Diễn biến “nóng”

Chúng tôi có mặt tại khu đồi thuộc tiểu khu 278, địa bàn xóm Long Thành, xã Tam Hợp vào lúc 9h. Ở đây lúc này tình hình hết sức lộn xộn bởi có đến hàng trăm người, gồm người dân xóm Long Thành, cán bộ, công nhân Lâm trường Đồng Hợp, cán bộ xã Tam Hợp và cả những người dân hiếu kỳ ở các xóm lân cận tập trung đến. Trên vùng đồi mới được phát đốt xạm màu nâu đen, có nhiều cây keo non vừa được trồng, và những màn tranh cãi không có hồi kết để giành quyền quản lý sử dụng đất của người dân và người của lâm trường.

Cán bộ xã Tam Hợp, sau đó là đoàn cán bộ của Huyện ủy, UBND huyện Quỳ Hợp đã thực hiện công tác tuyên truyền, vận động, giải thích. Nhưng chỉ đến khi UBND huyện Quỳ Hợp lập biên bản đình chỉ mọi hoạt động trên đất để chờ cơ quan chức năng giải quyết, thì những ồn ào, tranh cãi mới chấm dứt. Lúc đó, đã khoảng 12h trưa. Rồi đến đầu giờ chiều cùng ngày, khi cán bộ huyện, xã đã rời hiện trường thì sự căng thẳng bùng phát trở lại với mức độ cao hơn và dẫn đến xô xát.

Khu vực đất xảy ra tranh chấp. Ảnh: Nhật Lân

Về phía Lâm trường Đồng Hợp, cũng có văn bản đến Huyện ủy, UBND huyện Quỳ Hợp cùng các cơ quan chức năng liên quan. Tựu trung tại đây thông tin về quyền quản lý sử dụng của Lâm trường Đồng Hợp đối với các lô đất D7, D8, khoảnh 5, tiểu khu 278; khẳng định việc người dân xóm Long Thành tự ý đào hố, trồng keo là trái pháp luật. Khi phát hiện hành vi này, lâm trường đã báo cáo đến Huyện ủy, UBND, Công an huyện cùng chính quyền xã Tam Hợp; sau đó giải thích, tuyên truyền, vận động người dân dừng việc trồng keo.

Tuy nhiên, do có một số đối tượng kích động nên người dân không chấp hành. Về việc xô xát, sau khi UBND huyện lập biên bản đình chỉ, lâm trường chỉ để 2 người ở lại khu vực D7, D8. Đến chiều ngày 2/8, người dân đã tái vi phạm, trồng cây trở lại; đồng thời có các hành động kích động, thách đố, dùng gậy gộc, đá... ném vào lực lượng của lâm trường trở lại hiện trường...

Quyền quản lý đất đã được xác lập

Chiều 12/8, UBND huyện Quỳ Hợp có buổi làm việc và đối thoại với người dân xóm Long Thành. Tại buổi đối thoại, ông Vy Thanh Tường - Phó Chủ tịch UBND huyện thông tin về Quyết định số 694/QĐ-UB.ĐC ngày 29/8/2003 của UBND tỉnh Nghệ An về việc cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho Lâm trường Đồng Hợp (thuộc Công ty TNHH MTV Lâm nông nghiệp Sông Hiếu); Bản đồ kết quả rà soát đất lâm nghiệp Lâm trường Đồng Hợp thực hiện theo Quyết định số 187/TTg; Bản đồ địa chính xã Tam Hợp (10-148554 Tờ số 1) khu vực Lâm trường Đồng Hợp thuộc Công ty TNHH MTV Lâm nông nghiệp Sông Hiếu đã được Sở TN&MT xác nhận ngày 02/10/2018. Qua đó, khẳng định khu vực đất tại lô D7, D8, khoảnh 5, tiểu khu 278, đã được Nhà nước giao Lâm trường Đồng Hợp quản lý, sử dụng.

