11h40, phiên tòa tạm nghỉ, chiều nay tiếp tục
Hai bị cáo Phạm Công Danh và Phan Thành Mai rời tòa sau khi kết thúc phiên xử buổi sáng
11h30, Cũng theo HĐXX, việc đại diện VKSND tối cao truy tố bị cáo Danh về tội cố ý làm trái là có căn cứ. Bởi từ năm 2011, Danh chưa chính thức nắm giữ ngân hàng Đại Tín nhưng đã từng bước đưa người của mình vào hoạt động trong ngân hàng.
Việc Phạm Công Danh lập ra hàng loạt công ty con để tìm cách rút tiền ra khỏi ngân hàng đã vi phạm quy định cho vay của nhà nước. Vì vậy, việc truy tố Danh hai tội danh trên là có căn cứ.
Việc các luật sư bào chữa cho bị cáo Phan Thành Mai cho rằng bị cáo Mai bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, HĐXX nhận định không có căn cứ để xem xét.
Hoàng Đình Quyết là người biết rõ những hoạt động sai trái của Danh nhưng vẫn ký nhận những ủy nhiệm chi, thực hiện các giao dịch ra rút tiền ra khỏi ngân hàng, khi chưa có sự đồng ý của tổ giám sát.
Các bị cáo đang nghe HĐXX luận tội
11h20, Về nội dung vụ án, HĐXX nhận định, khi ngân hàng Đại Tín làm ăn thua lỗ, ngân hàng nhà nước chấp thuận cho nhóm Phú Mỹ chuyển giao cho nhóm Thiên Thanh. Sau đó, Danh tổ chức đại hội cổ Đông và bắt tay vào việc tái cơ cấu ngân hàng.
Biết rõ ngân hàng Đại Tín đang bị đặt dưới sự kiểm soát đặc biệt, nhưng dưới áp lực thanh khoản, Danh đã sử dụng các thủ đoạn như nâng khống hợp đồng thuê mặt bằng, ký các ủy nhiệm chi trái pháp luật gây thất thoát to lớn cho ngân hàng VNCB.
Tuy tại phiên tòa, các bị cáo khai khác nhau thậm chí kêu oan, nhưng hồ sơ vụ án đã được làm rõ. Sau khi tranh luận, HĐXX nhận định, dưới sự quản lý của bà Hứa Thị Phấn, ngân hàng Đại Tín làm ăn thua lỗ nặng, nên ngân hàng nhà nước mới chấp thuận cho Phạm Công Danh tiếp quản ngân hàng. Việc làm của Phạm Công Danh và đồng phạm là sai phạm. Khi tiếp nhận ngân hàng Đại Tín, Danh không đủ khả năng tài chính để duy trì hoạt động ngân hàng. Khi không có khả năng tài chính thì mọi dự tính của bị cáo đều nằm ngoài tầm với. Bối cảnh phạm tội đều do Danh tạo ra, vì vậy HĐXX quyết định không chấp nhận yêu cầu của luật sư bào chữa cho bị cáo Danh.
11h15, Đại diện ngân hàng VNCB yêu cầu thu hồi 124 sổ tiết kiệm của bà Bích tại ngân hàng để đảm bảo các khoản vay. Với số tiền 300 tỷ đồng không có chứng từ của bà Bích thì cần giao lại cho ngân hàng. Luật sư bảo vệ cho bà Hứa Thị Phấn cho rằng Danh mua lại ngân hàng Đại Tín khi biết ngân hàng này đang rơi vào tình trạng khó khăn. Nhóm bà Phấn đã giao cho Danh một số tài sản, còn khối bất động sản tại quận 2 và huyện Nhà Bè do ông Danh chưa hoàn thành xong nghĩa vụ của mình nên nhóm bà Phấn chưa giao tài sản.
Vì vậy, việc cho rằng giao dịch giữa ông Danh và Phấn không hợp lệ là chưa đúng. Luật sư bảo vệ cho bà Quách Kim Chi yêu cầu tòa trả lại những kỷ vật của vợ chồng bà đang bị thu giữ, đồng thời bỏ lệnh kê biên những tài sản ông Danh chưa cầm cố tại ngân hàng, để giao lại cho bà Chi quản lý. Căn cứ vào hồ sơ vụ án, lời khai tại tòa, tranh luận của luật sư và những người tham dự phiên tòa, quá trình xét xử có nhiều tình tiết phát sinh chưa được làm rõ, HĐXX sẽ kiến nghị khởi tố một số cá nhân tổ chức vi phạm liên quan tới vụ án này.
