Thành cổ Vinh (còn gọi là thành cổ Nghệ An) nằm ở phường Cửa Nam, TP Vinh, được nhà Nguyễn xây dựng bằng đá năm 1831. Đây là công trình kiến trúc thành lũy có chu vi 2.520 m, bao gồm 3 cửa: Cửa Tiền, Cửa Tả và Cửa Hữu. Hệ thống kênh hào bao quanh thành thiết kế theo hình lục giác, sâu 3 m, rộng 28 m. Năm 1998, thành cổ Vinh được xếp hạng là Di tích quốc gia.
Do xây dựng từ lâu, không được tôn tạo nên khu vực xung quanh thành cổ Vinh trở thành nơi tập kết rác, nước thải. Năm 2014, dự án nâng cấp và cải tạo kênh hào xung quanh thành cổ này được phê duyệt, tổng số vốn hơn 138 tỉ đồng. Dự án triển khai từ đầu năm 2016 với các hạng mục nạo vét, xây dựng tường chắn dọc 2 bờ kênh, xây dựng tuyến cống bao, thu gom nước thải; hoàn thành vào cuối năm 2018.
Trái với kỳ vọng ban đầu, khi dự án đưa vào sử dụng, tình trạng ô nhiễm vẫn không được cải thiện. Ghi nhận mới nhất của phóng viên Báo Người Lao Động cho thấy nước trong kênh hào đen ngòm, đóng váng, ken đặc rác thải, hôi thối nồng nặc. Chị Nguyễn Thị Hà, trú phường Đội Cung, TP Vinh, Nghệ An, phản ánh: "Người dân sống gần bờ kênh hằng ngày vẫn phải sống chung với nước bẩn, mùi hôi thối. Cứ tưởng bỏ ra hơn trăm tỉ tình hình ô nhiễm sẽ được cải thiện nhưng chả thấy chuyển biến gì".
 |
Nước khu vực hào thành cổ Vinh đen ngòm, bốc mùi hôi thối nồng nặc |
Ông Nguyễn Thành Vinh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ phường Cửa Nam, cho biết để hạn chế ô nhiễm, phường tích cực tuyên truyền người dân nâng cao ý thức, không vứt rác xuống dọc kênh hào; thường xuyên vớt rác, tổ chức nạo vét bùn thải tại một số khu vực lắng đọng dày. Tuy nhiên, về lâu dài, cơ quan chức năng phải có biện pháp cải tạo, bảo tồn di tích quốc gia này.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện tại, khu vực hào thành cổ Vinh là nơi tập trung nước mưa, nước thải của hàng ngàn hộ dân ở các phường Quán Bàu, Lê Lợi, Quang Trung và Cửa Nam... của TP Vinh. Ông Nguyễn Ngọc Phong, Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý tiểu dự án phát triển đô thị Vinh (Nghệ An), thừa nhận nguyên nhân kênh hào thành cổ Vinh ô nhiễm là do nước thải từ nhiều phường trên địa bàn theo mương Nguyễn Thị Định đổ vào, ứ đọng lâu ngày nên gây ô nhiễm nặng.
Việc ô nhiễm hào thành cổ Vinh không những ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân, cảnh quan di tích quốc gia này mà còn ảnh hưởng đến hoạt động của quần thể Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh, Bảo tàng Tổng hợp Nghệ An, Sân Vận động TP Vinh và khu vực phố ăn đêm trên đường Đào Tấn... bàn về việc khắc phục ô nhiễm, ông Hà Thanh Tĩnh, Phó Chủ tịch UBND TP Vinh, thừa nhận dự án nâng cấp và cải tạo kênh hào xung quanh thành cổ thiếu hiệu quả là vì chưa đầu tư được hệ thống thu gom nước mưa riêng, nước thải riêng. Sắp tới đây, TP sẽ nghiên cứu đề xuất phương án mới để khắc phục. Dù vậy, việc thực hiện là không dễ vì cần nguồn kinh phí lớn.
