Những ngày qua, thông tin về vụ án Tạ Duy Khánh (quê Thái Bình, trú tại Gia Lâm, Hà Nội) sát hại cô gái 17 tuổi, sau đó phân thi thể thành từng mảnh để phi tang khiến dư luận đặc biệt quan tâm.

2 yếu tố cấu thành tội ác

Nói về tội ác man rợ của hung thủ, Đại tá, PGS.TS Đỗ Cảnh Thìn, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tội phạm học và điều tra tội phạm, Viện Khoa học Cảnh sát (Học viện Cảnh sát Nhân dân) khẳng định, đây là vụ trọng án gây rúng động dư luận xã hội bởi tính chất tàn độc, máu lạnh trong hành vi của nghi phạm đối với nạn nhân.

Đại tá, PGS.TS Đỗ Cảnh Thìn phân tích, dưới góc độ tội phạm học, bất cứ một hành vi tội ác nào đều phải bắt nguồn từ 2 yếu tố chính gồm: Nguyên nhân và điều kiện.

Về yếu tố nguyên nhân hình thành tội ác, ông cho rằng, đây không phải là câu chuyện một ngày, một giờ, mà nó phải manh nha, khởi điểm và cộng sinh từ nhiều yếu tố (môi trường xã hội, nền tảng giáo dục, nhận thức hành vi…) theo thời gian hình thành nhân cách tiêu cực của kẻ phạm tội.

Đại tá, PGS.TS Đỗ Cảnh Thìn.

"Đây là mặt thường bị giấu kín ở mỗi con người, không dễ dàng bộc lộ. Có thể nói, hành vi tội ác không phải là khoảnh khắc, mà nó là hệ quả của sự tích tụ, tác động từ nhiều yếu tố khác nhau", PGS.TS Đỗ Cảnh Thìn nói.

Khi sự tích tụ về mặt nguyên nhân đủ lớn, chỉ cần có điều kiện là hành vi tội ác sẽ phát sinh. Trong vụ án trên, điều kiện dẫn tới tội ác bước đầu được cơ quan điều tra làm rõ là do xung đột, mâu thuẫn về lợi ích (nghi phạm khai nạn nhân nợ 50 triệu đồng từ lâu không chịu trả).

Về mặt diễn biến hành vi, khi đối tượng xuống tay gây án thì sau đó sẽ lập tức nảy sinh tâm lý che giấu tội ác. Hành vi tội ác càng nghiêm trọng, thì việc che giấu càng trở nên quyết liệt hơn.

Thông thường đối với những vụ án giết người, để che giấu hành vi, hung thủ sẽ tìm cách xoá dấu vết, tung tích của nạn nhân. Việc nạn nhân không còn dấu tích sẽ gây khó khăn cho công tác điều tra, vạch trần tội ác của hung thủ. Điều đó phần nào giải thích cho hành vi phân xác phi tang của nghi phạm trong vụ án nêu trên.

"Tuy vậy, trên thực tế, để người khác không biết trừ khi mình đừng làm. Bởi khi xuống tay thực hiện một hành vi tội ác, hung thủ sẽ không thể xoá hết được mọi dấu vết. Và khi đó, bằng việc áp dụng nhiều biện pháp nghiệp vụ điều tra, công an sẽ từng bước bóc tách, đánh thức dấu vết dù là nhỏ nhất để tìm ra sự thật", ông Đỗ Cảnh Thìn nhấn mạnh.

Lý giải về tâm lý hoảng loạn, chạy trốn về quê nhà Thái Bình rồi cố thủ trong gầm giường và tự sát bất thành của nghi phạm khi bị công an phát hiện, vây bắt, ông Thìn đánh giá thêm: "Đấy là diễn biến tâm lý hết sức bình thường của mỗi con người, kể cả tội phạm. Mặc dù vừa trước đó nghi phạm ra tay giết người, phân xác không ghê tay, nhưng khi phải tự kết liễu đời mình, đứng giữa làn ranh sống và chết, họ sẽ có tâm lý hoảng sợ, lưỡng lự. Ham sống, sợ chết là bản năng rất thật của mỗi người".

