Một binh sĩ ngồi trên xe quân sự ở tỉnh Buriram, Thái Lan ngày 25-7 - Ảnh: REUTERS

Đến khoảng 9h sáng 25-7, phía Thái Lan chính thức xác nhận các cuộc giao tranh tiếp tục diễn ra tại khu vực biên giới. Theo thông cáo của quân đội Thái Lan được Hãng tin Reuters dẫn lại, lực lượng Campuchia đã "tiến hành các đợt pháo kích dữ dội bằng vũ khí hạng nặng, pháo dã chiến và hệ thống rocket BM-21".

Phía Thái Lan cho biết đã đáp trả bằng "hỏa lực yểm trợ phù hợp với tình hình chiến thuật".

Cuộc xung đột hiện vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, trong bối cảnh Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc chuẩn bị họp khẩn theo yêu cầu của Campuchia nhằm ngăn chặn nguy cơ leo thang thành xung đột toàn diện.

Trước đó, rạng sáng nay lúc 2h và 3h, pháo kích đã tiếp diễn ở một số khu vực tại Preah Vihear - Phnom Khaing, và vào lúc 5h sáng tại khu vực Takrabei.

Quân đội Campuchia cho biết họ vẫn kiểm soát toàn bộ các chiến trường, duy trì vị trí vững chắc tại đền Ta Moan Thom, đền Ta Krabey và khu vực Mom Tei, sau khi đẩy lùi lực lượng đối phương ra khỏi các khu vực này.

Theo báo cáo từ các đơn vị tiền tuyến, tại các tỉnh Oddar Meanchey và Preah Vihear, hai bên tiếp tục sử dụng pháo hạng nặng bắn qua lại, nhưng lực lượng Campuchia vẫn giữ vững vị trí và đáp trả Thái Lan một cách quyết liệt.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia, bà Maly Socheata, cho biết trong ngày 24-7, quân đội Thái Lan đã mở các đợt tấn công vào 8 khu vực, sử dụng vũ khí hạng nặng và cả chiến đấu cơ F-16.

Các vị trí bị nhắm mục tiêu bao gồm đền Ta Moan Thom, đền Ta Krabey, Phnom Trat, Veal Intri, Tathav, Phnom Khak, An Ses O Phka Sweten và Mom Bei.

Toàn cảnh xung đột vũ trang ở biên giới Thái Lan - Campuchia ngày 24-7

Binh sĩ Campuchia vận hành hệ thống rocket phòng không BM21-Grad - Ảnh: AFP

Tiếng súng và pháo vang lên tại khu vực đền Ta Muen Thom vào sáng 24-7 đã đánh dấu đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng nhất giữa hai nước láng giềng trong nhiều năm qua.

Vụ nổ mìn tối 23-7 khiến một binh sĩ Thái Lan mất chân phải tại khu vực biên giới gần cửa khẩu Chong An Ma, tỉnh Ubon Ratchathani, đã trở thành tia lửa châm ngòi cho xung đột vũ trang.

Ngay trong đêm, Bangkok đã hạ cấp quan hệ ngoại giao với Phnom Penh, triệu hồi toàn bộ quan chức ngoại giao về nước và yêu cầu đại sứ Campuchia rời khỏi Thái Lan.

Nguồn: Reuters - Dữ liệu: Minh Tâm

Kịch bản xấu nhất đã xảy ra khi giao tranh nổ ra vào khoảng 8h30 sáng 24-7. Hai bên cùng cáo buộc đối phương nổ súng trước và đưa ra phiên bản tường thuật khác nhau về diễn biến xung đột.

Xung đột nhanh chóng lan rộng ra nhiều điểm dọc biên giới với sự tham gia của các khí tài hạng nặng.

Diễn biến đáng chú ý nhất là việc quân đội Thái Lan tuyên bố cho phi đội 4 tiêm kích F-16 xuất quân tấn công một số mục tiêu quân sự của Campuchia.

Chiều 24-7, Thái Lan tiếp tục không kích lần hai. Không quân Hoàng gia Thái Lan xác nhận đã triển khai 4 tiêm kích F-16 vào 16h40 để ném bom một sở chỉ huy quân sự quan trọng của Campuchia nằm ở phía nam đền Ta Muen Thom.