Ông Vi Thanh Tường - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp giải thích, vận động người dân xóm Long Thành trong buổi sáng ngày 2/8/2019. Ảnh: Nhật Lân

Bên cạnh thông tin đó, trong các năm 2010 - 2011, đối với lô đất D7, D8, Lâm trường Đồng Hợp đã ký Hợp đồng liên doanh trồng rừng sản xuất theo chu kỳ tại các Hợp đồng số 67/HĐ.LDTR và số 24/HĐ.LDTR với ông Hà Văn Ngoãn - công dân xóm Long Thành. Ngày 26/7/2017, ông Hà Văn Ngoãn có ủy quyền cho ông Nguyễn Tiến Cảnh tiếp tục sử dụng khu đất trên. Tuy nhiên, sau khi thu hoạch keo xong thì ông Nguyễn Tiến Cảnh không tiếp tục hợp đồng liên doanh trồng rừng với Lâm trường Đồng Hợp, mà tự ý thuê người trồng keo, nên mới xảy ra việc tổ chức trồng keo trên đất Lâm trường Đồng Hợp, dẫn đến xô xát vào ngày 2/8/2019.

Dù những thông tin mà UBND huyện Quỳ Hợp đưa ra là có căn cứ pháp lý, nhưng người dân xóm Long Thành có nhiều những thắc mắc, kiến nghị làm rõ. Theo người dân, họ thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước di dãn dân khai hoang vùng kinh tế mới từ những năm 80 - 90 của thế kỷ trước. Những khu vực đất đai này, trước đây đã khai hoang trồng ngô, trồng sắn trong nhiều năm. Khi thực hiện chương trình phủ xanh đất trống đồi núi trọc, Lâm trường Đồng Hợp vận động bà con trồng rừng theo Chương trình 327.

Sau khi thu hoạch, người dân và lâm trường tiếp tục trồng rừng keo nguyên liệu theo hợp đồng hưởng lợi đôi bên là 49/51. Đến nay đã thu hoạch một chu kỳ. Tại sao năm 2003, khi Nhà nước cấp QSD đất cho Lâm trường Đồng Hợp, người dân lại không được biết? Đề nghị cần làm rõ nguồn gốc đất rừng trước đây và việc cấp QSD đất cho Lâm trường là đúng hay sai, đã hợp lý chưa?.

Đồng thời, người dân cũng đề nghị làm rõ số diện tích đất rừng Lâm trường Đồng Hợp Nhà nước thu hồi để giao xã Tam Hợp nói chung và xóm Long Thành nói riêng (Quyết định 212) là bao nhiêu, vị trí địa giới như thế nào? Thông tin về tình trạng “thu hồi đất rồi vẫn không giao được cho ai”; quy hoạch đất lâm trường không sát thực tế, ranh giới đất đai không rõ ràng, nhiều diện tích đất rừng, đất ở của người dân còn bị chồng lấn; việc giao đất cho doanh nghiệp có sự chồng chéo lên diện tích đất người dân canh tác từ lâu; một số diện tích đất phúc lợi, đất nghĩa trang của xóm cũng nằm trong diện tích đất của Lâm trường...

Cuộc đối thoại ngày 12/8/2019 giữa UBND huyện Quỳ Hợp với người dân xóm Long Thành. Ảnh: Nhật Lân

Giải quyết đúng trình tự, quy định pháp luật

Theo lãnh đạo huyện Quỳ Hợp, ngay sau khi sự việc ngày 2/8/2019 xảy ra, Ban Thường vụ Huyện ủy đã họp và có chỉ đạo cụ thể những việc cần phải triển khai để UBND huyện và các cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện. Đó là làm rõ về quyền quản lý sử dụng khu vực đất có tranh chấp để thực hiện công khai minh bạch; thực hiện tuyên truyền, vận động trong nhân dân và nhắc nhở lâm trường để không tiếp tục xảy ra các vụ việc tương tự.

