Sau trận mưa lũ tháng 10/2020, Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã ban hành Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 18/11/2020 về tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục hậu quả thiên tai năm 2020 và một số định hướng, mục tiêu, giải pháp phòng ngừa, ứng phó nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, trong đó đã có định hướng đối với công trình hồ chứa nước Kẻ Gỗ: "Nghiên cứu tổng thể và có giải pháp tăng khả năng phòng lũ của hồ chứa, tăng cường tiêu thoát lũ và giảm ngập lụt cho vùng hạ du trong điều kiện biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan''.

Nhằm nâng cao khả năng phòng lũ của hồ Kẻ Gỗ; đảm bảo tiêu thoát lũ cho vùng hạ du với diện tích khoảng 24.500 ha thuộc huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên và thành phố Hà Tĩnh (cũ), ngày 20/8/2021, Bộ NN&PTNT (nay là Bộ NN&MT) đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Tăng cường khả năng tiêu thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ tại Quyết định số 3592/QĐ-BNN-KH với tổng vốn được bố trí là 950 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước.

Dự án được phê duyệt đầu tư xây dựng tại Quyết định số 2789/QĐ-BNN-XD ngày 11/7/2023, thời gian thực hiện từ năm 2023 đến năm 2026. Giai đoạn chuẩn bị đầu tư do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng Thủy lợi 4 (Ban 4) làm chủ đầu tư. Giai đoạn thực hiện đầu tư do Ban 4 thực hiện nhiệm vụ chủ đầu tư Hợp phần đầu mối Hồ Kẻ Gỗ với kinh phí 350 tỷ đồng và Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng công trình NN&PTNT tỉnh Hà Tĩnh (Ban dự án Nông nghiệp tỉnh Hà Tĩnh) thực hiện nhiệm vụ chủ đầu tư Hợp phần Hạ du hồ Kẻ Gỗ, kinh phí thực hiện 600 tỷ đồng.

Theo các kế hoạch được phê duyệt, dự án có quy mô đầu tư xây dựng gồm 2 hợp phần riêng biệt là Hợp phần đầu mối Hồ Kẻ Gỗ và Hợp phần Hạ du hồ Kẻ Gỗ. Trong đó, Đầu mối Hồ Kẻ Gỗ bao gồm các hạng mục chính là thi công đắp áp trúc mái hạ lưu, mở rộng đỉnh đập, xử lý chống thấm thân đập kết hợp tiêu thoát nước mái hạ lưu; nâng cấp sửa chữa tường chắn sóng kết hợp nâng cấp thiết bị quan trắc mực nước trong thân đập. Xây dựng mới tràn xả lũ; Nâng cấp, sửa chữa tràn Dốc Miếu; Nâng cấp, sửa chữa cống lấy nước; Cải tạo, nâng cấp khuôn viên khu quản lý diện tích khoảng 1.500m2; nâng cấp kiến trúc, kết hợp sửa chữa nhà quản lý vận hành tràn Dốc Miếu và nhà quản lý vận hành phía hạ lưu đập chính.

Hợp phần hạ du bao gồm xây dựng mới 2 tuyến đê, tổng chiều dài 3,05km. Trong đó, tuyến từ Cầu Nủi đến cầu Phụ Lão dài 1,94km và tuyến từ Cầu Đông 1 đến tuyến tránh thành phố Hà Tĩnh dài 1,11km. Mở rộng lòng sông Rào Cái tại các đoạn bị thu hẹp với tổng chiều dài khoảng 56,7km; trong đó tuyến chính tổng chiều dài khoảng 16,1km từ Cầu Phủ 2 đến Cầu Đò Hà và 8 tuyến nhánh trên sông Rào Cái với tổng chiều dài khoảng 40,6km. Mở rộng lòng sông Cày chiều dài 36,6km, gồm tuyến chính dài 10,9km từ xã Lưu Vĩnh Sơn (nay là xã Toàn Lưu) đến Cầu Cày 1 và 4 tuyến nhánh khác.

Nhiều hạng mục tại dự án tăng cường khả năng thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ đang ì ạch thi công.

Ngoài ra, dự án thiết kế còn xây dựng hệ thống quan trắc thủy văn chuyên dùng, dự báo, cảnh báo lũ; hệ thống dự báo, hỗ trợ giám sát, vận hành hồ Kẻ Gỗ; xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du... Dự án được thực hiện trên diện tích sử dụng đất là 258,87ha, thi công trong thời gian từ năm 2023 đến năm 2026. Giai đoạn 2021 - 2025 dự án đã được bố trí 610 tỷ đồng.

Trước mùa mưa bão năm nay, và cũng gần hết thời gian hợp đồng nhưng quá trình triển khai thi công dự án đang rất chậm so với tiến độ đề ra. Trong đó, đối với Hợp phần đầu mối Hồ Kẻ Gỗ đến nay mới thi công hoàn thành các gói thầu rà phá bom mìn, vật nổ (gói thầu số 8); thi công xử lý mối gây hại (gói thầu số 17). Đang thi công gói thầu đường thi công, xây dựng tràn xả lũ mới; sửa chữa, nâng cấp đập chính, đập phụ, tràn Dốc Miếu, tràn sự cố và gia công, lắp đặt thiết bị cơ khí (gói thầu số 14).

