Tự bỏ tiền xây chợ cho địa phương rồi bị "hất cẳng" ra ngoài

Gom tiền xây dựng chợ tạm sau khi phường vận động

Trước năm 2013, phường Mai Hùng, TX Hoàng Mai (Nghệ An) có hai chợ “cóc” hoạt động dọc trên QL1A thường xuyên gây ùn tắc và xảy ra tai nạn giao thông. Vì vậy, UBND phường Mai Hùng đã thống nhất với gia đình ông Đậu Viết Tam (62 tuổi, trú khối 10, phường Mai Hùng) đầu tư làm chợ.

Hợp đồng giao khoán giữa ông Đậu Viết Tam và phường Mai Hùng được thực hiện vào năm 2001.

Nơi được chọn làm chợ tạm nằm trong 2,3 ha ao hồ mà ông Đậu Viết Tam thuê lại của phường (lúc này là xã Mai Hùng, huyện Quỳnh Lưu) vào năm 2001 với hình thức “hợp đồng giao khoán” thời hạn 20 năm, nộp tiền một lần là 19,5 triệu đồng. Ngoài ra mỗi năm, ông Tam phải nộp tiền hoa lợi thu được trên đất.

Mặc dù diện tích hồ ao này là "miếng cơm manh áo" của gia đình bao năm nay nhưng để có một nơi kinh doanh khang trang, an toàn cho người dân, gia đình ông Tam đã nhất trí theo chủ trương địa phương.

Ngày 24/10/2013, UBND phường Mai Hùng làm việc với gia đình ông Đậu Viết Tam và ghi biên bản sẽ thu hồi hơn 6.000m2 (trong diện tích 2,3ha) của gia đình ông Tam để xây dựng chợ tạm. Ông Tam đồng ý trả đất, bỏ vốn đầu tư xây dựng chợ 100% với đề nghị “được quản lý chợ, đóng thuế đến hết thời hạn giao khoán đất (7 năm còn lại) thì trả chợ cho phường quản lý”.

Biên bản làm việc giữa gia đình ông Tam và UBND phường Mai Hùng.

Từ tháng 10/2013 đến đầu năm 2014, gia đình ông Tam đã chạy đôn chạy đáo huy động mọi nguồn lực, kể cả bán nhà đất, vay ngân hàng, bạn bè. Trong thời gian ngắn, ông đã xây dựng được hàng chục lều chợ, tường bao, các hạng mục công trình chắc chắn.

Sau quá trình xây dựng khẩn trương, ngày 20/1/2014, gia đình ông Đậu Viết Tam, UBND phường Mai Hùng tổ chức khánh thành chợ, người dân, tiểu thương khắp nơi kéo về mua bán, tụ họp tấp nập.

Phường “trở mặt”, đưa chợ tạm ra đấu thầu trái pháp luật

Trong đơn kêu cứu gửi các cơ quan chức năng, ông Đậu Viết Tam viết: “Để chợ được khang trang, sạch đẹp, đúng quy trình, kỹ thuật, chúng tôi đã phải bỏ ra một số tiền lớn để thuê công ty thiết kế có uy tín đến. Trong khi hồ sơ thiết kế, dự toán thể hiện chúng tôi đã bỏ ra 1,6 tỷ đồng xây dựng chợ tạm nhưng phía UBND phường Mai Hùng lại nằng nặc không chịu. Lãnh đạo phường cò kè, năn nỉ với gia đình tôi rằng: Chúng tôi đã báo cáo trước Đảng ủy 1,3 tỷ đồng rồi, bây giờ lên 1,6 tỷ chúng tôi sẽ bị kỷ luật, mong gia đình bác hỗ trợ và giúp cho". Chính quyền phường sở tại còn tiếp tục hứa “sẽ ưu tiên để gia đình bác đứng ra quản lý chợ”.

UBND phường Mai Hùng ra quyết định thu hồi đất là trái với quy định pháp luật.

Để hợp thức hóa đúng với số tiền này, UBND phường Mai Hùng tự đứng ra làm lại hồ sơ, bớt một số hạng mục mà ông Đậu Đức Tam thi công đúng như thiết kế ban đầu. Trong khi chưa thực hiện thanh quyết toán công trình xây dựng chợ cho gia đình ông Tam được một đồng nào, đến ngày 13/3/2015, UBND phường Mai Hùng ra thông báo mời thầu trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Sau quá trình đấu thầu nhanh gọn, HTX Mai Giang (Hoàng Mai) là đơn vị trúng thầu với mức giá 200 triệu đồng/năm.

