Phóng viên Báo Người Lao Động đã trao đổi với TS Nguyễn Thị Nhật Hằng, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM, về vấn đề này

. Phóng viên: Thời gian qua, tình trạng cơ sở vật chất, trường học xuống cấp; học sinh phải học phòng tạm (nhất là khu vực II - Bình Dương) đã được phản ánh. Đâu là nguyên nhân, thưa bà?

- TS Nguyễn Thị Nhật Hằng: Sau hợp nhất, TP HCM có gần 3.500 cơ sở giáo dục từ mầm non đến THPT và khoảng 2,5 triệu học sinh (HS) các cấp. Dù khó khăn nhưng năm học 2025-2026, thành phố vẫn bảo đảm 100% chỗ học cho HS trên địa bàn. Đây là quyết tâm rất lớn của chính quyền các cấp đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo (GD-ĐT), thông qua việc đầu tư cơ sở vật chất, bảo đảm đội ngũ giáo viên (GV) đáp ứng yêu cầu giảng dạy. Đây cũng là sự cố gắng rất lớn của các đơn vị giáo dục mà chúng ta cần ghi nhận.

Tuy nhiên, có thể thấy điều kiện cơ sở vật chất, trường học toàn thành phố có sự chênh lệch đáng kể giữa các khu vực; một vài trường học chưa đạt chuẩn về cơ sở vật chất theo quy định của Bộ GD-ĐT. Khó khăn chủ yếu tập trung tại các khu vực đông dân cư, giáp ranh hoặc có tốc độ đô thị hóa nhanh, nơi đang đối mặt tình trạng quá tải HS.

Qua rà soát tình hình cơ sở vật chất chuẩn bị năm học mới, chúng tôi ghi nhận một vài trường chưa đạt chuẩn do các hạng mục còn thiếu hoặc xuống cấp, như phòng học chưa đủ để tổ chức học 2 buổi/ngày; phòng chức năng, thư viện, phòng chuyên môn chưa đạt chuẩn hoặc đang trong quá trình hoàn thiện; trang thiết bị, bàn ghế và hạ tầng phụ trợ hư hỏng, mất mỹ quan, chưa được duy tu, sửa chữa... Những tồn tại này, nhất là ở khu vực đông dân cư, áp lực về sĩ số HS do tốc độ đô thị hóa tăng nhanh…, đã gây dư luận không tốt với ngành GD-ĐT thành phố đầu năm học mới.

TS Nguyễn Thị Nhật Hằng, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM

. Mới đầu năm học nhưng đã có những thực tế gây dư luận không tốt như vậy, ngành GD-ĐT TP HCM có giải pháp cụ thể gì để khắc phục?

- Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP HCM ngày 22-9-2025 về việc tổng rà soát, tham mưu phương án tổng thể về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tại tất cả trường công lập trên địa bàn, Sở GD-ĐT đã đề nghị UBND các xã, phường, đặc khu khẩn trương thực hiện việc phân loại, đánh giá mức độ hư hỏng, xuống cấp. Đồng thời, thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chủ tịch UBND thành phố về việc chủ động bố trí, tạm ứng kinh phí từ ngân sách địa phương để sửa chữa ngay các hạng mục có nguy cơ mất an toàn, bảo đảm điều kiện dạy học cho HS và GV.

Trong đó, chúng tôi yêu cầu địa phương và các cơ sở giáo dục phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá chất lượng, an toàn công trình, phòng học, nhà vệ sinh, hệ thống điện - nước; thực hiện việc bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa, bảo đảm điều kiện an toàn, vệ sinh trường học theo quy định.

Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm việc thường xuyên kiểm tra, đánh giá tình trạng phòng chống cháy nổ, cơ cấu hành lang thoát hiểm, biển báo an toàn; thiết lập phương án ứng phó sự cố; chịu trách nhiệm về việc bảo đảm điều kiện an toàn để tổ chức các hoạt động giáo dục của nhà trường và báo cáo cơ quan chủ quản cấp trên trực tiếp các nội dung vượt thẩm quyền để được chỉ đạo giải quyết kịp thời. Ngoài ra, chủ động đề xuất và tự cân đối kinh phí để đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học, đáp ứng điều kiện tối thiểu theo quy định của Bộ GD-ĐT và các quy định liên quan.

Hiện nay, nhiều trường học được đưa vào sử dụng đã lâu, ngày càng xuống cấp, cần phải duy tu, sửa chữa, bảo dưỡng hoặc đầu tư xây dựng thay thế để bảo đảm an toàn. Đồng thời, cần tiếp tục phát triển quy mô, xây dựng mạng lưới trường học mới để chỗ học cho HS.

Thời gian tới, chúng tôi sẽ tập trung giám sát công tác quản lý nhà nước về giáo dục tại khu vực II, để nhắc nhở tăng cường triển khai bảo dưỡng, chỉnh trang các điều kiện về trường lớp, bàn ghế HS, nhà vệ sinh trường học. Hiện nay, một vài trường học cần phải quan tâm về cơ sở vật chất xét theo các tiêu chí liên quan.