Cụ thể, hạng mục đập chính, thi công dải lọc thu nước mái hạ lưu đạt 100% khối lượng và đang đắp khối gia tải hạ lưu. Hạng mục đập phụ 1 và đập phụ 2 đang thi công xẩy cỏ mái hạ lưu đập, hạng mục xây dựng mới tràn xả lũ đang đào đất hố móng tràn đạt khoảng 50% khối lượng. Hạng mục sửa chữa nhà vận hành trên tràn Dốc Miếu và xử lý khuyết tật bê tông mặt tràn Dốc Miếu đạt khoảng 60% khối lượng.

Riêng đối với Hợp phần Hạ du hồ Kẻ Gỗ do Ban dự án Nông nghiệp tỉnh Hà Tĩnh làm chủ đầu tư, đến ngày 14/12/2024 mới tiến hành khởi công 1/2 tuyến đê bảo vệ thành phố. Trong đó, tuyến đê từ Cầu Đông 1 đến tuyến tránh thành phố Hà Tĩnh (cũ) khối lượng thực hiện ước đạt 15% giá trị hợp đồng, riêng tuyến đê từ cầu Nủi đến cầu Phụ Lão hiện tại chưa có mặt bằng thi công. Đối với tuyến chính và các tuyến nhánh thuộc các trục tiêu thoát hạ du, ngày 10/4/2025 Chủ đầu tư mới phê duyệt hồ sơ thiết kế và vẫn đang trong quá trình thương thảo và ký kết hợp đồng với nhà thầu xây lắp.

Thậm chí, một số hạng mục thuộc dự án như cải tạo, nâng cấp kiến trúc, kết hợp sửa chữa nhà quản lý tràn Dốc Miếu và nhà hạ lưu đập chính; chỉnh trang khuôn viên các khu quản lý; sửa chữa kết hợp chỉnh trang nhà tháp cống lấy nước thượng lưu; điện vận hành chiếu sáng 2 tràn... đến đầu tháng 9/2025 vẫn chưa hoàn thiện các hồ sơ thủ tục để tổ chức đấu thầu. Tương tự, Hợp phần Hạ du các gói thầu liên quan đến các trục tiêu thoát hạ du cũng chưa hoàn thiện hồ sơ thủ tục để tổ chức lựa chọn nhà thầu và triển khai thi công xây dựng.

Theo các chủ đầu tư, quá trình triển khai dự án đã gặp phải những khó khăn, vướng mắc nhất định. Cụ thể, đối với Hợp phần đầu mối hồ Kẻ Gỗ, từ đầu năm 2025 đến nay, thời tiết mưa nhiều, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thi công, nhất là công tác đào, đắp đất. Cùng với đó, mực nước hồ Kẻ Gỗ thường xuyên ở mức cao nên làm ảnh hưởng đến công tác thi công lắp đặt thiết bị cơ khí tràn Dốc Miếu. Đồng thời, còn có 2 cột điện nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng vẫn chưa được di dời.

Đối với Hợp phần Hạ du hồ Kẻ Gỗ, hạng mục tuyến đê từ cầu Nủi đến cầu Phụ Lão đi qua địa bàn phường Hà Huy Tập, tỉnh Hà Tĩnh và tuyến từ Cầu Đông 1 đến tuyến tránh thành phố đi qua địa bàn phường Thành Sen, tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng chậm nhiều tháng so với kế hoạch dự kiến.

Theo lãnh đạo Ban 4, gói thầu 14 thuộc Hợp phần đầu mối hồ Kẻ Gỗ do liên danh Công ty CP 47 - Công ty CP Lilama10 - Công ty CP Xây dựng 465 thi công. Dự án triển khai vào tháng 12/2024, dự kiến hoàn thành sau 18 tháng. Tuy nhiên, thời tiết bất lợi nên quá trình thi công bị gián đoạn dẫn đến ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Trong khi đó, đối với Hợp phần hạ du, công tác thi công cũng gặp khó khăn khi vướng mặt bằng, nước sông Cày, sông Rào Cái thường xuyên dâng cao khiến việc thi công bị đứt đoạn.

Liên quan đến dự án này, báo cáo với Bộ NN&MT, ông Nguyễn Hồng Lĩnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết, quá trình khảo sát, nghiên cứu, theo báo cáo của Cục Quản lý xây dựng công trình (Bộ NN&MT) và Ban 4, để hoàn thành dự án như chủ trương đầu tư được duyệt thì cần tổng mức đầu tư trên 3.000 tỷ đồng, trong khi nguồn lực được bố trí đầu tư cho dự án là 950 tỷ đồng.

Trong khi đó, theo Quy hoạch tỉnh Hà Tĩnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1363/QĐ-TTg ngày 8/11/2022 thì dự án Tăng cường khả năng tiêu thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ được ưu tiên đầu tư thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Do đó, trong thời gian tới, tỉnh Hà Tĩnh đề nghị Bộ NN&MT tiếp tục quan tâm, kiến nghị Chính phủ bố trí nguồn vốn giúp Hà Tĩnh sớm đầu tư hoàn thiện dự án theo Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tác giả: Thiên Thảo

Nguồn tin: cand.com.vn