Anh Đậu Viết Đông – con trai ông Tam nói: “Đất chúng tôi, tiền chúng tôi bỏ ra xây dựng 100% nhưng khi chưa hỗ trợ, đền bù về đất, tài sản trên đất cũng như thanh quyết toán công trình xây dựng đã đưa ra đấu giá để một công ty khác được trúng thầu, hưởng lợi. Thử hỏi lãnh đạo phường Mai Hùng làm như thế trái pháp luật cũng như các điều khoản đã ký trước đó hay không?”

Theo quyết định phê duyệt dự án của UBND TX Hoàng Mai, chợ Mai Hùng là chợ tạm. Tại Quyết định 80/2012/QĐ-UBND của tỉnh Nghệ An, quy chế đấu thầu không áp dụng đối với các chợ hoạt động tự phát, chợ tạm, chợ do doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân bỏ vốn đầu tư xây dựng.

Hàng lọat sai phạm, khuất tất của chính quyền địa phương khiến gia đình ông Tam và các tiểu thương bức xúc, phản đối.

Chưa thanh quyết toán dứt điểm nhưng vào tháng 4/2015, UBND phường Mai Hùng tiếp tục giao cho các cán bộ chủ chốt của phường xuống chợ tạm kiểm kê tài sản để bàn giao cho giám đốc HTX Mai Giang.

Gia đình ông Tam cũng như nhiều người dân, các tiểu thương ở chợ đã phản đối quyết liệt. Họ cho rằng chính quyền địa phương làm việc thiếu minh bạch và trái pháp luật.

Tháng 6/2015, lãnh đạo UBND phường, Công an phường Mai Hùng, Công an TX Hoàng Mai cưỡng chế bàn giao chợ cho đơn vị trúng thầu nhưng không thực hiện được vì gia đình ông Tam và người dân kịch liệt phản đối.

Trao đổi với PV, ông Đậu Viết Hiên – Chủ tịch UBND phường Mai Hùng lại cho rằng, phường đã làm đúng quy trình, đúng pháp luật, không có chuyện “lợi ích nhóm” hay vụ lợi riêng tư gì.

Khi được hỏi về việc chợ do ông Tam xây dựng, không cho người này quản lý, chưa thanh quyết toán mà lại đấu thầu để giao cho công ty khác gây ra nhiều bức xúc, ông Hiên cho hay: “Ông Tam là đơn vị trúng thầu, bỏ vốn xây dựng 100% nhưng xây dựng xong phải giao lại cho chúng tôi quản lý. Do chưa có tiền nên chúng tôi trả trước 60% tổng giá trị công trình nhưng gia đình ông không đồng ý. Còn vì sao không ưu tiên cho gia đình ông Tam là do “ông Tam không mua hồ sơ mời thầu” nên phường Mai Hùng cũng không thể làm được gì hơn".

Để chứng minh ông Tam là chỉ là đơn vị thầu xây dựng, vị chủ tịch trưng ra bản Hợp đồng kinh tế về việc thi công công trình chợ tạm phường Mai Hùng. Điều lạ lùng ở chỗ, bản hợp đồng được ký vào ngày 20/2/2014, tức là sau khi chợ đi vào hoạt động tròn 1 tháng.

Lý giải về sự vô lý này, ông Hiên cho biết do việc xây dựng chợ tạm cấp bách nên vừa tiến hành thi công công trình vừa lập báo cáo phê duyệt kinh tế kỹ thuật nên thời gian không khớp.

Ông Nguyễn Hữu Tuy - Chủ tịch UBND TX Hoàng Mai cho rằng do nguyên nhân là thời gian triển khai thực hiện dự án từ chủ trương cho đến tổ chức thực hiện quá ngắn và gấp (cuối tháng 11 đến đầu tháng 12/2013). "UBND phường mới cơ bản hoàn thành việc thống nhất bồi thường, giải phóng mặt bằng với gia đình ông Tam nhưng yêu cầu công trình phải được hoàn thành và khai trương trong tháng 1/2014 nên phát sinh nhiều vướng mắc, mâu thuẫn." - ông Tuy nói.

Vị này cũng thừa nhận UBND phường Mai Hùng chưa nắm bắt kịp thời, chưa thực hiện quy trình thu hồi đất, bồi thường đúng pháp luật; quá trình quản lý xây dựng còn chưa sâu sát...

(Còn tiếp)

Tác giả bài viết: NGUYỄN ĐỨC ANH