Cam Quỳ Hợp với hương vị thơm ngọt đặc trưng, từ lâu đã được đánh giá là đặc sản của Nghệ An. Năm 2010, cam Quỳ Hợp được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN cấp bảo hộ chỉ dẫn địa lý “Cam Vinh”. Tuy vậy, về khách quan cho thấy tình hình sản xuất cam còn mang tính chất manh mún, nhỏ lẻ và tự phát.
Chất lượng giống chưa bảo đảm nên sản phẩm không đồng đều về hình dạng, màu sắc, kích thước cũng như chất lượng. Bên cạnh đó thị trường bị thả nổi nên cam Quỳ Hợp lẫn lộn với cam khác cho nên chưa đáp ứng kịp nhu cầu của thị trường... Người trồng cam thấy được lợi ích trước mắt nên cũng đua nhau trồng cam.
Chất lượng giống chưa bảo đảm nên sản phẩm không đồng đều về hình dạng, màu sắc, kích thước cũng như chất lượng. Bên cạnh đó thị trường bị thả nổi nên cam Quỳ Hợp lẫn lộn với cam khác cho nên chưa đáp ứng kịp nhu cầu của thị trường... Người trồng cam thấy được lợi ích trước mắt nên cũng đua nhau trồng cam.
Cam Quỳ Hợp nổi tiếng thơm ngon có hương vị đặc trưng riêng
Thực tế đó đặt ra cho huyện Quỳ Hợp là cần phải hình thành một hướng đi bền vững đối với cây cam nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế sẵn có. Nhất là cây cam với ý nghĩa cây làm giàu đã được thực tiễn đánh giá và kiểm chứng. Tất cả những yếu tố trên chính là lý do của sự ra đời Đề án “Phát triển vùng nguyên liệu cam Quỳ Hợp theo hướng sản xuất hàng hóa giai đoạn 2016 - 2020 và những năm tiếp theo”.
Theo đó, mục tiêu của đề án nhằm khai thác tối đa về tiềm năng đất đai, khí hậu, thổ nhưỡng, nhân lực, cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật để phát triển vùng cam.
Đề án sẽ được thực hiện trong địa bàn 6 xã, gồm: Minh Hợp, Nghĩa Xuân, Châu Đình, Văn Lợi, Hạ Sơn và Tam Hợp. Đây là những địa phương nằm trên vùng đất đỏ bazan màu mỡ có truyền thống phát triển cây cam. Hiện nay người dân ở các xã này rất tích cực chuyển đổi sang trồng cam để nâng cao hiệu quả kinh tế của gia đình.
Hiệu quả kinh tế từ trồng cam mang lại, hiện nay 6 xã vùng trong điểm thực hiện đề án phát triển Cam hàng hóa đến năm 2020 của Quỳ Hợp đang tích cực chỉ đạo triển khai thực hiện.
Ông Nguyễn Văn Hoạt, Phó chủ tịch UBND xã Nghĩa Xuân cho biết:"Vừa thực hiện chủ trương, nghị quyết của cấp trên địa phương cũng xác định để nâng dần giá trị tỷ trọng nông nghiệp thì hiện nay trên địa bàn của xã đến giờ phút này số diện tích trồng cam chiếm 170ha. Hiện nay đang tập trung chỉ đạo đến năm 2020 khoảng 250ha.
Chủ yếu diện tích tăng 100 ha này là diện tích cây trồng kém hiệu quả chuyển sang trồng cam. Đề thực hiện tốt vấn đề này xã đang tập trung xây dựng thương hiệu cam Xuân Hợp ở xóm Chát đã có hướng phát triển tốt. Diện tích của HTX này tầm cỡ 80ha, có khoảng hơn 40 ha hiện đang thu hoạch rồi và đang hướng đến xây dựng cam Viet Gap".
Theo đề án tổng kinh phí dự kiến khoảng 650 tỷ đồng được phân khai bằng các nguồn vốn từ ngân sách, doanh nghiệp, vốn đầu tư nước ngoài và huy động từ người dân. Trong đó dự kiến huy động xã hội hóa trong nhân dân khoảng 46,2%, tương đương khoảng 300 tỷ đồng.
Đề án hướng đến quy trình sản xuất cam khép kín từ khâu tuyển giống cho đến chế biến sản phẩm và đưa ra thị trường. Một số giải pháp trọng tâm được huyện đưa ra là sẽ xây dựng 1 khu sản xuất cam ứng dụng công nghệ cao tại Công ty TNHH một thành viên Nông nghiệp Xuân Thành với quy mô 10 ha sản xuất giống cam; Tập trung đào tào cán bộ kỹ thuật, tập huấn kỹ thuật cho nông dân.
Ông Hoàng Minh(Bên phải) Giám đốc công ty NN Xuân Thành thăm vườn cam hộ nhận khoán của Công ty
Trao đổi với chúng tôi ông Hoàng Minh, Giám đốc Cty nông nghiệp Xuân Thành, Chủ tịch Hiệp hội Cam Vinh cho hay:"Thương hiệu cam Vinh đã XD từ năm 2009, năm 2010 được Sở KH, UBND tỉnh được trao thương hiệu cam Vinh. Quỳ Hợp là huyện có diện tích cam lớn nhất trong thương hiệu Cam Vinh được chỉ dẫn địa lý. Tại thời điểm Cam Vinh chỉ dẫn địa lý khi công nhận mới xấp xỉ 600ha, trong đó chỉ dẫn bảo hộ là 550ha.
Hiện nay QH đã có 1 đề án riêng XD thương hiệu riêng nằm trong thương hiệu Cam Vinh với quy mô diện tích đến năm 2020 là 3.000ha. Lợi thế nhất của Quỳ Hợp là một vùng đất có đặc sản hương vị riêng đặc biệt như cam vùng Xuân Thành xã Minh Hợp đây thơm ngon và đậm đà với nhiều giống có tiếng".
