Những giàn su su ở Sa Pa như những tấm thảm xanh khổng lồ - Ảnh: N.T.Lượng

Su su là giống rau quả được trồng ở nhiều nơi nhưng hiếm có nơi nào su su xanh tốt và được trồng nhiều như ở Sa Pa, Lào Cai. Được thiên nhiên ưu ái, khí hậu quanh năm mát mẻ nên su su cũng quanh năm sinh trưởng tốt ở vùng đất này.

Người dân bản địa ở San Sả Hồ trồng su su ở sườn núi và bắc giàn theo địa hình của núi. Để giàn chắc chắn, người dân thường dùng dây sắt đan thành lưới, bắt vào những cột ximăng làm trụ đỡ.

Vì thế, bước chân đến "lãnh địa" của su su, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những giàn su su bạt ngàn chạy lên đến tận đỉnh núi. Nhìn từ xa hay từ trên cao xuống những thung lũng, các giàn su su tựa như những tấm thảm xanh khổng lồ. Có khi cả trái núi là một giàn su su lớn.

Đặc biệt, người ta có thể lưu những gốc su su to từ năm này qua năm khác để tạo giàn vào vụ sau.

Su su rất sai quả, hầu như nách nào cũng có quả. Du khách đến thăm vườn, thú nhất là được ẩn mình dưới giàn su su, đeo gùi sau lưng rồi tự tay hái quả. Thích thì chọn luôn những quả mình hái đem cân ký mang về làm quà cho người thân, bạn bè.

Những chủ vườn su su ở đây ngày ngày đeo gùi đi lên giàn hái su su rồi tập kết dưới chân núi và chở su su về bằng xe máy. Quả và ngọn su su hái về để sẵn ở ven đường rồi có xe đến nhập.

Một giàn su su lớn ở San Sả Hồ hằng năm thu hoạch được vài tấn quả. Giá mỗi ký su bán lẻ chỉ khoảng 5.000 đồng. Tại các phiên chợ, su su được những sơn nữ người Mông, Dao, Giáy gùi xuống bán.

Đồi su su nhìn mát mắt - Ảnh: N.T.Lượng

Người dân dùng dây sắt để tạo những giàn su su khổng lồ - Ảnh: N.T.Lượng

Su su được người dân trồng cả dưới những thung lũng - Ảnh: N.T.Lượng

Du khách vào vườn tự tay hái những quả su su mình chọn - Ảnh: N.T.Lượng

Quả su su được đóng thành từng túi chờ xe đến nhập với khối lượng lớn - Ảnh: N.T.LƯỢNG

Người dân dùng xe máy thồ su su về sau mỗi ngày thu hái - Ảnh: N.T.Lượng

Su su Sa Pa là sản phẩm rau quả sạch và được thị trường gần xa ưa chuộng. Đây cũng là nơi cung cấp su su giống lớn của khu vực miền Bắc. Vì thế, trong hành trình đến Sa Pa, du khách sẽ được thưởng thức su su như một đặc sản của vùng đất này.

Su su có thể chế biến thành các món ăn như su su luộc chấm muối vừng, su su xào, su su làm nộm, nấu canh. Nhưng nổi tiếng nhất vẫn là món su su luộc chấm muối vừng và đọt su su xào tỏi.

Su su Sa Pa ăn ngọt, mềm. Miếng su su luộc vừa chín tới còn giữ nguyên màu xanh tươi rói, ăn giòn và còn nguyên vị ngọt và thơm mùi núi rừng quyện với chút muối vừng thơm và bùi, ăn hoài không biết chán.

Đặc biệt, ngọn su su xào là món ăn được ưa chuộng trong các hàng quán ở Sa Pa. Những ngọn rau non, xanh mướt mới nhìn thôi đã thấy thèm. Chỉ đơn giản món ngọn su su xào tỏi nhưng khi ăn cũng cảm nhận được vị ngon, ngọt đặc trưng hiếm đâu sánh bằng.

Những sơn nữ bản địa ngày ngày gùi su su quả xuống bán tại chợ phiên - Ảnh: N.T.Lượng

Đọt su su mới thu hoạch được bà con bày bán ven đường - Ảnh: V.N.A

Su su luộc chấm muối vừng - Ảnh: V.N.A

Ngọn su su xào tỏi, "đặc sản" của Sa Pa - Ảnh: V.N.A.