh Tồn (quần đảo Trường Sa). Ảnh: NVCC.

Cùng tuổi với thầy Quyết, cùng dạy học ở Trường Sa, có thầy giáo Nguyễn Ngọc Hạ, quê Đại Lãnh (Vạn Ninh, Khánh Hòa). Khi đang là giáo viên của trường Tiểu học Vạn Phú 1 (Vạn Ninh), thầy Hạ viết đơn xin ra đảo Sinh Tồn đứng lớp.

"Từ lúc còn là sinh viên, em đã mơ ước sẽ mang tri thức, sức trẻ đến với học sinh vùng xa, biên giới, hải đảo. Nghe tin tuyển giáo viên ra công tác tại Trường Sa, em không ngần ngại viết đơn tình nguyện", Hạ kể lại. Bản thân Hạ rất vui khi thực hiện được ước mơ, nhưng cũng phiền lòng vì gia đình phản đối, bạn gái dọa bỏ. Sau nhiều lần thuyết phục, thầy giáo 9X mới có thể lên đường.

Giống như bao ngư dân trên đảo Sinh Tồn, thầy Hạ phải tự trồng rau, nuôi gà vịt, đánh bắt hải sản để đảm bảo cuộc sống. Những khi nắng nóng kéo dài, nước ngọt khan hiếm, thầy - trò, quân - dân phải tiết kiệm từng chút. Cả đảo có 9 học sinh lớp 1, lớp 2, mầm non, ghép chung một lớp. Thầy giáo trẻ phải vừa làm thầy, vừa là bạn, cùng học trò khắc phục khó khăn.

Nhận thấy học sinh vùng đảo bị thiếu môi trường cộng đồng, trong các tiết dạy giáo viên Hạ luôn lồng ghép kiến thức về kỹ năng sống, tình yêu quê hương đất nước, biển đảo... Mỗi lần về đất liền nghỉ phép, thầy lại tranh thủ tham gia các lớp tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn.

"Có lần học sinh vẽ tặng em bức tranh nhân ngày 20/11 mà em chính là nhân vật trong đó. Các phụ huynh nhiều lần biếu thầy bó rau, con cá, miếng thịt. Những món quà tuy nhỏ nhưng chứa đựng tình cảm chân thành, khiến em xúc động. Sau 5 năm, nếu được ở lại tiếp, em rất sẵn sàng", thầy giáo 9X cười nói.

Dịp 20/11, hai thầy Nguyễn Ngọc Hạ và Lê Xuân Quyết được Bộ Giáo dục và Đào tạo vinh danh là giáo viên tiêu biểu vùng biển đảo. Trong danh sách 42 thầy cô được tuyên dương, hai thầy giáo 9X tình nguyện ra Trường Sa trẻ tuổi nhất.