Đường làng được đổ bê tông sạch đẹp tại xã Mỹ Thành, Yên Thành, Nghệ An

Theo số liệu thống kê từ Văn phòng điều phối nông thôn mới (NTM) tỉnh Nghệ An, tính đến hết quý 2 năm 2017, toàn tỉnh đã có 152 xã được UBND tỉnh quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới và 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Tuy nhiên, nợ đọng xây dựng cơ bản (XDCB) nông thôn mới ở Nghệ An còn lớn. Đến tháng 1/2017, số nợ của toàn tỉnh còn hơn 615 tỷ đồng.

Số nợ trên bình quân 1,42 tỷ/xã, trong đó nợ đọng đối với các xã đã đạt chuẩn là: 295.646 triệu đồng (bình quân 1,94 tỷ/xã). Số nợ đọng chủ yếu tập trung tại các công trình, dự án như: Xây dựng trụ sở; đường giao thông trục chính; trường học; trạm y tế; nhà văn hóa xã. Những công trình: Nhà văn hóa thôn, bản; giao thông trục thôn, xóm; giao thông nội đồng... số nợ không đáng kể do huy động được sức dân. Cụ thể, phân loại nợ thấy rằng: Tiêu chí giao thông nợ 117.178 triệu đồng, tiêu chí thủy lợi 42,3 tỷ, trường học nợ 169,5 tỷ, cơ sở vật chất văn hóa 87,3 tỷ và nợ khác là 199,1 tỷ đồng.

Tại huyện Yên Thành, sau hơn 6 năm thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, huyện Yên Thành đã đạt được những kết quả quan trọng: Làm được 44,875km đường giao thông nông thôn, 15,98km mương kẹp đường, trồng cây xanh 3,7km, đắp bù phụ lề đường 41.000m3, giải tỏa 31,36km đường, cắm 417 cọc tiêu, 4 biển báo giao thông. Tiếp tục nâng cấp các công trình thủy lợi trên địa bàn: Đập Trại Xanh xã Bắc Thành, đập Khe Nước Vàng xã Kim Thành, đập Dụng xã Công Thành, đập Truông xã Mỹ Thành, đập Lim xã Đồng Thành, nâng cấp hệ thống kênh mương trên địa bàn từ nguồn vốn thủy lợi phí và nguồn hỗ trợ đất trồng lúa, từ các dự án đạt 8,5km với kinh phí 18 tỷ đồng.

Đường làng được đổ bê tông sạch đẹp tại xã Mỹ Thành, Yên Thành, Nghệ An

Làm đường bê tông đạt chuẩn nông thôn mới tại xã Sơn Thành, Yên Thành, Nghệ An

Trạm y tế xã Sơn Thành

Trường học được xây dựng khang trang hơn sau khi xã Sơn Thành về đích NTM

Huyện cũng đã định hướng tổ chức 4 lớp học nghề mây tre đan xuất khẩu. Trạm khuyến nông huyện tổ chức 10 lớp, phối hợp với UBND các xã tổ chức 20 lớp tập huấn cho nông dân với tổng số học viên 210 người. Trường trung cấp nghề công nông nghiệp Yên Thành tổ chức: 3 lớp chăn nuôi, 01 lớp hàn, 5 lớp máy, 01 lớp chăn nuôi trâu bò, qua đó góp phần giải quyết việc làm cho người dân trong huyện. Trong 6 tháng đầu năm 2017 huyện Yên Thành đã huy động được nguồn vốn xây dựng nông thôn mới là 47,374 tỷ đồng, trong đó: Ngân sách địa phương, tỉnh, huyện, xã: 26,045 tỷ đồng; vốn lồng ghép: 2,520 tỷ đồng; vốn doanh nghiệp: 1,120 tỷ đồng; vốn dân góp: 17,689 tỷ đồng.

