Học giả Ngô Kiến Dân, người có quan điểm ôn hòa ở Trung Quốc đột ngột qua đời vì tai nạn. Ảnh: Sohu.
Giới chức Trung Quốc hôm 19/6 thông báo cựu đại sứ Ngô Kiến Dân đã qua đời sau khi chiếc xe chở ông cùng 4 người khác đâm vào dải phân cách trên đường cao tốc ở Vũ Hán hôm thứ 7 tuần trước.
Cái chết đột ngột của nhà ngoại giao được coi là "chim bồ câu hòa bình" có ảnh hưởng rất lớn này đã làm chấn động giới học giả đối ngoại Trung Quốc, khiến nước này mất đi tiếng nói mạnh mẽ nhất ủng hộ quá trình hòa nhập, hợp tác với cộng đồng quốc tế để giải quyết các bất đồng, theo TodayOnline.
Ngô Kiến Dân là nhà ngoại giao nổi tiếng ở Trung Quốc, từng là đại sứ tại Pháp, Hà Lan và Liên Hợp Quốc. Ông cũng từng là phiên dịch cho Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai cùng nhiều nhà lãnh đạo khác của Trung Quốc.
Sau khi về nước, ông Ngô đảm nhiệm cương vị Viện trưởng Học viện Ngoại giao Trung Quốc, cơ quan có ảnh hưởng rất lớn đến chính sách đối ngoại của Bắc Kinh.
Trong thập niên 80, 90 thế kỷ trước, ông Ngô nhiều lần lên tiếng kêu gọi Trung Quốc nên tuân thủ các luật lệ quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa. Quan điểm này khiến ông bị nhiều chính trị gia Trung Quốc chỉ trích, họ coi Ngô Kiến Dân là người "mang tâm thế nước nhỏ". Quan điểm của Ngô Kiến Dân cũng ít được chú ý đến từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền với niềm tin Trung Quốc cần có vai trò độc lập hơn, mạnh mẽ hơn để cạnh tranh với Mỹ trong các vấn đề quốc tế.
Đối với vấn đề tranh chấp Biển Đông, ông Ngô cho rằng Trung Quốc cần giữ bình tĩnh và suy nghĩ một cách toàn diện để có thể giải quyết vấn đề một cách hòa bình.
"Nước nào phát động chiến tranh trong lúc đang hòa bình và phát triển sẽ phải trả giá. Trung Quốc không bao giờ nên làm điều này", ông Ngô nói trong một cuộc tranh luận với tướng La Viện, học giả nổi tiếng với quan điểm cứng rắn trong vấn đề Biển Đông.
"Ông ấy là người có dũng khí, ông vẫn tiếp tục lên tiếng", Thời Ân Hoành (Shi Yinhong), chuyên gia quan hệ quốc tế, Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, nói về ông Ngô.
Đầu năm nay, ông Ngô có tranh cãi quyết liệt với tổng biên tập tờ Global Times vì cho rằng các bài viết cứng rắn của tờ báo làm ảnh hưởng đến các thỏa thuận ngoại giao với Nhật Bản.
Tôn Hưng Kiệt, chuyên gia về quan hệ quốc tế của Đại học Cát Lâm, cho rằng sự ra đi của ông Ngô là tổn thất lớn với ngành ngoại giao Trung Quốc, bởi ông là "ngọn cờ đầu có tiếng nói giá trị trong thời điểm hiện nay".
Ông Ngô qua đời trong bối cảnh Tòa Trọng tài Thường trực ở The Hague, Hà Lan sắp ra phán quyết trong vụ Philippines kiện yêu sách đường lưỡi bò phi lý của Trung Quốc. Trung Quốc vẫn khăng khăng phớt lờ vụ kiện và tuyên bố sẽ bác bỏ phán quyết của tòa, bất chấp sức ép từ cộng đồng quốc tế.
Báo chí Trung Quốc những tuần gần đây cũng liên tục đăng những bài viết chỉ trích Mỹ và phương Tây trong vụ kiện, đồng thời khơi dậy tinh thần dân tộc của người dân Trung Quốc, khiến giới ngoại giao càng có ít cơ hội cho một giải pháp hòa bình nếu phán quyết của tòa bất lợi cho nước này.
Tác giả bài viết: Văn Việt