Tạ Duy Khanh và nạn nhân trong vụ án.

Ông Thìn nhận định, trong vụ án này, cơ quan công an sẽ tiếp tục đấu tranh, điều tra làm rõ thêm nhiều khía cạnh khác.

“Tuy nhiên, theo quan điểm cá nhân của tôi, 50 triệu đồng chưa chắc phải là nguyên nhân duy nhất khiến nghi phạm ra tay một cách tàn độc với nạn nhân như vậy. Có thể còn nhiều điều uẩn khúc khác mà nghi phạm đang muốn che giấu. Để có một cái nhìn thật toàn diện, cặn kẽ về vụ án trên, cần phải chờ cơ quan công an ra kết luận điều tra cuối cùng”, ông Thìn nhận định thêm.

Sự ích kỷ và coi thường pháp luật là nguyên nhân của những vụ án mạng?

Cùng bày tỏ ý kiến về vụ cô gái bị sát hại, phân xác phi tang ở sông Hồng, TS luật Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn luật sư TP Hà Nội), cho biết trong những năm qua, những vụ án hình sự về tội giết người xảy ra khá phổ biến và diễn biến phức tạp.

"Sau vụ án Nguyễn Đức Nghĩa gây rúng động dư luận cách đây hơn 10 năm thì đây tiếp tục là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, hành vi của đối tượng là rất tàn nhẫn, manh động, liều lĩnh, coi thường pháp luật", ông Cường hay.

Theo ông, mỗi vụ án hình sự có những nguyên nhân trực tiếp khác nhau, tuy nhiên nguyên nhân sâu xa thường xuất phát từ vấn đề giáo dục, nhân cách của kẻ gây án. Các đối tượng gây án thường là những đối tượng côn đồ, manh động, có ý thức coi thường pháp luật, coi thường tính mạng, sức khỏe của người khác. Chỉ cần không thỏa mãn mong muốn, không đạt được nhu cầu, mục đích là có thể ra tay sát hại người khác để thỏa mãn lòng ích kỷ cá nhân.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường.

Thậm chí, không ít trường hợp kẻ giết người chưa từng có tiền án tiền sự, thậm chí sống trong những gia đình có gia giáo, là người có học thức. Những đối tượng này thường được nuông chiều, muốn gì được đó lâu dần thành thành thói ích kỷ, chỉ quan tâm đến cảm xúc, mong muốn, quyền lợi của mình mà xem nhẹ, xem thường quyền lợi của người khác.

Ngoài ra, có những đối tượng thực hiện hành vi giết người do bị tác động bởi rượu bia, chất kích thích, đặc biệt là các đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy, có lối sống sa đọa, trụy lạc nên không làm chủ bản thân, ghen tuông mù quáng, thiếu kỹ năng sống, không kiềm chế được cảm xúc bản thân cũng có thể dẫn đến thực hiện hành vi phạm tội.

Tuy vậy, theo ông Cường, trong một số trường hợp, nạn nhân mất cảnh giác, thiếu kỹ năng sống hoặc có lối sống thiếu lành mạnh, tự đưa mình vào tình huống nguy hiểm dẫn đến bị đối tượng lạm dụng tình dục, bị lừa gạt rồi sát hại.

Để giảm thiểu những vụ án xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của công dân, TS Đặng Văn Cường cho rằng, cần phải tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật một cách có hiệu quả hơn nữa để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân.

Đồng thời, cần phải giáo dục kỹ năng sống, giáo dục đạo đức, văn hóa, ý thức chấp hành pháp luật, ý thức tôn trọng người khác.

"Chỉ khi nào văn hóa được đề cao, ý thức tôn trọng tính mạng sức khỏe danh dự nhân phẩm của người khác, ý thức tôn trọng pháp luật được đề cao, các giải pháp phòng ngừa tội phạm được thực hiện có hiệu quả thì những vụ án mạng mới giảm đi", Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp nhấn mạnh.

Tác giả: MINH TUỆ

Nguồn tin: vtc.vn