Thực trạng này đến nay vẫn chưa thể có hướng xử lý, giải quyết dứt điểm khiến tuyến đường sắt khu vực phía Tây Nghệ An hay còn gọi là tuyến đường sắt Nghĩa Đàn (nay là TX Thái Hoà) - Cầu Giát (huyện Quỳnh Lưu) vốn dĩ bị quên lãng nay lại rơi vào cảnh loay hoay xử lý vi phạm.

Thiếu quan tâm, bảo vệ

Theo báo cáo của UBND tỉnh Nghệ An gửi Bộ GTVT vào ngày 20/10/2022, hiện trên tuyến đường sắt Cầu Giát – Nghĩa Đàn (nay là thị xã Thái Hoà) có tới 217 điểm vi phạm hành lang bảo vệ an toàn đường sắt. Trong đó, khu vực thị xã Thái Hoà có số lượng vụ việc vi phạm lấn, chiếm hành lang đường sắt nhiều nhất với 156 điểm, tiếp đến huyện Quỳnh Lưu với 61 điểm.

Các hành vi vi phạm kết cấu hạ tầng đường sắt, đất dành cho đường sắt, hành lang an toàn đường sắt ở mức độ nghiêm trọng, tồn tại suốt hàng chục năm qua nhưng không được ngăn chặn, xử lý ngay từ thời điểm khởi phát.

Sau khi có báo cáo của UBND tỉnh Nghệ An, Bộ GTVT đã ban hành văn bản số 11416/BGTVT-KCHT gửi Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An; Cục Đường sắt Việt Nam; Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đề nghị tăng cường các biện pháp phòng ngừa các hành vi vi phạm kết cấu hạ tầng đường sắt, đất dành cho đường sắt.

Bộ GTVT yêu cầu tỉnh Nghệ An chỉ đạo các cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương liên quan sớm thực hiện việc xóa bỏ các lối đi tự mở trên địa bàn quản lý thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương theo quy định tại Nghị định số 65/2018/NĐ-CP của Chính phủ; Chủ trì, tổ chức xác định ranh giới đất dành cho đường sắt, lập hồ sơ quản lý đất dành cho đường sắt theo quy định tại Điều 23 và Điều 24 của Nghị định số 56/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 của Chính phủ; phối hợp với Cục ĐSVN, Tổng công ty ĐSVN triển khai cắm mốc ranh giới đất dành cho đường sắt và công bố công khai các mốc chỉ giới đất dành cho đường sắt.

Không chỉ bị lãng quên, từ hàng chục năm nay, tuyến đường sắt Nghĩa Đàn - Cầu Giát (tỉnh Nghệ An) còn tồn tại tình trạng lấn, chiếm hành lang bảo vệ an toàn đường sắt. Thậm chí, ngay cả cấp chính quyền sở tại cấp cả phần diện tích đất đường sắt sắt vào giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân

Mới đây, vào ngày 13/12/2022, Cục Đường sắt Việt Nam và Ban An toàn giao thông tỉnh, UBND các huyện Quỳnh Lưu, TX Thái Hòa và các đơn vị thuộc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã kiểm tra, đánh giá thực trạng vi phạm trên tuyến đường sắt Cầu Giát - Nghĩa Đàn.

Theo đó, nhan nhản các lối đi tự mở, tập kết vật liệu lên đường ray tại đoạn qua thôn tuần B, xã Quỳnh Châu (huyện Quỳnh Lưu); thực trạng xây dựng đường giao thông đường bộ lấp luôn đường ray xe lửa ở phường Đông Hiếu, TX Thái Hoà và việc xây dựng các công trình tạm bợ, tường rào, sân bê tông, mái hiên lên đất hành lang an toàn đường sắt tại các ga Nghĩa Thuận và ga Nghĩa Đàn…cũng được đoàn kiểm tra đến thực tế kiểm kê, đánh giá hiện trạng.