"Cuộc chiến thông tin" trên mạng giữa hai nước cũng diễn ra gay gắt. Thái Lan cáo buộc Campuchia tấn công vào khu dân cư và cơ sở dân sự như cửa hàng, bệnh viện, gây thương vong cho dân thường.

Tính đến 17h chiều 24-7, Bộ trưởng Y tế Thái Lan Somsak Thepsuthin khẳng định có ít nhất 11 dân thường và 1 quân nhân thiệt mạng, khoảng 80.000 người ở 86 ngôi làng gần biên giới đã phải sơ tán.

Tính đến 16h cùng ngày, quân đội Campuchia khẳng định tình hình giao tranh và pháo kích lẫn nhau vẫn diễn ra trên các mặt trận. Phnom Penh tuyên bố kiểm soát hai ngôi đền Ta Moan Thom và Ta Krabey trong khu vực tranh chấp, trong khi phía Thái Lan chưa cập nhật tình hình.

Trong khi đó, lãnh đạo hai nước cũng đấu trí căng thẳng. Thủ tướng Campuchia Hun Manet đã gửi thư yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc triệu tập cuộc họp khẩn cấp để ngăn chặn "hành vi xâm phạm chủ quyền Campuchia từ phía Thái Lan".

Ngược lại, bà Paetongtarn Shinawatra, dù đang bị đình chỉ chức thủ tướng, cũng cho rằng hành động từ phía Phnom Penh đã buộc Bangkok không còn lựa chọn nào khác.

Nguồn gốc mâu thuẫn

Xe bọc thép của Thái Lan được điều ra chiến trường - Ảnh: AFP

Những diễn biến ngày 24-7 thực chất là đỉnh điểm của chuỗi căng thẳng kéo dài từ vụ đấu súng ngày 28-5 giữa quân đội hai nước tại khu vực biên giới. Trong cuộc đọ súng kéo dài 10 phút này, một binh sĩ Campuchia đã thiệt mạng. Tương tự như vụ việc ngày 24-7, hai nước đều cáo buộc phía còn lại nổ súng trước.

Sau sự kiện đó, cả hai bên đều tăng cường hiện diện quân sự dọc biên giới và áp dụng các biện pháp trừng phạt lẫn nhau. Giao thương giữa hai nước đình trệ hoàn toàn, trong khi Phnom Penh tuyên bố sẽ đưa bốn khu vực lãnh thổ tranh chấp ra Tòa án Công lý quốc tế (ICJ).

Mâu thuẫn càng nóng lên vào ngày 18-6 khi đoạn ghi âm cuộc gọi giữa bà Paetongtarn và ông Hun Sen bị rò rỉ. Cuộc gọi cá nhân ban đầu nhằm hạ nhiệt căng thẳng đã biến thành sóng gió chính trị cho gia tộc Shinawatra, dẫn đến việc Tòa án Hiến pháp Thái Lan đình chỉ chức vụ thủ tướng với bà Paetongtarn vào ngày 1-7.

Nhìn về chiều dài lịch sử, mâu thuẫn biên giới giữa Thái Lan và Campuchia đã là đề tài gây tranh cãi trong hàng chục năm. Sự mơ hồ trong phân định ranh giới thời thuộc địa đã dẫn đến việc hai nước chưa thể hoàn tất phân định đường biên giới trên bộ dài 817km, đặc biệt tại các khu vực có di tích lịch sử như đền Preah Vihear.

Tòa ICJ đã ra phán quyết đền Preah Vihear thuộc về Campuchia nhưng chưa được phía Thái Lan chấp nhận hoàn toàn. Chính khu vực chỉ vài kilomet vuông này đã chứng kiến xung đột quân sự nghiêm trọng giữa hai nước trong giai đoạn 2008 - 2011, khiến 35 binh sĩ thiệt mạng. Biên giới hai nước đã tạm yên tiếng súng kể từ đó cho đến khi bùng nổ xung đột ngày 24-7.

Tác giả: Ngọc Đức - Thanh Hiền - Hà Đào

Nguồn tin: tuoitre.vn