Tình trạng trên chủ yếu tập trung tại các khu vực đông dân cư, giáp ranh hoặc có tốc độ đô thị hóa nhanh và đang đối mặt tình trạng quá tải HS. Chúng tôi đã tiến hành rà soát, đề nghị UBND các xã, phường, đặc khu khẩn trương phân loại trường lớp, đánh giá mức độ hư hỏng, xuống cấp; bảo đảm HS có chỗ học an toàn, đủ điều kiện. Chúng tôi cũng phối hợp với Sở Tài chính hướng dẫn địa phương chủ động bố trí, tạm ứng kinh phí từ ngân sách địa phương để sửa chữa ngay các hạng mục có nguy cơ mất an toàn.

Học sinh Trường THPT Trịnh Hoài Đức, phường Thuận An, TP HCM đầu năm học mới. Ảnh: SỸ HƯNG

. Tình trạng "loạn thu" ở cơ sở giáo dục, lợi dụng danh nghĩa ban đại diện cha mẹ học sinh (CMHS) để thu các khoản ngoài quy định có xảy ra? Hình thức xử lý như thế nào nếu tình trạng này tiếp diễn?

- Thông tư 55/2011 của Bộ GD-ĐT đã quy định cụ thể về việc này, song vừa qua vẫn còn tình trạng ở một số cơ sở giáo dục, ban đại diện CMHS sử dụng danh nghĩa để vận động đóng góp các khoản ngoài quy định khiến phụ huynh bức xúc. Sở GD-ĐT TP HCM đã nhanh chóng nắm bắt thông tin phản ánh và chỉ đạo kịp thời để chấn chỉnh, ngăn chặn tình trạng này.

Theo Thông tư 55, ban đại diện CMHS được tổ chức trong mỗi năm học để phối hợp với nhà trường thực hiện các hoạt động giáo dục. Việc ban đại diện CMHS sử dụng danh nghĩa vận động phụ huynh đóng góp các khoản tiền không phục vụ trực tiếp hoạt động của mình là sai quy định.

Sở GD-ĐT TP HCM đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chi tiết việc vận động tài trợ theo Thông tư 16/2018 của Bộ GD-ĐT, cụ thể và gần nhất là Văn bản 2705 hướng dẫn thực hiện Thông tư 55 và Thông tư 16.

Trong đó, Sở GD-ĐT TP HCM đặc biệt nghiêm cấm việc lợi dụng danh nghĩa ban đại diện CMHS để thu các khoản ngoài quy định. Không lợi dụng việc tài trợ để ép buộc phụ huynh đóng góp; không coi chuyện huy động tài trợ là điều kiện cho việc cung cấp dịch vụ GD-ĐT; không quy định mức tài trợ bình quân, mức tài trợ tối thiểu.

Nhà trường phải công khai, minh bạch, chi tiết toàn bộ khoản thu - chi trên bảng thông báo, website của đơn vị hoặc nhóm phụ huynh. Sở GD-ĐT yêu cầu các trường hướng dẫn ban đại diện CMHS hoạt động đúng điều lệ, không được đứng ra tổ chức thu - chi các khoản không có trong danh mục quy định của nhà nước.

Bên cạnh đó, Sở GD-ĐT TP HCM sẽ tổ chức tập huấn cho viên chức quản lý, kế toán các trường về các quy định tài chính, những khoản thu được phép và quy trình thu - chi, nhằm nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ pháp luật.

Sở GD-ĐT TP HCM cũng sẽ tổ chức các đoàn kiểm tra đột xuất và định kỳ về tình hình thu - chi đầu năm học tại các cơ sở giáo dục. Sở đề nghị UBND phường, xã, đặc khu tăng cường kiểm tra, giám sát tình hình thu - chi trên địa bàn; chịu trách nhiệm giải trình về hoạt động của các cơ sở giáo dục, bao gồm cả việc quản lý các khoản thu.

Qua kiểm tra, nếu cơ sở giáo dục để xảy ra tình trạng thu - chi không đúng quy định, Sở GD-ĐT sẽ xem xét xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu đơn vị sai phạm. Các hình thức xử lý gồm: Kiểm điểm trách nhiệm; xem xét các hình thức kỷ luật nếu để xảy ra vụ việc nghiêm trọng ảnh hưởng đến uy tín của ngành như khiển trách, cảnh cáo, thậm chí kỷ luật nặng hơn, có thể ảnh hưởng đến thi đua và vị trí công tác.

Ngành GD-ĐT TP HCM sẽ đưa việc chấp hành các quy định về thu - chi tài chính trở thành tiêu chí tiên quyết khi đánh giá thi đua cuối năm của nhà trường và cá nhân cán bộ quản lý.

Tác giả: Đặng Trinh thực hiện

Nguồn tin: Báo Người Lao Động