Phụ huynh lo lắng: “Không ép thì con không theo kịp”

Quy định xử phạt hành vi ép con học quá sức đang gây ra nhiều tranh luận trong cộng đồng phụ huynh. Nhiều người cho rằng họ không hề muốn ép con học, nhưng lại bị buộc phải làm vậy vì áp lực từ chương trình học và nhà trường.

Theo Nghị định 282/2025/NĐ-CP, hành vi ép con cái học tập quá sức trong gia đình sẽ bị xử phạt hành chính từ 5 đến 10 triệu đồng. Đây là lần đầu tiên có một chế tài cụ thể cho hành vi này, nhằm bảo vệ trẻ em khỏi áp lực học tập quá mức.

Nhiều phụ huynh cho biết họ không muốn ép con học, nhưng có quá nhiều bài tập về nhà, nếu không lầm con sẽ bị cô giáo phê bình, thậm chí bị so sánh với bạn bè

Tuy nhiên, quy định này đang khiến nhiều phụ huynh cảm thấy bối rối và cho rằng bản thân không phải là “thủ phạm” gây áp lực học tập, mà đang bị mắc kẹt giữa trách nhiệm nuôi dạy con và yêu cầu từ phía nhà trường.

Chị Hằng Kính, một phụ huynh tại Hà Nội, chia sẻ: “Thầy cô giao quá nhiều bài tập về nhà. Bố mẹ đi làm về mệt cũng phải giục con học, nếu không thì hôm sau con bị mắng, bị phạt. Bộ Giáo dục nên giảm tải chương trình, chứ không phải đổ lỗi phụ huynh”. Cùng chung nỗi lo, chị Ánh Dương cho biết: “Con tôi học lớp 1 mà ngày nào cũng học đến 10 - 11 giờ đêm. Không học thì sợ không theo kịp các bạn. Tôi vừa thương con, vừa lo lắng”.

Không chỉ riêng hai trường hợp trên, nhiều phụ huynh khác cũng thừa nhận họ đang chịu áp lực lớn từ việc đồng hành học tập cùng con. Việc theo sát bài vở, hỗ trợ con học, quay video gửi giáo viên, làm bài tập bổ trợ... khiến nhiều gia đình kiệt sức. Anh Đỗ Văn Mạnh phản ánh: “Cả tuần chỉ có thứ Bảy, Chủ nhật được nghỉ, nhưng vẫn bị nhét thêm đề toán, tiếng Việt, bài tập kỹ năng sống. Không có phút giây nghỉ ngơi cho các cháu. Thật sự con học được bao nhiêu thì học, nhưng giáo viên chủ nhiệm thường xuyên góp ý thì phụ huynh cũng phải cố thôi. Với sách cải cách, phụ huynh cũng phải nhờ Google mới biết cách dạy”.

Không ít người còn gặp tình huống bất lực khi con còn quá nhỏ. Phụ huynh Huyền Thu kể lại: “Một hôm cô giáo giao cho con mình mới 5 tuổi bài tập viết vở ô ly từ số 0 đến số 9. Chữ đã xấu lại còn bắt ngồi viết hết đống đó. Mình vừa thương con, vừa bất lực. Cuối cùng phải nợ cô đến hai hôm mới trả bài xong”.

Từ những trải nghiệm thực tế, nhiều phụ huynh cho biết họ không muốn ép con học, nhưng nếu không làm vậy, con sẽ bị điểm kém, bị cô giáo phê bình, thậm chí bị so sánh với bạn bè. Trong môi trường học tập cạnh tranh, việc “ép học” trở thành phản ứng bắt buộc để bảo vệ con khỏi bị tụt lại.

Trước thực trạng đó, các chuyên gia tâm lý cho rằng cần nhìn sâu hơn vào nguyên nhân gốc rễ của hành vi “ép học” để có cách tiếp cận đúng đắn.

Chuyên gia tâm lý Vũ Thu Hà cho biết: Việc trẻ em bị ép học quá sức trong thời gian dài là một hình thức bạo lực tinh thần có thể gây ra những tổn thương sâu sắc”. Bà phân tích các hệ quả tâm lý gồm: Lo âu, trầm cảm, mất kết nối cảm xúc, sợ hãi thất bại. Né tránh học tập, hành vi gây rối, rối loạn giấc ngủ và ăn uống. Lòng tự trọng thấp, khó thiết lập giới hạn, mất động lực và sáng tạo.Việc học quá tải còn làm mất đi cơ hội phát triển tư duy sáng tạo, kỹ năng sống và khả năng khám phá thế giới.

