Theo phản ánh của người xã Tam Đồng, tỉnh Nghệ An, thời gian gần đây, trên dòng sông Lam ngay trước và giáp ranh với Bến cát Ngà Tuyết, xã Tam Đồng, tỉnh Nghệ An xuất hiện tình trạng các tàu, sà lan hút cát trái phép.

Điều đáng nói, tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép hoặc khai thác quá mức đã tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, môi trường sinh thái, gây khó khăn cho công tác phòng, chống thiên tai; tiềm ẩn nguy cơ sạt lở đê kè, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tài sản, tính mạng và cuộc sống sinh hoạt của người dân địa phương. Đó là một trong những vấn đề gây bức xúc trong dư luận, nhất là những hộ dân sống ven sông của địa bàn này.

Không những thế, thực trạng khai thác cát, sỏi “lậu” trên địa bàn còn làm thất thoát tài nguyên, thất thu thuế của nhà nước.

Bến cát Ngà Tuyết, ngay sát dòng sông Lam, thuộc xã Tam Đồng, tỉnh Nghệ An.

​Thực tế, do có lợi nhuận lớn, nên, hiện nay hoạt động khai thác, vận chuyển cát trái phép diễn biến phức tạp, với phương thức và thủ đoạn ngày càng tinh vi, manh động, liều lĩnh, thường lựa chọn khai thác cát ở những vùng giáp ranh, buổi đêm… để trốn tránh sự kiểm tra, xử lý của lực lượng chức năng.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Tưởng Đăng Phú, Chủ tịch UBND xã Tam Đồng, tỉnh Nghệ An cho biết: Sau khi nắm bắt thông tin phản ánh của người dân, chính quyền đã chỉ đạo phòng, ban chuyên môn phối hợp cùng Công an xã tiến hành kiểm tra thực địa. Hiện xã cũng đã thành lập các tổ để kiểm tra về các bến, mỏ cát, sỏi và tuần tra, xử lý tình trạng khai thác, hút, tập kết cát, sỏi trái phép trên địa bàn.

Ông Đặng Anh Hảo, Phó trưởng phòng Kinh tế xã Tam Đồng, tỉnh Nghệ An thông tin thêm: Sau khi tổ công tác tiến hành kiểm tra thực địa bến và mỏ cát Ngà Tuyết, cảm quan bước đầu cũng thấy phạm vi bến tập kết cát, máy móc có dấu hiệu biến động, khác thường và đang yêu cầu hộ kinh doanh này khôi phục lại mốc giới, khắc phục và hoạt động trạm cân, camera tại bến tập kết cát, sỏi.

Chính quyền địa phương đang yêu cầu hộ kinh doanh khôi phục lại mốc giới, khắc phục và hoạt động trạm cân, camera tại bến tập kết cát, sỏi.

Mới đây, vào rạng sáng ngày 2/11, chính quyền xã Tam Đồng và Đại Đồng đã phối hợp cùng Công an xã tiến hành kiểm tra và phát hiện 1 sà lan hút cát có dấu hiệu vi phạm trên sông Lam vùng giáp ranh giữa 2 xã ngay trước Bến cát Ngà Tuyết. Ngay sau đó chính quyền địa phương và cơ quan chức năng đã yêu cầu người điều khiển phương tiện di chuyển về Bến cát Ngà Tuyết để phối hợp điều tra, làm rõ. Sau khi phối hợp, vụ việc đã được chính quyền và Công an xã Đại Đồng tiếp nhận.

Thông tin từ Công an xã Đại Đồng cho biết thêm, hiện Công an xã Đại Đồng đã tiến hành lập biên bản tạm giữ phương tiện, công cụ hút cát và đang phối hợp cùng các bên liên quan để điều tra làm rõ.

Ông Nguyễn Doãn Đức - Giám đốc Công ty cổ phần Khai thác cát, sạn và vận tải Thanh Chương, Nghệ An cho hay: Bến cát Ngà Tuyết (hay còn gọi là Bến VLXD cát sỏi xóm Gia Hội (Bến số 1), xã Thanh Tiên, huyện Thanh Chương cũ) có diện tích khoảng hơn 2.900 m2; Hộ kinh doanh này trực thuộc Công ty. Hiện Công ty cũng quy định và giao cho các hộ kinh doanh bến bãi và khai thác mỏ cát sỏi phải đảm bảo quy định pháp luật và chịu trách nhiệm nếu để xảy ra vi phạm trong quá trình hoạt động, kinh doanh, sản xuất.

