Binh sĩ Ukraine kiểm tra các quả đạn pháo sản xuất từ thời Liên Xô trong một cánh rừng ở vùng Kharkov (Ảnh: Guardian).

Trong khu rừng thông rậm rạp ở ngoại ô Kharkov, Konstantin đang giám sát các binh sĩ của mình kiểm tra vũ khí. Một vài người đang tra mỡ bôi trơn vào đạn pháo từ những năm 1970, thứ sau đó sẽ được sử dụng cho súng phòng không S-60 AZP loại 57mm được chế tạo ngay sau Thế chiến II.

Kể từ khi Nga khởi động chiến dịch quân sự tại Ukraine, phương Tây đã chi hàng tỷ USD để hỗ trợ quân sự cho Ukraine, nhằm giúp nước ngăn đà tiến công của Moscow. Gần đây nhất, phương Tây vận chuyển hệ thống pháo phản lực cơ động cao HIMARS tiên tiến cho Kiev. Tuy nhiên, trong các chiến hào gần thành phố lớn thứ hai của Ukraine, những vũ khí đó vẫn xa vời.

"Ở đây, chúng tôi chưa từng thấy bất kỳ loại vũ khí nào của phương Tây. Tất cả những gì chúng tôi có thể trông cậy vào trước nay là kho vũ khí từ thời Liên Xô của chúng tôi", Konstantin, một chỉ huy của tiểu đoàn 228 thuộc lữ đoàn 127 của lực lượng phòng vệ lãnh thổ Ukraine, cho hay.

Suốt 4 tháng nay, Konstantin và đội phòng vệ lãnh thổ của ông, một đơn vị thuộc quân đội nhưng chủ yếu gồm những tình nguyện viên thiếu kinh nghiệm, đã chiến đấu hết mình để chống lại lực lượng của Nga đang chỉ cách Kharkov vài km.

"Theo thông tin tình báo của chúng tôi, phía Nga đang lên kế hoạch cho một hành động nào đó gần Kharkov", vị chỉ huy nói.

Nằm cách biên giới Nga khoảng 25km, Kharkov có tầm quan trọng chiến lược lớn, đóng vai trò là cửa ngõ phía đông của Ukraine. Nga đã tìm các kiểm soát thành phố này trong tuần đầu tiên của chiến dịch quân sự khi điều hàng loạt xe tăng và các đội cảnh sát quân sự sang đây.

Vùng Kharkov (hay Kharkiv) của Ukraine nằm sát biên giới Nga (Đồ họa: BBC).

Cuối tháng 2, Kharkov gần như bị bao vây ở 3 phía và bị xe tăng, máy bay, pháo binh liên tục nã đạn. Ban đầu, có vẻ quân đội Nga sẽ hành quân trực tiếp vào trung tâm thành phố Kharkov. Tuy nhiên, lực lượng của Ukraine đã tập hợp lại và trong những tuần đầu tiên của tháng 3, họ đã ngăn chặn được đà tiến công của Nga.

Sau đó, Ukraine tiến hành 2 đợt phản công, lần đầu tiên vào cuối tháng 3 và sau đó là cuối tháng 5, giúp đẩy lực lượng Nga ra khỏi vùng ngoại ô thành phố. Đồng thời, Ukraine cũng tái chiếm một số ngôi làng từng bị thiêu rụi và bị Nga kiểm soát.

Ngoài thời gian chiến sự tạm lắng ngắn ngủi cách đây 3 tuần, các cuộc pháo kích của Nga vào thành phố này, chủ yếu từ thị trấn biên giới Belgorod của Nga, diễn ra liên tục, phá hủy hơn 2.000 tòa nhà và khiến hơn 900 người dân thường thiệt mạng, người đứng đầu khu vực, ông Oleh Synehubov, cho hay.

Trong 2 tuần qua, Kharkov hứng chịu một số đợt oanh tạc nặng nề nhất kể từ khi chiến dịch quân sự của Nga bắt đầu. Giới chức Ukraine cũng như đội chỉ huy quân đội địa phương đang lo ngại về nguy cơ Nga sẽ thực hiện một đợt tấn công mới.

Kharkov trước nguy cơ một trận đánh lớn

Một ngôi nhà ở Kharkov bị phá hủy do chiến sự (Ảnh: Guardian).