Theo bà Hà, quy định xử phạt hành vi ép con học quá sức là một bước tiến về mặt pháp lý, giúp xã hội nhận diện rõ hơn về các hành vi gây tổn hại tinh thần cho trẻ em, ngay cả trong môi trường gia đình. Bên cạnh đó, biện pháp xử phạt cũng góp phần nâng cao nhận thức xã hội. Việc đưa ra chế tài cụ thể gửi đi thông điệp rằng ép con học quá sức không còn là chuyện riêng trong gia đình, mà là vấn đề xã hội cần lên tiếng và điều chỉnh.

Tuy nhiên, bà cũng cảnh báo rằng xử phạt chỉ là bước đầu, chưa chạm đến căn nguyên của vấn đề. Áp lực học tập thường xuất phát từ lo âu của phụ huynh, kỳ vọng thành tích và thiếu kỹ năng nuôi dạy con tích cực. Nếu chỉ xử lý hành vi bề ngoài mà không thay đổi nhận thức và cách tiếp cận giáo dục, thì sẽ không hiệu quả.

Xử phạt không đủ: Cần cải cách từ gốc để giảm áp lực học tập

Nhiều ý kiến cho rằng không phụ huynh nào muốn ép con học đến kiệt sức. Nhưng nếu chương trình học vẫn nặng, bài tập vẫn nhiều, thì việc xử phạt phụ huynh chỉ là chữa phần ngọn. Cần cải cách chương trình, giảm tải nội dung, và thay đổi cách đánh giá học sinh để giảm áp lực từ gốc.

Chị Nguyễn Chinh đề xuất: “Giáo viên nên cho ít bài tập hơn, đề thi chỉ nên kiểm tra kiến thức cơ bản để phụ huynh không phải ép con học quá sức”.

Các chuyên gia giáo dục cho rằng việc xử phạt phụ huynh vì ép con học quá sức là một bước đi đáng chú ý, nhưng không nên chỉ dừng ở chế tài.

Quan trọng hơn là phải cải thiện môi trường học tập, giảm áp lực từ chương trình và cách đánh giá, để phụ huynh không bị đặt vào thế “buộc phải ép”. Đồng thời, phụ huynh cần thay đổi cách tiếp cận trong việc đồng hành cùng con, lắng nghe con nhiều hơn thay vì chỉ chạy theo thành tích.

Trẻ cần được học trong môi trường cân bằng, có thời gian chơi, nghỉ ngơi và phát triển cảm xúc

PGS.TS Trần Thành Nam - chuyên gia tâm lý học giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội từng nhiều lần cảnh báo về tình trạng trẻ em bị học quá tải trong môi trường giáo dục hiện nay. Ông nhận định: “Việc học quá sức khiến trẻ mất hứng thú, dễ rơi vào trạng thái lo âu, căng thẳng, thậm chí có biểu hiện trầm cảm. Trẻ cần được học trong môi trường cân bằng, có thời gian chơi, nghỉ ngơi và phát triển cảm xúc”.

Một số phụ huynh đồng tình với việc cần bảo vệ trẻ em khỏi học quá sức, nhưng cho rằng quy định xử phạt chỉ là phần ngọn. Nếu không cải cách chương trình học, giảm tải bài vở, thay đổi cách đánh giá học sinh thì phụ huynh vẫn sẽ phải “ép” con học để con không bị phạt, không bị tụt lại.

Bên cạnh đó, nhiều người lo ngại rằng khái niệm “ép học quá sức” hiện vẫn chưa có định nghĩa cụ thể. Nếu không có tiêu chí rõ ràng, việc xử phạt có thể bị lạm dụng hoặc gây hiểu lầm. Ví dụ: một phụ huynh nhắc con học bài 30 phút mỗi tối có bị coi là ép học không?

Việc xử phạt phụ huynh cũng có thể khiến mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường trở nên căng thẳng hơn. Thay vì hợp tác để hỗ trợ học sinh, phụ huynh có thể cảm thấy bị giám sát, dẫn đến tâm lý phòng thủ.

Quy định xử phạt hành vi ép con học quá sức là một bước tiến trong việc bảo vệ trẻ em, nhưng để thực sự hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ từ Bộ Giáo dục, nhà trường, giáo viên và phụ huynh.

Khi áp lực học tập được giảm từ gốc, phụ huynh sẽ không còn phải “ép” con học và trẻ em mới thực sự được học tập trong môi trường lành mạnh, phù hợp với lứa tuổi.

Tác giả: Thu Hằng

Nguồn tin: vov.vn