Đáng quan tâm, tại xã Nghĩa Mỹ, TX Thái Hoà hiện có tới hơn 10 hộ dân đã được chính quyền địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngay trong hành lang an toàn đường sắt. Cá biết, có hộ dân được địa phương cấp đến 40m2 diện tích đất hành lang đường sắt vào giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…

Sự tắc trách, thiếu trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương trong việc kiểm tra, thẩm định thực tế đã khiến câu chuyện vi phạm an toàn hành lang đường sắt tuyến Cầu Giát – Nghĩa Đàn ngày càng trở nên rối rắm, phức tạp.

Sẽ quy trách nhiệm địa phương nếu tái lấn chiếm

Trước đó, vào ngày 11/11/2022, Diễn đàn Doanh nghiệp đã có bài viết “Lời giải nào cho tuyến đường sắt Tây Nghệ An?” phản ánh về tình trạng không ít cá nhân, tổ chức vô tư xâm lấn, chiếm dụng xây dựng hạ tầng… khiến một số đoạn đường sắt có nguy cơ bị xoá sổ hoàn toàn.

Đây là tuyến đường sắt được xây dựng từ năm 1966, với chiều dài gần 30km nối từ ga Cầu Giát lên đến huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An để phục vụ vận tải hàng hoá. Tuy nhiên, đến năm 2006, tàu khách ngừng hoạt động và đến năm 2012 thì tàu hàng cũng ngừng hoạt động hoàn toàn cho đến nay.

Không được tái vận hàng nên công tác nâng cấp, cải tạo, bảo vệ tuyến đường sắt này cũng bị bỏ quên. Chính vì vậy, từ hơn 10 năm nay, người dân ở các địa phương vô tư lấn, chiếm hành lang đường sắt. Ngay cả tuyến QL48 khi nâng cấp, cải tạo cũng thi công đè lên đường ray, xoá sổ các barie bảo vệ…

Khi kiểm tra thực tế, ông Phạm Quang Anh, Phó Trưởng Phòng Quản lý Xây dựng và Kết cấu hạ tầng đường sắt, Cục đường sắt Việt Nam đề nghị ác địa phương tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nói chung và bảo vệ kết cấu hạng tầng và hành lang an toàn đường sắt nói riêng.

Không được quan tâm, bảo vệ khiến nhiều tuyến đường dân sinh, lối đi tự mở bao chiếm, xoá sổ cả đường sắt Nghĩa Đàn - Cầu Giát

Ông Phạm Quang Anh cũng cho biết, thời gian tới, Cục đường sắt Việt Nam sẽ giao Chi nhánh khai thác đường sắt Nghệ Tĩnh làm đầu mối chung, các địa phương có vấn đề, hồ sơ gì thì phối hợp. Nếu trường hợp vượt cấp thì báo cáo với cấp có thẩm quyền để sớm phối hợp, tháo gỡ.

Đoàn kiểm tra thống nhất thời gian tới, ngành đường sắt và các địa phương sẽ phối hợp với nhau để xác định lại nguồn gốc đất, cắm mốc lộ giới từ đó có phương án bảo vệ.

Giải pháp trước mắt nếu cần thiết, ngành đường sắt cần lập 1 dự án bảo vệ, rồi rào lại để từ đó có căn cứ quy trách nhiệm khi địa phương nào để xảy ra tình trạng tái lấn chiếm.

Còn ông ông Phan Huy Chương, Phó Ban Chuyên trách Ban ATGT tỉnh Nghệ An đề nghị ngành đường sắt cần phối hợp với các địa phương tiến hành tổng rà soát lại các vị trí vi phạm để phân loại ra các hình thức, mức độ vi phạm từ đó đề ra giải pháp xử lý phù hợp với thực tiễn.

Được biết, sau khi có chỉ đạo của Bộ GTVT, UBND tỉnh Nghệ An, ngay tại xã Nghĩa Thuận, TX Thái Hoà, chính quyền địa phương đã ra quân xử lý 78 trong tổng số hơn 100 trường hợp người dân dựng mái che, hàng rào, xây nhà vệ sinh lên hành lang an toàn đường sắt. Số hộ dân vi phạm hành vi vi phạm trên phần đất đường sắt hiện vẫn đang được địa phương tập trung giải quyết.

Tác giả: Ngọc Thái

Nguồn tin: Diễn đàn Doanh nghiệp