Thế nhưng, toàn huyện hiện nợ đọng XDCB NTM còn trên 73 tỷ đồng. Điển hình là xã Sơn Thành - địa phương nợ đọng nông thôn mới nhiều nhất huyện. Trong 5 năm qua, xã đã huy động nguồn kinh phí hơn 233 tỷ đồng để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, trong đó 96 tỷ đồng đầu tư hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, đến nay xã nợ đọng xây dựng cơ bản trên 23 tỷ đồng. Tuyến đường 48E đi qua xã Sơn Thành trị giá hơn 36 tỷ đồng, hiện nợ hơn 16 tỷ đồng; đầu tư xây dựng trạm y tế xã trị giá 5 tỷ đồng, đang nợ 3 tỷ đồng; xây dựng đường giao thông bê tông các xóm 14, 15 trị giá 7,6 tỷ đồng, còn nợ 3,6 tỷ đồng...

Theo ông Trần Bá Toàn - Chủ tịch UBND xã Sơn Thành, để giải được bài toán nợ đọng xem ra rất khó khăn bởi không thể huy động sức dân thêm nữa. Theo lộ trình, từ nay đến năm 2019, xã cố gắng trả hết nợ NTM nhưng việc hoàn thành mục tiêu này rất khó khả thi. Hiện xã đã quy hoạch được 40 lô đất và đã được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt cho bán đấu giá, nếu bình quân mỗi lô bán với giá 250 triệu đồng, địa phương được trích lại 40% theo quy định thì xã cũng chỉ có thêm 4 tỷ đồng để trả nợ.

Ông Phan Văn Tuyên - Chủ tịch UBND huyện Yên Thành, cho biết: Nguyên nhân của tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Yên Thành là khi bắt tay vào xây dựng NTM, xuất phát điểm của các xã thấp, nhu cầu đầu tư thực hiện các tiêu chí về cơ sở hạ tầng rất lớn, trong khi đó nguồn vốn hỗ trợ từ cấp trên còn hạn chế. Mặt khác, trong quá trình xây dựng NTM, một số địa phương chưa quan tâm bố trí vốn để thanh toán nợ xây dựng cơ bản, chưa xử lý dứt điểm nợ của ngân sách cấp mình; một số dự án ứng vốn để thi công dẫn đến khối lượng thực hiện vượt nhiều so với số vốn trong kế hoạch. Bên cạnh đó, vốn để đầu tư các công trình ở cấp huyện, xã chủ yếu là từ đấu giá quyền sử dụng đất hàng năm nhưng nguồn thu này cũng rất hạn chế bởi có nhiều xã giá trị đất không cao, tình trạng nợ xây dựng cơ bản chậm được xử lý.

Trước thực tế đó, Yên Thành đã chỉ đạo các xã thực hiện nghiêm túc công tác đầu tư xây dựng cơ bản; xác định rõ tổng vốn và cơ cấu của nguồn vốn để đảm bảo tính chịu đựng của ngân sách cấp xã và tính khả thi của công trình, dự án trước khi tiến hành xây dựng; không ứng vốn vượt quá tỷ lệ cho phép đối với từng dự án; tuyệt đối không triển khai xây dựng các công trình khi chưa có vốn, chưa xác định rõ nguồn vốn chi trả sau khi được phân khai. Trước mắt, tập trung trả nợ các công trình xây dựng cơ bản cũ. Trả nợ xong mới được duyệt triển khai xây dựng công trình mới. Đồng thời, huyện chỉ đạo các địa phương rà soát, bổ sung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của từng xã; đầu tư cơ sở hạ tầng tăng quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất và tăng cường đầu tư duy trì, nâng cao hệ thống cơ sở vật chất đã có.

Trước tình nợ đọng XDCB trong xây dựng nông thôn mới đang là một gánh nặng không nhỏ với các xã đã và đang hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới và đang là một bài toán mà chính quyền và nhân dân huyện Yên Thành đang tìm lời giải thích hợp nhất.

Tác giả: Quang Hợp

Nguồn tin: Báo Xây Dựng