Hoạt động tập kết, vận chuyển cát, sỏi tại bến có thời điểm diễn ra rất sôi nổi.

Theo Thuế tỉnh Nghệ An, thời gian vừa qua, tình hình quản lý thuế và chống thất thu thuế đối với lĩnh vực tài nguyên khoáng sản, đặc biệt là khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường như đất, cát, đá, sỏi… sử dụng cho các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Việc quản lý sản lượng tài nguyên khai thác khó kiểm soát, điển hình như: Khai thác đất, cát, đá, sỏi xuất bán cho các hộ gia đình, cá nhân sử dụng thường không lập hóa đơn; nhiều đối tượng sử dụng đất, cát, đá, sỏi cho công trình xây dựng nhưng sử dụng hoá đơn đầu vào không hợp pháp để kê khai chi phí, chưa trung thực trong việc kê khai sản lượng khai thác tài nguyên khoáng sản gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước, tình trạng mua bán trái phép hoá đơn, trốn thuế vẫn diễn biến ngày càng phức tạp.

Để đảm bảo quyền lợi của người nộp thuế, ngăn chặn và xử lý nghiêm minh đối với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có hành vi gian lận, Thuế tỉnh Nghệ An đã triển khai nhiều biện pháp nhằm tăng cường quản lý thuế, chống thất thu thuế đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có kinh doanh sử dụng vật liệu xây dựng là đất, cát, đá, sỏi.

Được biết, thời gian qua lực lượng chức năng Nghệ An đã kiểm tra, phát hiện nhiều tàu, sà lan hút cát trái phép trên sông Lam. Năm 2024, lực lượng chức năng đã bắt giữ hàng chục tàu, sà lan hút cát trái phép. Phát hiện, xử lý nhiều doanh nghiệp vi phạm trong quá trình khai thác cát. Điển hình, tháng 10/2024, UBND tỉnh Nghệ An ban hành quyết định xử phạt Công ty CP Phú Hưng NA (địa chỉ tại xóm Trung Khánh, xã Nghĩa Khánh, huyện Nghĩa Đàn cũ) tổng số tiền hơn 1,1 tỉ đồng do vi phạm trong quá trình khai thác cát.

Tại huyện Tân Kỳ cũ, một trong những địa phương được xem là “thủ phủ” của các mỏ cát tại Nghệ An, UBND huyện Tân Kỳ cũ trong năm 2024 đã ra 44 quyết định xử phạt đối với 14 doanh nghiệp hoạt động khai thác cát sỏi, với tổng số tiền hơn 1 tỉ đồng.

Mới đây, UBND huyện Thanh Chương cũ đã ban hành Quyết định số 1938/QĐ-XPHC xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty CP Khai thác cát sạn và vận tải Thanh Chương. Theo đó, Công ty CP Khai thác cát sạn và vận tải Thanh Chương đã thực hiện 5 hành vi vi phạm hành chính. Với 5 hành vi vi phạm, UBND huyện Thanh Chương cũ xử phạt Công ty cổ phần Khai thác cát sạn và vận tải Thanh Chương với số tiền 249 triệu đồng. Hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động trong thời gian 2 tháng.

Trước thực trạng khai tác cát “lậu” diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ thất thoát tài nguyên, thuế nhà nước, thiết nghĩ các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An cần cần xử lý nghiêm các vụ việc khai thác, mua bán hóa đơn lòng vòng nhằm hợp thức hóa cát “lậu” để răn đe, ngăn các “ông chủ”. Hơn nữa, cần kiểm soát truy xuất nguồn gốc và đường đi của cát từ mỏ đến công trình để bịt lỗ hổng cũng như giảm thiểu thất thoát nguồn thuế nhà nước.

Bên cạnh đó, cơ quan quản lý các địa phương cần tổng kiểm tra các mỏ cát, trữ lượng của từng mỏ và nhu cầu của các công trình xây dựng cấp bách; yêu cầu các chủ mỏ cát trang bị màn hình camera tại các mỏ cát để chính quyền và người dân giám sát việc khai thác, tập kết đúng ranh giới được cấp phép…

Tác giả: Ngọc Tuấn

Nguồn tin: taichinhdoanhnghiep.net.vn