Về quyết định đưa vụ án ra xét xử, tòa đã xác định ngân hàng Xây dựng là nguyên đơn trong vụ án. Đối với tội danh các bị cáo đang bị truy tố là có cơ sở. Quá trình điều tra luôn luôn xác định ngân hàng VNCB là đơn vị có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
11h, Các bị cáo còn lại đồng ý với quan điểm bào chữa của luật sư. Ngoài ra, các bị cáo tự bào chữa bổ sung thêm như gia đình hoàn cảnh khó khăn đang nuôi con nhỏ, gia đình có công với cách mạng...
Luật sư bào chữa cho bà Bích đưa ra ý kiến rằng việc ngân hàng tự rút 5.190 tỷ từ tài khoản của bà Bích ra khỏi ngân hàng mà không có sự đồng ý của chủ tài khoản là vi phạm pháp luật. Vì vậy, ngân hàng phải chịu toàn bộ trách nhiệm về số tiền này. Không có căn cứ về việc bà Bích đã nhận 500 tỷ từ Phạm Công Danh như cáo trạng quy kết.
Đồng thời, luật sư của bà Bích yêu cầu HĐXX giải tỏa lệnh kê biên 124 sổ tiết kiệm mà nhóm này đang cầm cố tại ngân hàng VNCB, để nhóm Trần Ngọc Bích tất toán các khoản vay tại ngân hàng. Việc thu hồi 124 sổ tiết kiệm là chưa đúng bởi trong đó có 6 sổ tiết kiệm chưa cầm cố vay tiền.
Ngoài ra, luật sư nhóm bà Bích cho rằng bà Bích vay tiền ngân hàng VNCB cho bà Phạm Thùy Trang chứ không có việc cho ông Danh vay. Luật sư bào chữa cho ông Nguyễn Việt Hà cho rằng việc đề nghị khởi tố ông Nguyễn Việt Hà là sai quy định, bởi ông Hà không biết việc làm sai trái của Danh.
10h40, chủ tọa phiên tòa Phạm Lương Toản tiếp tục công bố bản án. Các luật sư bào chữa cho nhóm giám đốc bù nhìn, đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo. Bởi những người này có hoàn cảnh khó khăn, nhận thức pháp luật hạn chế, các bị cáo không được hưởng lợi từ việc ký nhận các hợp đồng vay tiền.
Trong phần tự bào chữa bổ sung, bị cáo Phạm Công Danh xin HĐXX giảm nhẹ hình phạt cho những người làm công ăn lương chứ không được hưởng lợi. Ngoài ra, bị cáo Danh mong được có cơ hội khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án.
Bị cáo Phan Thành Mai mong muốn HĐXX giảm nhẹ hình phạt cho những nhân viên làm việc tại ngân hàng VNCB bởi những người này chỉ làm công ăn lương không được hưởng lợi.
Bị cáo Hoàng Đình Quyết tự bào chữa và bị cáo không đồng ý với việc bà Bích không có quan hệ với ông Danh. Những giao dịch giữa bà Bích và ngân hàng đều có sự đồng thuận của bà Bích, nhưng bị cáo cho nợ chứng tờ.
10h15, phiên tòa tạm giải lao 15 phút.
Bị cáo Phạm Công Danh tại tòa
10h, Luật sư bào chữa cho bị cáo Phan Thành Mai cho rằng, căn cứ hồ sơ vụ án chưa làm rõ hành vi cố ý làm trái. Ngân hàng VNCB là ngân hàng Danh có 80% cổ phần nên có thất thoát thì Danh phải trực tiếp chịu trách nhiệm. Vì vậy, cần xem xét lại hậu quả vụ án mà Mai gây ra.
Việc lập hồ sơ nâng khống, thuê mặt bằng, cáo trạng quy kết Mai là đồng phạm giúp sức là chưa thuyết phục. Từ đó, các luật sư bào chữa cho bị cáo Mai xin HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.
