Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình - Ảnh: GIA HÂN

Sáng 27-10, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình trình bày tờ trình về 3 dự án: Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.

Chuyển thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp sang Bộ Công an

Về sự cần thiết, ông Bình cho biết quá trình triển khai các luật hiện hành cho thấy nhiều quy định đã bộc lộ hạn chế, chồng chéo hoặc không còn phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước.

Về nội dung cụ thể, theo ông Bình, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh so với luật năm 2009.

Đồng thời dự luật sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và giải quyết những tồn tại, khó khăn trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp trong thời gian tới.

Cùng với đó chuyển việc thực hiện dịch vụ cung cấp phiếu lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an.

Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho hay nội dung sửa đổi, bổ sung tập trung vào việc mở rộng mục đích quản lý lý lịch tư pháp; sửa đổi mô hình cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp một cấp tập trung, thống nhất.

Mặt khác sửa đổi, bổ sung quy định cơ quan, tổ chức không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 nhằm khắc phục tình trạng lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp số 2, phù hợp với quy định pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Dự luật cũng bổ sung một số quy định liên quan đến nguồn thông tin lý lịch tư pháp theo quy định của pháp luật có liên quan; cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp liên thông, đồng bộ với hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư và kết nối, chia sẻ với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác và các tiêu chuẩn của cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.

Bổ sung quy định về trách nhiệm của cơ quan điều tra, cơ quan tòa án, viện kiểm sát trong việc cung cấp thông tin về hành vi phạm tội mới; việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp cho cơ quan, tổ chức thay cho phiếu lý lịch tư pháp.

Bãi bỏ quy định về nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước tại địa phương của UBND tỉnh, thành phố; "giấy chứng nhận đương nhiên xóa án tích" và việc xử lý thông tin này.

Hợp nhất quy định về nhiệm vụ của cơ quan công an trong việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích. Quy định nhiệm vụ của Cục Hồ sơ nghiệp vụ và công an cấp tỉnh trong việc xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; tiếp nhận, cung cấp thông tin về án tích. Quy định thủ tục yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1 và số 2.

Có ý kiến đề nghị bỏ hẳn việc cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng - Ảnh: GIA HÂN

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết một số ý kiến đề nghị cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng đối với quy định về việc cơ quan, tổ chức không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2.

Lý do quy định này có thể khiến người dân gặp khó khăn khi thực hiện các thủ tục về xin thị thực, xuất cảnh, nhập cư... mà quốc gia sở tại yêu cầu phải cung cấp các thông tin liên quan đến án tích.

Ý kiến này đề nghị nghiên cứu, chỉnh lý quy định theo hướng xác định rõ một số trường hợp cụ thể mà cơ quan, tổ chức có thể yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2.

Cũng có ý kiến cho rằng quy định của dự thảo luật vẫn khó có thể khắc phục tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2, vì nếu các cơ quan, tổ chức, nhất là cơ quan, tổ chức nước ngoài vẫn yêu cầu, cá nhân vẫn miễn cưỡng phải cung cấp để có thể hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục.

Do đó ý kiến này đề nghị nghiên cứu, bỏ hẳn quy định về việc cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2, nội dung này chỉ được lưu giữ trong cơ sở dữ liệu và phục vụ việc tra cứu, sử dụng của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Thông tin về tình trạng án tích của cá nhân đã được thể hiện trên phiếu lý lịch tư pháp số 1, nên trong trường hợp cần thiết, cá nhân có thể cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1 cho cơ quan, tổ chức có yêu cầu.

Bên cạnh đó cũng có ý kiến cho rằng không chỉ đối với phiếu lý lịch tư pháp số 2 mà thực tiễn cũng cho thấy đang tồn tại việc lạm dụng đối với yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1, tạo ra gánh nặng không cần thiết cho cả người dân và cơ quan quản lý nhà nước.

Để khắc phục tình trạng này, đề nghị tiếp tục cân nhắc, chỉnh lý quy định về mục đích quản lý lý lịch tư pháp trong dự luật cho phù hợp với tình hình thực tiễn và chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về những trường hợp cơ quan, tổ chức được phép yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp.

Tác giả: Tiến Long - Thành Chung

Nguồn tin: Báo Tuổi trẻ