Ông Nguyễn Đức Kiên (SN 1964, hay còn gọi là bầu Kiên) – nguyên Phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Á Châu – ACB sinh ra trong một gia đình nhà giáo.

Năm 16 tuổi, ông chọn thi vào Đại học Kỹ thuật Quân sự (Bộ Quốc phòng), sau đó đi tu nghiệp ở trường Kỹ thuật Quân sự Zalkamatê ở Hungary (1981-1985).

Ông không hoạt động trong quân ngũ mà vào làm việc tại Tổng công ty Dệt may. Ông có 8 năm trong ngành dệt may không mấy tiếng tăm.

Năm 1994, khi vừa tròn 30 tuổi, ông dấn thân sang lĩnh vực ngân hàng với bước ngoặt đầu tiên là trở thành Phó chủ tịch Hội đồng quản trị ACB.

Không có nhiều thông tin về bầu Kiên từ lúc ngân hàng mới thành lập, chỉ biết rằng ông có chân trong Hội đồng quản trị từ 1994 đến 17/10/2006, nắm giữ hơn 4,1 triệu cổ phiếu.

Sau 14 năm đảm nhiệm cương vị Phó chủ tịch Hội đồng Quản trị, năm 2008, ông Kiên rút khỏi vai trò quản trị để làm Phó chủ tịch Hội đồng sáng lập. Đến năm 2010, hội đồng này bị giải tán vì không được sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước.

Theo thông tin của giới ngân hàng, cho tới trước khi từ bỏ chức vụ thành viên Hội đồng Quản trị ACB vào năm 2008, ông Kiên và vợ đã cùng các thành viên gia đình nắm giữ khoảng 10% cổ phần của ngân hàng đó. Trong đó, riêng ông được cho là sở hữu 3,75% cổ phần.

Tháng 8/2012, ông Đức Kiên bị bắt để điều tra liên quan tới các sai phạm trong hoạt động kinh tế tại 3 công ty con do ông làm chủ tịch HĐQT.

Cơ quan điều tra xác định thường trực HĐQT đã ban hành chủ trương cấp hạn mức 700 tỷ đồng để đầu tư cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, và uỷ quyền cho ông Kiên trực tiếp làm. Chủ trương này được cho là trái quy định khiến ngân hàng bị thua lỗ gần 688 tỷ đồng.

Sự kiện bắt bầu Kiên đã gây chấn động thị trường tài chính ngân hàng thời điểm đó.

Trên thị trường chứng khoán, hàng trăm cổ phiếu giảm sàn hết biên độ, thị trường hoảng loạn 3 phiên liên tiếp vào các ngày 21/8, 22/8 và 23/8/2012. Ước tính vốn hóa thị trường chứng khoán bị thổi bay 6,5 tỷ USD chỉ trong mấy phiên giao dịch trên.

Sau đó ông Kiên bị tòa phạt tổng cộng 30 năm tù giam, nộp phạt 75 tỷ đồng trốn thuế, 100 triệu đồng tội lừa đảo. Đồng phạm của ông lần lượt nhận mức án từ 2 – 8 năm tù.