Luật sư bào chữa cho các bị cáo Phan Minh Tùng, Lê Công Thảo, Doãn Quốc Long đưa ra các quan điểm bào chữa cho các bị cáo theo hướng vô tội. Các bị cáo đã làm đúng quy trình, chỉ làm theo chủ trương, vụ án không có nguyên đơn dân sự, không có bị hại, từ đó việc quy kết nhóm bị cáo này là chưa thuyết phục.
Luật sư bào chữa cho các bị cáo Phan Minh Tùng, Lê Công Thảo, Doãn Quốc Long đưa ra các quan điểm bào chữa cho các bị cáo theo hướng vô tội. Các bị cáo đã làm đúng quy trình, chỉ làm theo chủ trương, vụ án không có nguyên đơn dân sự, không có bị hại, từ đó việc quy kết nhóm bị cáo này là chưa thuyết phục.
Bị cáo Phan Thành Mai, nguyên Tổng giám đốc VNCB (thứ hai từ phải sang)
9h30, HĐXX nhận định đây là vụ án kinh tế lớn nhất từ trước đến nay. Theo tòa, trong những năm gần đây, tội phạm trong lĩnh vực tài chính ngân hàng ngày càng đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại cho Nhà nước từ hàng trăm đến hàng ngàn tỉ đồng. Mặc dù gia đình bị cáo có công với cách mạng nhưng thất thoát với số tiền hơn 9.000 tỷ đồng thì cần xử lý nghiêm khắc, vì vậy cần áp dụng mức hình phạt cao nhất đối bị cáo Danh.
Các bị cáo Phan Thành Mai, Mai Hữu Khương, Hoàng Đình Quyết... là những người nắm quyền tại ngân hàng. Biết rõ những sai phạm tại VNCB nhưng vẫn tích cực giúp Danh rút tiền ra khỏi ngân hàng. Tuy nhiên các bị cáo khai báo thành khẩn khai báo, phạm tội lần đầu nên cần xem xét giảm nhẹ cho các bị cáo.
Chủ tọa phiên tòa cũng công bố phần tranh tụng của các luật sư. Tại phiên tòa, các luật sư bào chữa cho bị cáo Danh có nêu ra bối cảnh khiến Danh bị tội và đẩy ngân hàng VNCB như ngày hôm nay, nhưng chưa đầy đủ. Theo các luật sư, lỗi do nhóm Phú Mỹ và Phương Trang không chịu trả các khoản vay của ngân hàng, mỗi ngày Danh phải chi hàng chục tỷ đồng tiền lỗ lũy kế của ngân hàng. Danh đã bỏ ra 3.600 tỷ đồng để mua lại ngân hàng nhưng bà Hứa Thị Phấn không chịu chuyển giao tài sản, áp lực thanh khoản nên Danh mới tìm cách duy trì hoạt động của ngân hàng.
Theo luật sư, xuất phát từ việc tái cơ cấu ngân hàng, nên Danh và đồng phạm mới khai khống hệ thống Corebanking, thuê các mặt bằng, ủy thác đầu tư. Do áp lực thanh khoản, chăm sóc khách hàng, đây là việc Danh chỉ ứng tiền trước sau sẽ trả lại, vì vậy việc truy tố Danh như cáo trạng là chưa đúng.
9h, Chủ tọa phiên tòa tiếp tục luận tội nhóm bị cáo là nhân viên của VNCB, các bị cáo khai nhận không biết những việc ông Danh làm, chỉ làm theo chỉ đạo của HĐQT. Các bị cáo này khẳng định họ làm đúng theo quy trình thẩm định và cho vay, truy tố mình mà không xem xét trách nhiệm của HĐQT thì thiếu sót. Các bị cáo không được hưởng lợi từ những việc ký nhận hợp đồng vay tiền, rút tiền ra khỏi VNCB. Vì vậy các bị cáo xin HĐXX xem lại lại tội danh.