Với những hành vi vi phạm pháp luật, thì điều tra làm rõ để có xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật, không để xảy ra tình trạng đối tượng xấu lợi dụng, kích động nhân dân. Trường hợp người dân có kiến nghị, hoặc khiếu nại, tố cáo thì hướng dẫn thực hiện các quyền này của người dân theo quy định của pháp luật...

Tại buổi đối thoại, người dân đưa ra một số nội dung kiến nghị xem xét giải quyết. UBND huyện đã ghi nhận điều này; đồng thời cũng trao đổi rõ cho người dân hiểu việc kiến nghị và giải quyết kiến nghị đều phải thực hiện theo trình tự, quy định của pháp luật. Người dân cũng đã nhìn nhận ra vấn đề, cam kết không tái diễn các hành vi như đã qua để chờ cấp thẩm quyền giải quyết...

Cán bộ xóm Long Thành và xã Tam Hợp trao đổi thông tin với PV Báo Nghệ An. Ảnh: PV

Tiếp cận vụ việc từ ngày 2/8/2019, chúng tôi đã đến tìm hiểu thực tế tại xóm Long Thành, nắm bắt thông tin qua ban cán sự xóm và chính quyền xã Tam Hợp để qua đó rõ hơn về đời sống của 164 hộ dân đang sống tại đây. Long Thành là xóm hưởng chính sách 135, cách QL48, vị trí ngã ba Săng Lẻ chừng 5 - 6km. Về đất đai (gồm đất ở, đất vườn, đất sản xuất nông nghiệp, đất lâm nghiệp), mỗi hộ hiện đang quản lý, sử dụng bình quân khoảng 1,1 ha. Cũng ở xóm này, có khá nhiều hộ đang hợp đồng trồng rừng nguyên liệu với Lâm trường Đồng Hợp theo tỷ lệ 49/51 (tới đây sẽ là 70/30, người dân hưởng lợi 70%, lâm trường hưởng lợi 30%).

Nêu ra như vậy để thấy, người dân Long Thành có trong tay tư liệu đất đai sản xuất, đời sống kinh tế dù chưa cao nhưng cũng không còn quá khó khăn như trước đây. Cũng qua xác minh, rất nhiều những tài liệu hợp đồng, thỏa thuận liên quan đến hợp tác trồng rừng nguyên liệu giữa các ông Hà Văn Ngoãn, Nguyễn Tiến Cảnh với Lâm trường Đồng Hợp cho thấy các ông này biết về quyền quản lý, sử dụng đất của lâm trường. Như vậy, thông tin của UBND huyện Quỳ Hợp về quyền quản lý, sử dụng đất đai khu vực D7, D8 là chính xác.

Về những kiến nghị của người dân, trong đó đáng nói nhất là những băn khoăn việc Nhà nước cấp QSD đất cho lâm trường, trong khi người dân đã có công khai hoang, phục hóa thì việc xử lý đúng như Ban Thường vụ Huyện ủy Quỳ Hợp đã chỉ đạo UBND huyện. Kiến nghị, khiếu nại, hay tố cáo là quyền của công dân được pháp luật công nhận. Nhưng công dân phải thực hiện quyền của mình theo đúng trình tự, quy định.

Những nội dung thuộc thẩm quyền cấp xã, cấp huyện thì chính quyền hai cấp Quỳ Hợp tiếp nhận giải quyết; những nội dung vượt quá thẩm quyền; huyện Quỳ Hợp tiếp nhận để kiến nghị cấp có thẩm quyền giải quyết. Còn việc giành đất, trồng cây trên đất Nhà nước đã giao quyền quản lý, sử dụng đất cho tổ chức là hành vi trái pháp luật, gây mất ổn định, an ninh trật tự xã hội. Hành vi này, nhất định không được tái diễn.

Xã Tam Hợp (Quỳ Hợp) - nơi xảy ra vụ tranh chấp. Ảnh: Google Maps

Tác giả: Nhật Lân - Huy Nhâm

Nguồn tin: Báo Nghệ An