Bên cạnh các nỗ lực cứu trợ thảm họa ngay lập tức, Trung Quốc sẽ phải đẩy mạnh phát triển hạ tầng và xây dựng các năng lực mới vì biến đổi khí hậu có nguy cơ làm tăng tần suất và quy mô những trận lụt như hiện nay, theo hãng tin CNA.

Mưa lớn triền miên đã dẫn đến tình trạng lũ lụt nghiêm trọng ở nhiều vùng thuộc miền nam và tây Trung Quốc, ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng trăm triệu người.

Trang CNA dẫn lời các nhà chức trách cho biết, nước ở 433 con sông dâng lên các mức nguy hiểm kể từ đầu tháng 6, với 33 sông dâng cao chưa từng có.

Tính đến giữa tháng 7, gần 38 triệu người ở 27 khu vực cấp tỉnh của Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi mưa lũ, với 141 người chết hoặc mất tích. Con số này chắc chắn còn tăng cao.

Bộ Quản lý khẩn cấp Trung Quốc xác nhận hôm 9/7 rằng khoảng 1,72 triệu người đã phải di dời, 22.000 ngôi nhà bị sập, với thiệt hại kinh tế trực tiếp khoảng 8,81 tỷ USD.

Chỉ ba ngày sau đó, 2,25 triệu người phải sơ tán, 126 triệu người cần hỗ trợ khẩn và 209 nghìn hécta cây trồng bị hư hại. Thiệt hại kinh tế trực tiếp tăng gần 30% lên 11,75 tỷ USD.

Trung Quốc thường xuyên bị mưa lũ tấn công xuyên suốt chiều dài lịch sử.

Hoàng Hà là con sông dài thứ 2 ở Trung Quốc sau Dương Tử. Mưa lũ thường xuyên xảy ra và nghiêm trọng đến mức mọi người ta gọi đó là "nỗi đau của Trung Quốc". Trong số 10 trận lụt thảm khốc nhất thế giới 100 năm qua thì có tới 7 trận ở Trung Quốc: 5 trận ở Dương Tử vào các năm 1911, 1931, 1935, 1954 và 1998, và 2 trận ở Hoàng Hà năm 1887 và 1938.

Thực tế, trận lụt nghiêm trọng nhất thế giới đã xảy ra ở các sông Dương Tử và Hoài Hà năm 1931. Sau 2 năm hạn hán, mưa cực lớn ở lòng chảo Dương Tử đông người sinh sống đã góp phần gây nên thảm họa này.

Hơn 2 triệu người đã mất mạng trong trận lũ này, kéo theo dịch bệnh và tình trạng suy dinh dưỡng. Ước tính 40% dân số bị ảnh hưởng phải rời khỏi nhà.

Trong những năm 1995-2015, khoảng 3.000 thảm họa lũ lụt xảy ra trên thế giới, ảnh hưởng tới 2,3 tỷ người. Kể từ 1980, lũ lụt đã gây thiệt hại hơn một nghìn tỷ đôla cho kinh tế toàn cầu.

Với tình trạng biến đổi khí hậu làm nảy sinh nhiều loại hình thời tiết bất thường, những nước như Trung Quốc sẽ cần phải hành động nhiều hơn nữa để đối phó với thiên tai, theo CNA.

Tác động của đợt lũ lụt mới nhất càng cho thấy những hậu quả thiên tai nghiêm trọng đến mức nào.

Chỉ trong tuần qua, 4 thành phố gồm Hàm Ninh, Kinh Châu ở Hồ Bắc, Nam Xương và Thượng Nhiêu ở Giang Tây, đều ban hành báo động khẩn mức cao nhất. Riêng ở Giang Tây, 5,5 triệu người bị ảnh hưởng và gần 500.000 người phải sơ tán kể từ 13/7.

Tuy nhiên, thời kỳ lũ lụt nguy hiểm nhất có thể vẫn còn ở phía trước. Kinh nghiệm đã qua cho thấy các trận lụt lớn và nghiêm trọng nhất thường vào cuối tháng 7 đến giữa tháng 8.

Đợt lụt mới nhất tàn khốc ngang ngửa trận lụt lịch sử ở vùng trung và hạ nguồn sông Dương Tử năm 1998 kéo dài từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 9. Cơn thiên tai khi đó đã gây đảo lộn cuộc sống của 180 triệu người và làm 13 triệu ngôi nhà hư hại.

Ở Bà Dương, hồ nước ngọt lớn nhất Trung Quốc, mực nước tăng lên 22,6m hôm 13/7 - cao nhất trong lịch sử được ghi lại.

Đập Tam Hiệp bắc qua sông Dương Tử trên địa bàn tỉnh Hồ Bắc xả lũ.

Đập thủy điện Tam Hiệp đóng một vai trò quan trọng trong kiểm soát lũ lụt ở sông Dương Tử. Từ năm 2003 khi được hoàn thành đến năm 2019, công trình đã có 53 lần tích trữ lượng nước lụt quá mức trong mùa mưa, rồi dần dần xả nước sau khi lũ qua đi.

Trong đợt mưa lũ năm nay, Cơ quan quản lý Di sản Văn hóa quốc gia Trung Quốc thống kê hơn 500 di tích văn hóa, gồm các cây cầu cổ, các công trình và tòa nhà lịch sử ở 11 tỉnh thành bị hư hại ở nhiều mức độ khác nhau, khiến 2020 trở thành năm tồi tệ nhất đối với các di tích.

Trung Quốc hiện đang sử dụng nhiều công nghệ hiện đại như dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo vào dự báo thời tiết và kiểm soát lũ lụt nên có thể đưa ra cảnh báo lũ lụt nhanh hơn, giúp người dân có thêm thời gian chuẩn bị và ứng phó thiên tai tốt hơn.