Dù các trường không trực tiếp thu các khoản tiền tự nguyện, song Ban đại diện cha mẹ học sinh rất “hăng hái” vận động phụ huynh đóng góp. Ảnh minh họa: Q.Anh

Bức xúc tiền… tự nguyện

Hiện nay, nhiều trường công lập tại Hà Nội chưa tiến hành thu các khoản tiền đầu năm mà mới chỉ thông báo nội dung các khoản thu theo quy định, các khoản thu hộ được quy định trong khung giá của ngành GD&ĐT. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh đang “chạy đôn, chạy đáo” lo các khoản tiền trường của con, mà những khoản núp bóng “tự nguyện” mới là lớn, khoản quỹ Ban đại diện cha mẹ học sinh năm sau luôn tăng cao hơn năm trước.

Mới đây, phụ huynh khối 6 Trường THCS Ngô Gia Tự (quận Hai Bà Trưng) rất bức xúc khi ngay đầu năm học đã phải đóng hàng loạt khoản tiền “tự nguyện” gồm: Tiền mua điều hòa, Quỹ phụ huynh… Ngoài ra, nhà trường thông báo các khoản học tiếng Anh theo chương trình Language Link kỳ 1 là 3 triệu đồng, mua tài liệu Language Link 460.000 đồng, chi phí học thêm 3 môn (Văn, Toán, Anh) là hơn 1,2 triệu đồng/tháng…

Phải đóng tiền mua sắm dưới mác “tự nguyện” cho con năm nay học lớp 1 tại một trường tiểu học công lập ở quận Đống Đa, chị Nguyễn Thanh Hương cho biết: “Đầu năm học, tôi “đi toi” tháng lương để đóng tiền cho con mà vẫn chưa đủ. Ngoài tiền mua sách vở, cặp sách, đồ dùng học tập… còn phải đóng nhiều khoản khác. Nào là tiền điều hòa 500.000 đồng, đồng phục 900.000 đồng, quỹ lớp 500.000 đồng, rồi tiền sửa chữa bàn ghế, trang trí lớp học, mua sắm một số thiết bị lớp học. Chưa kể, một số khoản thu bắt buộc theo quy định sắp phải đóng cũng lên đến gần 2 triệu đồng”.

Năm nay, tại một số trường học, Ban đại diện cha mẹ học sinh cũng rất tích cực tăng tiền quỹ lớp để chi tiêu, mua sắm phục vụ lớp học. Một phụ huynh có con học lớp 4 Trường tiểu học T.S (quận Đống Đa) cho biết: “Năm nào Ban đại diện cha mẹ học sinh cũng tăng tiền quỹ lớp, rồi chi hàng chục khoản. Năm học này, Ban đại diện cha mẹ học sinh đã thu 1 triệu đồng. Khoản này mang tiếng là tự nguyện, nhưng không khác gì ép buộc. Ban đại diện cha mẹ học sinh đưa ra trong cuộc họp, nếu tôi không giơ tay biểu quyết thế nào cũng bị coi là chống đối”.

Tăng học phí vẫn chưa thoát lạm thu

Theo ghi nhận, tại nhiều trường công lập ở Hà Nội, Ban đại diện cha mẹ học sinh đứng ra thu 500.000 đồng/học sinh tiền quỹ lớp và quỹ trường từ 100.000 - 200.000 đồng/học sinh. Đây là mức thu được nhiều phụ huynh phản ánh là khá cao, mặc dù được giải thích là theo quy định, nhưng ở mức “kịch trần”. Một số phụ huynh phản ánh, tiền quỹ trường, quỹ lớp do Ban đại diện cha mẹ học sinh thu đã chi sai mục đích như: Quà cáp ngày lễ, Tết cho cán bộ, giáo viên; sửa chữa, mua sắm thiết bị…

Năm học 2016 - 2017, Hà Nội cũng đã tăng 30% học phí so với năm học trước. Sở GD&ĐT Hà Nội cũng giải thích tăng học phí góp phần để giảm bớt tình trạng lạm thu tiền trường. Ngoài ra, đầu năm học, Sở cũng có công văn hướng dẫn thu chi đầu năm tại các trường. Theo đó, đối với các khoản đóng góp tự nguyện, Sở yêu cầu các trường không ép buộc hay bình quân hóa mức đóng góp. Các trường không tùy tiện lập quỹ, hoặc để Ban đại diện cha mẹ học sinh lập quỹ ép buộc học sinh, cha mẹ học sinh đóng góp dưới danh nghĩa tự nguyện.

Ngoài ra, Ban đại diện cha mẹ học sinh không được quyên góp của học sinh, hoặc gia đình học sinh các khoản ủng hộ không theo nguyên tắc tự nguyện, không phục vụ trực tiếp cho hoạt động của Hội cha mẹ học sinh, như: Bảo vệ cơ sở vật chất, an ninh nhà trường, trông coi xe, vệ sinh trường lớp, khen thưởng giáo viên, mua sắm trang thiết bị dạy học, sửa chữa, xây mới các công trình của nhà trường.

Như vậy, có thể thấy có khá nhiều nơi để xảy ra tình trạng tùy tiện thu quỹ lớp cao, thu tiền mua sắm thiết bị, sửa chữa lớp học… núp bóng tự nguyện mà Ban đại diện cha mẹ học sinh trực tiếp đứng ra hô hào, “bổ đầu” để thu. Theo lãnh đạo Sở GD&ĐT Hà Nội, khoản thu tự nguyện phải tuân thủ theo đúng quy trình về thống nhất kế hoạch, dự trù kinh phí, nhà trường phải công khai thông tin ít nhất trước một tuần để tiếp thu góp ý và chỉ được triển khai khi có sự đồng ý của cơ quan quản lý. Nhưng thực tế, nhiều nơi “làm tắt” quy trình khiến phụ huynh bức xúc vì thiếu công khai, minh bạch.