The Washington TimesHình ảnh tàu Trung Quốc ở Scarborough do Philippines công bố

Tờ International Business Times ngày 8.9 dẫn một thông cáo của Đại sứ quán Trung Quốc ở Manila (Philippines) xác nhận Bắc Kinh đã điều nhiều tàu tuần tra và tàu cá đến vùng biển xung quanh bãi cạn Scarborough ở Biển Đông, nhưng khẳng định họ không tiến hành bất kỳ hoạt động nạo vét hay xây dựng nào tại đó. “Phía Trung Quốc đã duy trì sự hiện diện của một số tàu hải cảnh nhằm thực hiện những cuộc tuần tra chấp pháp. Ngoài ra cũng có một số tàu cá Trung Quốc xung quanh khu vực đó. Tình hình chẳng có gì thay đổi”, thông cáo viết.

Lời xác nhận trên được đưa ra không lâu sau khi phía Philippines cáo buộc Trung Quốc tiến hành hoạt động xây dựng bất hợp pháp tại bãi cạn tranh chấp giữa hai nước. Ngày 7.9, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã ra lệnh công bố 10 bức ảnh cho thấy nhiều tàu Trung Quốc tập trung quanh Scarborough. Manila đã bày tỏ “quan ngại nghiêm trọng” về sự hiện diện nhiều hơn bình thường của tàu Trung Quốc, bao gồm các sà lan và phương tiện nạo vét trong vùng biển tranh chấp, và đã triệu tập Đại sứ Trung Quốc để yêu cầu giải thích.

Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh ngay trong ngày 7.9 đã bác bỏ cáo buộc của Manila. Tờ Philippine Star dẫn lời bà Hoa kêu gọi dư luận cảnh giác với “ý định gây bất hòa” của “những người phát tán thông tin không có cơ sở trong những tình huống như thế”.

Về phần mình, giới chức Mỹ đang thận trọng theo dõi tình hình ở khu vực Scarborough. Tờ Navy Times hôm qua 8.9 dẫn lời giới chức Mỹ nói rằng vẫn chưa có bằng chứng chắc chắn cho thấy Trung Quốc sẵn sàng cải tạo Scarborough thành đảo nhân tạo, nhưng những lo ngại về nguy cơ nói trên đang khiến giới chức quân sự Mỹ lo lắng. Navy Times dẫn lời 2 quan chức chính quyền của Tổng thống Barack Obama nói rằng vẫn chưa xác định rõ Trung Quốc đã “động thổ” ở Scarborough hay chưa, nhưng Bắc Kinh dường như đã tăng cường hoạt động tại đây.

“Điều lo ngại là kiểu gia tăng hoạt động này từng là dấu hiệu cảnh báo cho việc xây dựng đảo (của Trung Quốc) trong quá khứ”, một quan chức Mỹ nói. Giới phân tích nhận định một hòn đảo nhân tạo ở Scarborough có thể trở thành công cụ “thay đổi cuộc chơi” trong tham vọng kiểm soát Biển Đông của Trung Quốc và làm tăng nguy cơ đối đầu quân sự với Mỹ, do bãi cạn này nằm rất gần đảo chính của Philippines, nơi Washington đặt lực lượng đồn trú. Trước đó, tờ South China Morning Post loan tin Trung Quốc có thể bắt tay cải tạo Scarborough ngay sau hội nghị G20 vừa diễn ra ở nước này vào đầu tháng 9.

Giới chức Lầu Năm Góc từng xác định Scarborough là “lằn ranh đỏ” đối với Mỹ và khuyến cáo Trung Quốc không nên nuôi ý định quân sự hóa bãi cạn này. Theo Navy Times, hải quân Mỹ đã thường xuyên tuần tra vùng biển gần Scarborough và các thực thể tranh chấp khác tại Biển Đông từ trước và sau khi Tòa trọng tài công bố phán quyết bác bỏ yêu sách chủ quyền “đường lưỡi bò” phi lý của Trung Quốc. Cũng theo tờ báo trên, rất có thể Mỹ sẽ tiến hành một cuộc tuần tra mới tại Scarborough “trong vài ngày tới”.