Andrii Mogyla, một binh sĩ Ukraine từ chối tiết lộ đơn vị anh đang phục vụ, cho biết: "Chúng tôi tin rằng Nga có thể tiến hành một cuộc tấn công mới trong tương lai gần".

Trong cuộc phỏng vấn với báo Guardian, Mogyla cho biết ban đầu, anh được đưa tới chiến đấu trên tiền tuyến, nhưng sau đó đã sớm chuyển đến một đơn vị khác để phân tích tình hình chiến sự do anh từng là một nhà phát triển phần mềm. "Quân đội Nga thường bắt đầu bằng các cuộc tấn công tên lửa, sau đó là pháo hạng nặng. Tiếp theo, họ di chuyển bằng xe tăng và bộ binh".

Theo Mogyla, điều được quan tâm không kém là thông tin tình báo gần đây mà các đối tác phương Tây gửi cho anh, bao gồm hình ảnh vệ tinh cho thấy Nga đang dồn quân và khí tài mới trên các mặt trận gần Kharkov. Chỉ vào màn hình máy tính, Mogyla hiển thị những hình ảnh cho thấy gần đây đã có một đợt tập trung lực lượng ở phía đông Kharkov gần ngôi làng Shevchenkove do Nga chiếm đóng. Theo anh, khoảng 100 đơn vị lục quân, gồm 50 xe tăng và 8 tiểu đoàn, đã được chuyển đến đó vào 3 tuần trước.

"Chúng tôi không chắc chắn về thời điểm họ sẽ tấn công nhưng đó là trong tương lai gần", ông nói, đồng thời kêu gọi phương Tây đẩy mạnh cung cấp vũ khí pháo binh hạng nặng và máy bay không người lái để trinh sát. "Về mặt này, chúng tôi yếu thế hơn nhiều so với Nga ở mặt trận Donbass. Ukraine có một khẩu pháo trong khi Nga có tới 15 khẩu pháo", Mogyla thừa nhận.

Mogyla cho hay bảo vệ Kharkov không bị pháo kích là một nhiệm vụ đặc biệt khó khăn vì thành phố này chỉ cách biên giới khoảng 40km.

Giới phân tích chỉ ra rằng, Ukraine sẽ không thể ngăn chặn được cuộc tấn công của Nga nếu họ không có các khẩu đội pháo phản công. Nga đang thể hiện ưu thế về quân sự ở Kharkov khi hầu như mỗi đêm họ đều phóng Iskander và các tên lửa khác từ bên kia biên giới. Thành phố này sau đó trở nên tối tăm một cách kỳ lạ, vì họ không muốn bị phía Nga nhắm mục tiêu.

Trong vài tuần qua, các cuộc pháo kích, phần lớn nhằm vào các khu dân cư, khiến hơn 20 dân thường thiệt mạng, trong đó có một bé gái 8 tuổi.

"Phía Nga đang có kế hoạch gì đó, họ đang tập hợp quân đội. Nhưng chúng tôi không rõ thời gian hành động của họ. Hàng ngày, họ kiểm tra đường truyền của chúng tôi, cử đơn vị trinh sát để xem điểm yếu của chúng tôi ở đâu, nhưng chúng tôi đã đẩy lùi họ thành công", chỉ huy Konstantin nói.

Dù cả Konstantin và Mogyla đều chỉ ra bằng chứng về một cuộc tấn công tiềm tàng của Nga, song họ khẳng định Moscow sẽ không thể chiếm được Kharkov.
Bất chấp việc Nga có những bước tiến thành công ở miền Đông Ukraine, bao gồm cả việc chiếm được thành phố quan trọng Severodonetsk và Lysychansk, tình báo phương Tây dự đoán, Moscow sẽ cần tập hợp lại trước khi có thể khởi động một cuộc tấn công lớn mới trên khắp Ukraine.

Trong khi đó, Giới chức Ukraine cảnh báo, các lữ đoàn giống như lữ đoàn do Konstantin chỉ huy có thể sắp cạn kiệt vũ khí thời Liên Xô sau hơn 4 tháng chiến sự.

Nếu Ukraine không được tiếp nhận thêm vũ khí mới từ phương Tây, chiến sự ở Kharkov có thể kéo dài nhiều tháng, nếu không muốn nói là nhiều năm, theo ông Mogyla. "Cả hai bên bắt đầu phòng thủ tốt hơn và không bên nào có bước tiến đáng kể", ông Mogyla nhận định.

Tác giả: Minh Phương

Nguồn tin: Báo Dân trí