Tại Việt Nam, chính phủ đã ban hành các quy định để phòng chống mất tập trung khi tham gia giao thông, một trong số đó có thể kế đến quy định cấm sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện giao thông. Tuy nhiên tình trạng lái xe xao nhãng vẫn còn khá phổ biến và ngày càng trở thành một vấn đề nghiêm trọng tại Việt Nam.

Bạn có thể dễ dàng bắt gặp cảnh tượng người điều khiển phương tiện sử dụng điện thoại để gọi điện hay nhắn tin trong khi tham gia giao thông, cho dù đây là hành vi vi phạm luật. Tuy nhiên đây không còn là yếu tố gây xao nhãng duy nhất nữa, mà gần như 100% tài xế đều phải đối mặt hàng ngày với những mối phân tâm khác mà không hề nhận ra. Nguyên nhân chính của vấn đề này là sự thiếu hiểu biết về việc xao nhãng khi lái xe và cách phòng tránh.

“Hầu hết mọi tai nạn đáng tiếc do mất tập trung khi lái xe đều có thể tránh và ngăn chặn được”, chuyên gia của tập đoàn Ford chia sẻ. “Chỉ bằng cách nâng cao hiểu biết về các hình thức xao nhãng khác nhau khi lái xe và những mối nguy hiểm tiềm ẩn do chúng gây ra, chúng ta mới có thể mong đợi mọi người bắt đầu thay đổi hành vi của mình.”

Ba hình thức xao nhãng

Hầu hết các hình thức xao nhãng khi lái xe thuộc một trong ba loại sau:

1. Xao nhãng Tâm lý: Đây có thể là bất kỳ hành động nào khiến tài xế mất tập trung vào đường đi, từ nói chuyện với hành khách cho đến đắm chìm vào bài hát yêu thích phát trên radio.

2. Xao nhãng Thị giác: Điều này xảy ra khi các tài xế để ý bất cứ thứ gì khác ngoài con đường trước mặt như nhìn vào điện thoại, kiểm tra tình hình con cái trên xe hay để ý một sự việc đang diễn ra trên đường khi lái xe ngang qua.

3. Xao nhãng do Thao tác tay: Điều này xảy ra khi tài xế phải bỏ một tay hoặc thậm chí là cả hai tay ra khỏi vô-lăng để làm một việc khác như trang điểm, điều chỉnh GPS hoặc với tay lấy đồ vật khác.

Nhắc tới vấn đề xao nhãng khi lái xe, việc nhắn tin đáng lưu tâm nhất vì nó là sự kết hợp của cả ba loại xao nhãng – điều khiến hành động này trở nên đặc biệt nguy hiểm. Mặc dù việc nhắn tin trong khi lái xe có thể khiến khả năng gặp tai nạn tăng lên gấp đôi, nhưng nó vẫn chưa phải là hình thức xao nhãng phổ biến hay nguy hiểm nhất.

Xao nhãng ở mọi nơi

Ngay cả khi bạn luôn cảnh giác và không bao giờ sử dụng điện thoại khi đang lái xe, bạn vẫn có thể bị mất tập trung. Có những hành động mà mọi người vẫn thường làm trong khi lái xe hàng ngày mà họ không nhận ra đó là sự xao nhãng.

Dưới đây là một trong những xao nhãng phổ biến và đáng ngạc nhiên nhất mà mọi người thường đối mặt sau tay lái:

1. Suy nghĩ miên man: Dù bạn có tin hay không, nhưng những suy nghĩ miên man thực sự là hình thức gây xao nhãng phổ biến nhất và cũng là một trong những hình thức nguy hiểm nhất. Ở Hoa Kỳ, một nghiên cứu cho thấy rằng trong tất cả các vụ va chạm với nguyên nhân xao nhãng khi lái xe thì có tới 62% là bởi những tài xế mải suy nghĩ đến các việc khác - nhiều hơn gấp năm lần so với những vụ tai nạn do nói chuyện hoặc nhắn tin trên điện thoại.

2. Ăn uống: Khi ai đó ăn hoặc uống trong khi lái xe, họ chịu ảnh hưởng cùng lúc của tất cả các loại xao nhãng khác nhau trong một hoạt động và tăng khả năng gặp tai nạn của mình lên đến 80%. Thêm vào đó là nguy cơ đổ đồ uống nóng lên người, việc ăn uống khi đang lái xe hoàn toàn không đáng để mạo hiểm tính mạng.

3. Trang thái Tức giận hoặc Buồn bã: Việc cầm lái trong trạng thái cảm xúc đang bị kích động có thể làm tăng khả năng gặp tai nạn lên gấp 10 lần. Ở những quốc gia như Việt Nam, hệ thống giao thông phức tạp cùng thời tiết nóng ẩm dễ dàng khiến cho cảm xúc của con người bùng phát đột ngột trong nhiều trường hợp.

Ngăn chặn sự xao nhãng khi lái xe thông qua đào tạo

Cho dù sự xao nhãng khi lái xe đang ngày càng phổ biến hơn chúng ta nghĩ, điều đó không có nghĩa rằng vấn đề này không có cách giải quyết. Xao nhãng khi lái xe có thể được phòng chống bằng tăng cường nhận thức và đào tạo. Các nhà sản xuất ô tô như tập đoàn Ford hiện đang tiên phong trong công cuộc chống lại vấn đề ngày càng lớn này. Ngoài việc tạo ra các công nghệ an toàn tiên tiến, như Hệ thống thông tin giải trí kích hoạt bằng giọng nói SYNC3©, cho phép các tài xế thực hiện cuộc gọi và gửi tin nhắn với chế độ rảnh tay, Ford còn giải quyết tận gốc vấn đề bằng cách đào tạo những tài xế mới thông qua các khoá học trong chương trình “Hướng dẫn Lái xe An toàn và Thân thiện với Môi trường”, với hy vọng thay đổi hành vi của các tài xế và ngăn chặn sự xao nhãng khi lái xe ngay từ những bước đầu tiên.

“Tại Việt Nam, trong suốt 11 năm qua, thông qua chương trình Hướng dẫn Lái xe An Toàn và Thân thiện với Môi trường ,Ford Việt Nam đã cung cấp các khóa đào tạo lái xe miễn phí cho gần 18.000 học viên trên 15 tỉnh thành phố” – Ông Phạm Văn Dũng – Tổng Giám đốc Ford Việt Nam chia sẻ. “Các khóa học của chúng tôi giúp trang bị kỹ năng và nâng cao nhận thức các tài xế về tác hại của lai xe những xao nhãng cũng như các cách để phòng tránh. Thông qua nỗ lực này, Ford Việt Nam góp phần tạo nên một môi trường tham gia giao thông an toàn hơn cho người dân Việt Nam.”