Với ý thức xây dựng thương hiệu là nhiệm vụ sống còn cũng như liên quan trực tiếp đến túi tiền của chính mình nên nhiều hộ dân trên địa bàn vùng cam Quỳ Hợp đã chủ động góp sức nhỏ của mình vào việc này.
Đổi mới và phát triển kinh tế hợp tác và HTX trên cơ sở liên kết, hợp tác tự nguyện giữa các hộ, trang trại; Khuyến khích phát triển kinh tế hộ và các thành phần kinh tế trong đầu tư phát triển cây cam… Hiện nay các xã vùng trọng điểm cam ở Quỳ Hợp như Nghĩa Xuân, Minh Hợp đều thành lập các được HTX để đứng ra bao tiêu sản phẩm cho các xã viên của HTX và các hộ trồng cam trên địa bàn Quỳ Hợp.
Ông Cao Thái Sơn, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX cam Xuân Hợp, xã Nghĩa Xuân cho biết: "HTX lấy tiêu chí hiệu quả của các thành viên là mục tiêu hàng đầu. Qua hoạt động của HĐQT và các thành viên được tỉnh và huyện hỗ trợ mô hình liên doanh, liên kết tiêu thụ sản phẩm, qua đó HTX cũng phấn đấu làm nhãn hiệu và được công nhận nhãn hiệu. Thứ 2 tỉnh hỗ trợ làm cho chuỗi sản xuất nông nghiệp tốt Vietgap chuẩn bị được cấp chứng chỉ.
Đặc biệt cam HTX được vinh dự chọn sản phẩm gửi đi hàng nông sản sạch VN tại Hà Nội cả Nghệ An duy nhất được HTX chúng tôi. Tỉnh cũng cho Hội chợ hoa hướng dương được mang cam đi giới thiệu sản phẩm. Năm nay cam chín đến đâu tiêu thụ hết đến đó, nhờ đó hiệu quả của các thành viên và HTX ngày càng phát triển".
Cam của HTX Xuân Hợp, xã Nghĩa Xuân được công nhận sản phẩm VietGap có thương hiệu riêng
Tuy nhiên việc triển khai đề án này cũng gặp không ít khó khăn do cam Vinh chỉ dẫn địa lý còn chung chung, nhiều huyện khác hiện nay như Con Cuông, Anh Sơn, Yên Thành, Tâm Kỳ, Nghĩa Đàn, Thái Hòa cũng đang phát triển rầm rộ cây cam. Ngoài ra cam Cao Phong ở Hòa Bình cũng đã được công nhận thương hiệu cạnh tranh rất lớn đối với cam Quỳ Hợp. Một số tư thương vì mục đích lợi nhuận còn trà trộn để bán làm giảm giá trị của cam Quỳ Hợp. Một số tư thương chân chính họ cũng thấy được giá trị của thương hiệu Cam Vinh nên họ mong muốn các cơ quan chủ quản có nhiều tác động hơn nữa để giữ gìn thương hiệu này.
Trong những năm tới dự báo thị trường tiêu thụ cam cũng rất khó khăn. Bởi vì hiện tại huyện Quỳ Hợp đã có hơn 2.000 ha trong đó hơn 700 ha đang bước vào giai đoạn kinh doanh, vài 3 năm nữa khi hơn 2.000 ha đều bước vào giai đoạn kinh doanh thì bình quân mỗi ha sẽ đạt 25 tấn thì tổng sản lượng cam quả sẽ đạt hơn 50.000 tấn. Một con số lớn và ấn tượng nhưng việc tìm kiếm đầu ra cũng như chế biến bảo quản hết sức quan trọng, nếu không được khởi động ngay từ bây giờ.
Trao đổi với chúng tôi ông Hoàng Văn Thái, Trưởng Phòng NN&PTNT Quỳ Hợp cho biết:"Thực hiện Nghị quyết 09, ngày 19/4/2016 UBND huyện đã XD đề án phát triển cam nguyên liệu đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Đến giờ phút này huyện QH đã có 2.200ha cam quýt. Để cam QH nằm trong thương hiệu cam Vinh chúng tôi hiện nay đang XD thương hiệu cam QH đặc biệt XD cam công nghệ cao Phủ Quỳ gần 20ha.
Để cho đầu ra sản phẩm ổn định thì Qùy Hợp đề nghị các ngành chức năng hỗ rợ xây dựng cho QH nhà máy chế biến và bao tiêu sản phẩm cam của QH để tránh tình trang được mùa mất giá, được giá mất mùa. Ngoài ra huyện QH đang đề nghị các cơ quan chức năng tăng cường quản lý thương hiệu cam Vinh"
Thứ trưởng Trần Thanh Nam(Thứ 3 từ phải sang) về thăm vườn cam của gia đình ông Hồ Văn Lê, xóm Minh Kính, Minh Hợp tháng 5/2016
Với nghị quyết về phát triển cây cam, đầu tháng 5-2016, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam đã về kiểm tra vùng cam tập trung tại xã Minh Hợp, huyện Quỳ Hợp hy vọng trong thời gian tới sẽ tạo cú hích để Quỳ Hợp xây dựng được thương hiệu riêng cho sản phẩm cam quả ở Quỳ Hợp không bị lẫn lộn với các loại cam khác trên thị trường và các chỉ tiêu đề án về phát triển cây cam sẽ đạt và vượt chỉ tiêu nghị quyết đề ra đến năm 2020 và những năm tiếp theo.
Tác giả bài viết: Thu Hường
Nguồn tin: 