Nhóm giám đốc “bù nhìn” là những người làm bảo vệ, rửa xe được Danh dựng lên làm giám đốc để rút tiền ra khỏi ngân hàng. Nhóm này trình bày mình chỉ đứng tên và ký các hợp đồng vay tiền, chứ không biết công ty hoạt động trong lĩnh vực gì, hợp đồng ký nhận với nội dung gì cũng không biết. Cũng như không được hưởng lợi từ những việc làm giám đốc. Các ngân hàng Agribank, Sacombank, BIDV.... xin HĐXX giải tỏa tất cả những lệnh kê biên tài sản mà Danh đang cầm cố tại ngân hàng để vay vốn. Giao tất cả những tài sản này cho ngân hàng quản lý. Bà Quách Kim Chi (vợ bị cáo Danh) xin trả lại những kỷ vật của hai vợ chồng như đồng hồ, nhẫn và giải tỏa lệnh kê biên không liên quan tới vụ án.
8h50, Thẩm phán Phạm Lương Toản tiếp tục đọc phần luận tội đối với các bị cáo trong đại án VNCB. Theo bản luận tội, bị cáo Phan Thành Mai (nguyên Tổng giám đốc VNCB) khai nhận mình là người trực tiếp viết đề án tái cơ cấu ngân hàng Đại Tín, biết ngân hàng thua lỗ, cũng như những việc làm của Danh nhưng Mai vẫn tích cực tiếp tay.
Phan Thành Mai là những người tích cực tham gia họp bàn tổ chức triển khai thực hiện, giúp sức cho bị cáo Danh, rút tiền cho Danh, gây thiệt hại cho ngân hàng VNCB. Bị cáo Hoàng Đình Quyết là người tham gia trực tiếp việc rút 5.190 tỷ đồng tại VNCB nhưng không có sự đồng ý và không có chữ ký của chủ tài khoản Trần Ngọc Bích.
Tham gia thực hiện việc phát hành ủy thác đầu tư trái phiếu trái quy định để rút tiền cho Phạm Công Danh sử dụng gây thiệt hại cho ngân hàng VNCB. Hoàng Đình Quyết phải liên đới chịu trách nhiệm đối với số tiền 6.093 tỷ đồng.
Phạm Công Danh và các bị cáo nguyên là lãnh đạo VNCB tại tòa sáng nay.
8h30, phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án thất thoát hơn 9.000 tỷ đồng tại VNCB do Phạm Công Danh và đồng phạm gây ra được bắt đầu. Mở đầu buổi làm việc, thư kí tòa điểm danh bị cáo, những người có quyền và nghĩa vụ liên quan và thành phần tham dự tòa hôm nay.
Đây là ngày làm việc mà HĐXX sẽ tuyên án với các bị cáo trong “đại án VNCB”. Bị cáo “cầm đầu” đại án VNCB là Phạm Công Danh sáng nay xuất hiện trong chiếc áp sơ mi ngắn tay, cặp mắt kính trắng.
HĐXX bắt đầu làm việc, chủ tọa phiên tòa là Thẩm phán Phạm Lương Toản. HĐXX xác định, do tính chất vụ án phức tạp, bản án dài dự kiến sẽ tuyên án trong một ngày nên cho phép tất cả các bị cáo ngồi nghe tuyên án.
Tại toà, mặc dù một số bị cáo không thừa nhận hành vi phạm tội nhưng căn cứ vào hồ sơ vụ án và kết quả xét hỏi tại tòa, có đủ cơ sở kết luận Phạm Công Danh và các bị cáo đã phạm vào tội danh như bản cáo trạng quy kết.
Cụ thể, khoảng tháng 9/2012, sau khi được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận chủ trương phương án tái cơ cấu TrustBank, Phạm Công Danh đã nắm quyền điều hành TrustBank (sau này là VNCB). Dưới sự lãnh đạo của Phạm Công Danh, vốn chủ sở hữu ngày càng âm, lỗ lũy kế ngày càng tăng. Hậu quả, dưới thời Phạm Công Danh điều hành, Ngân hàng Xây dựng Việt Nam đã thất thoát hơn 9.000 tỉ đồng.
Bị cáo Phạm Công Danh và đồng bọn là thuộc cấp đắc lực tại VNCB
Sau gần 2 tháng xét xử và nghị án, đại án kinh tế thất thoát hơn 9.000 tỷ đồng tại Ngân hàng Xây dựng (VNCB) do Phạm Công Danh, nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Xây dựng (VNCB) và đồng bọn gây ra được TAND TP HCM đi đến phần tuyên án. Do cáo trạng dài hơn 200 trang và đông bị cáo nên việc tuyên án sẽ dài hết ngày hôm nay.
