Toàn cảnh vụ kiện yêu sách chủ quyền của TQ trên Biển Đông: Ngày 12/7, Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ra phán quyết cuối cùng về vụ Philippines kiện yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông, kết thúc vụ kiện kéo dài hơn 3 năm qua.

Một ngày sau phán quyết cuối cùng của Tòa Trọng tài về vụ kiện Biển Đông giữa Philippines với Trung Quốc, theo đó kết quả có lợi cho Philippines, Văn phòng Thông tin của Quốc vụ viện Trung Quốc hôm nay công bố Sách Trắng với tiêu đề "Trung Quốc kiên quyết giải quyết tranh chấp với Philippines ở Nam Hải (Biển Đông) thông qua đàm phán". Cơ quan này cũng tổ chức họp báo sau phán quyết của tòa.

Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân tham gia cuộc họp báo sáng nay. Ảnh: China.com.cn

Đáp lại phán quyết của tòa rằng Trung Quốc đã xâm phạm quyền chủ quyền của nước khác tại Vùng Đặc quyền kinh tế thông qua các biện pháp như ngăn chặn tàu đánh cá và tàu thăm dò, xây dựng đảo nhân tạo... Trung Quốc vẫn ngang nhiên nói rằng nước này có chủ quyền với các đảo ở Biển Đông.

Sách Trắng của Trung Quốc cũng nói rằng việc Philippines đơn phương khởi xướng vụ kiện là một "hành động ác ý" và nói thêm rằng Trung Quốc sẽ duy trì tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Trước khi tòa ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện, giới chức Mỹ bày tỏ quan ngại về việc Trung Quốc sẽ phản ứng bằng cách thiết lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên Biển Đông, giống cách họ đã thực hiện trên biển Hoa Đông trong tranh chấp chủ quyền với Nhật Bản.

Các thực thể Trung Quốc bồi lấp trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam có thể trở thành bàn đạp để nước này thiết lập ADIZ trên Biển Đông. Đồ họa: WSJ

Trước đó, theo Tạp chí Quốc phòng Kanwa của Canada, Trung Quốc đã xác định khu vực lập ADIZ ở Biển Đông và thời điểm công bố sẽ là một quyết định chính trị. Cụ thể, ADIZ của Trung Quốc sẽ dựa trên vùng đặc quyền kinh tế của đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam và 7 đảo nhân tạo phi pháp mà Trung Quốc bồi lấp trên các thực thể chiếm đóng phi pháp thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Tờ Kanwa nhận định: “ADIZ của Trung Quốc sẽ bao trùm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Philippines và Malaysia”. Trong khi đó, Ni Lexiong, chuyên gia quân sự tại Thượng Hải, Trung Quốc, cũng cho rằng 7 đảo nhân tạo phi pháp ở Trường Sa là cơ sở để Trung Quốc thiết lập ADIZ trên Biển Đông.

Báo Quân đội TQ: Sẽ bảo vệ quyền lợi hàng hải

Cũng trong ngày 13/7, đáp lại phán quyết của PCA, Báo Quân Giải phóng Trung Quốc công bố bài báo của một nhà bình luận với tiêu đề: “Đừng bao giờ mong đợi dùng một phán quyết phi pháp để tước bỏ chủ quyền của Trung Quốc”.

Bài báo khẳng định không chấp nhận phán quyết của trọng tài, quân đội Trung Quốc sẽ kiên định bảo vệ chủ quyền quốc gia, bảo vệ an ninh, chủ quyền và lợi ích hàng hải của mình. Nước này không lo sợ trước bất cứ sự hoan hỷ đắc thắng nào của ai. Tất cả mọi ý đồ xâm hại đến chủ quyền và lợi ích hàng hải của Trung Quốc đều chỉ là mơ tưởng.

Bài báo này còn chỉ trích rằng phán quyết này của PCA tạo ra một màn hài kịch làm cho tình hình cả thế giới và khu vực bị xáo trộn, loạn lạc.

Trong khi đó, Hoàn cầu Thời báo - phụ san báo đảng của Trung Quốc, cũng đăng bài xã luận ngang ngược viết rằng đây là phán quyết không bình đẳng, làm gia tăng thêm căng thẳng trong khu vực. Tờ này cho rằng đây là sự phủ nhận đối với chủ quyền biển đảo cũng như lịch sử hình thành lãnh thổ của Trung Quốc này trên biển Đông.

Tờ này còn ngang ngược nói thêm rằng: Mỹ và Nhật Bản nhấn mạnh rằng Trung Quốc cần phải tuân theo "quy tắc", nhưng trên thế giới này, "quy tắc" ấy đã xuất hiện từ khi nào vậy?” (hàm ý rằng quy tắc xuất hiện sau này).

Hoàn Cầu Thời báo cũng chỉ trích rằng UNCLOS không phù hợp để điều chỉnh chủ quyền lãnh thổ. Tờ báo thậm chí gọi phán quyết là “trang giấy rác.”

Truyền thông Trung Quốc ngoan cố

Trong khi đó, Tân Hoa Xã, hãng thông tấn chính thức của chính phủ Trung Quốc, liên tục đăng bài xã luận và bài viết dẫn lời của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường nói rằng Trung Quốc có chủ quyền lịch sử tại Biển Đông.

Trong cuộc gặp gỡ với chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 18 giữa Trung Quốc và Liên minh châu Âu ngày 12/7, ông Tập trắng trợn nhấn mạnh rằng từ cổ chí kim, các đảo tại biển Đông (Trung Quốc gọi là Nam Hải) đều thuộc lãnh thổ Trung Quốc.

Cũng trong khuôn khổ của cuộc trao đổi này, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cũng nhấn mạnh: “Trung Quốc luôn quan tâm và nỗ lực duy trì sự hòa bình và ổn định của biển Đông.” Tuy nhiên, từ phía Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Vương Nghị, Bộ trưởng Bộ ngoại giao nước này thì vẫn ngoan cố khẳng định: “Bản chất phán quyết trọng tài chỉ là một lớp vỏ pháp lý che đậy một trò hề chính trị”.