Các bị cáo trong vụ án bị truy tố các tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” .
Theo cáo trạng được đưa ra xét xử, Phạm Công Danh, cùng đồng phạm đã thực hiện 7 phi vụ rút tổng cộng 12.057 tỷ đồng ra khỏi VNCB và khiến ngân hàng thiệt hại 9.133 tỷ đồng.
Cụ thể, trong việc làm khống hồ sơ nâng cấp hệ thống Corebanking đã rút ra và làm thiệt hại 62,276 tỷ đồng; Vụ lập hồ sơ khống thuê trụ sở 268 Tô Hiến Thành (P.15, Q.10) rút ra 201,6 tỷ đồng nhưng đã hoàn trả được 20 tỷ đồng và còn thiệt hại 181,6 tỷ đồng; Lập hồ sơ khống thuê trụ sở 816 Sư Vạn Hạnh (P.12, Q.10) rút ra và làm thiệt hại 400 tỷ đồng;
Rút tiền không có chữ ký của chủ tài khoản nhóm Trần Ngọc Bích 5.190 tỷ đồng; Rút 300 tỷ đồng khỏi ngân hàng không có hồ sơ vay làm thiệt hại 300 tỷ ;Rút 903 tỷ đồng dưới hình thức ủy thác đầu tư trái phiếu của Tập đoàn Thiên Thanh, gây thiệt hại 903 tỷ đồng; Nâng khống giá trị các tài sản đảm bảo để vay trực tiếp tại VNCB 5.000 tỷ đồng. Khoản tiền này đã tất toán 300 tỷ đồng, có tài sản được định giá có lợi nhất cho bị can trị giá 2.605 tỷ đồng, VNCB thiệt hại 2.096 tỷ đồng.
Phạm Công Danh bị VKS đề nghị mức án 30 năm tù cho hai tội danh Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” .
Trước đó tại phần luận tội, đại diện Viện KSND đã đề nghị HĐXX tuyên phạt Phạm Công Danh 30 năm tù cho hai tội danh “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”. Đề nghị tuyên Phan Thành Mai (nguyên Tổng giám đốc VNCB) 24-26 năm tù, Mai Hữu Khương (nguyên Giám đốc VNCB chi nhánh Sài Gòn) 22-24 năm tù, Hoàng Đình Quyết (nguyên phó giám đốc VNCB chi nhánh Sài Gòn) 20-22 năm tù…
Tuy nhiên sau phần tranh luận, VKS cũng đề nghị HĐXX cân nhắc khi lượng hình đối với các khoản tiền quyết định thu hồi, xem như các bị cáo đã khắc phục hậu quả. Đối với từng bị cáo, đại diện VKS đánh giá đều khai báo thành khẩn, không hưởng lợi từ hành vi phạm tội… nên VKS hầu hết đề nghị HĐXX tuyên mức án nhẹ hơn chính VKS đã đưa ra.
Bị cáo Phan Thành Mai, nguyên giám đốc VNCB bị VKS đề nghị mức án 24 - 26 năm tù
VKS cũng đồng tình với bào chữa của luật sư về nguyên nhân chính dẫn đến việc Phạm Công Danh thực hiện các hành vi trái pháp luật, gây thiệt hại cho VNCB. Điều này xuất phát từ việc tiếp nhận Ngân hàng Đại Tín (tiền thân của VNCB) từ nhóm Phú Mỹ do bà Hứa Thị Phấn làm đại diện, trong tình trạng lỗ lũy kế cao, thanh khoản kém. Phạm Công Danh đã giao 3.600 tỷ đồng, nhưng không được nhóm cổ đông cũ Hứa Thị Phấn chuyển giao tài sản để bán sử dụng vào việc tái cơ cấu ngân hàng.
Liên quan số tiền 5.490 tỷ đồng của nhóm bà Trần Ngọc Bích, VKS đã giữ nguyên quan điểm luận tội, đề nghị thu hồi các khoản tiền này trả vào tài khoản cho bà Bích.
Tác giả bài viết: Trung Kiên – Xuân Duy
