Đột phá phục hồi thị lực lão hóa nhờ axit béo

Các nhà khoa học tại Đại học California ở Irvine (UC Irvine, Mỹ) đã tìm ra cách có thể đảo ngược tình trạng suy giảm thị lực do tuổi tác bằng cách tác động vào “gen lão hóa” ELOVL2 và khôi phục các axit béo thiết yếu trong võng mạc. Thí nghiệm trên chuột cho thấy việc bổ sung một số axit béo không bão hòa đa nhất định – không chỉ riêng DHA – có thể phục hồi chức năng thị giác và thậm chí đảo ngược các dấu hiệu lão hóa ở cấp độ tế bào.

Giáo sư Dorota Skowronska-Krawczyk thuộc Khoa Sinh lý học, Nhãn khoa và Khoa học Thị giác của UC Irvine cho biết: “Chúng tôi đã chứng minh tiềm năng đảo ngược tình trạng mất thị lực do lão hóa”. Nghiên cứu được thực hiện cùng Viện Hàn lâm Khoa học Ba Lan và Đại học Y Potsdam (Đức), công bố trên tạp chí Science Translational Medicine với tiêu đề “Bổ sung axit béo không bão hòa đa cho võng mạc đảo ngược suy giảm thị lực liên quan đến lão hóa ở chuột.”

Giải mã “gen lão hóa” ELOVL2

ELOVL2 – viết tắt của Elongation of Very Long Chain Fatty Acids Protein 2 – là một chỉ dấu phân tử quan trọng liên quan đến quá trình lão hóa. Trong các nghiên cứu trước, nhóm của bà Skowronska-Krawczyk phát hiện rằng việc kích hoạt ELOVL2 ở chuột già giúp tăng nồng độ axit béo omega-3 DHA trong mắt và cải thiện thị lực.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới tìm cách đạt được hiệu quả tương tự mà không cần phụ thuộc vào enzym này. Khi tiêm một loại axit béo không bão hòa đa đặc hiệu vào chuột lớn tuổi, các nhà khoa học ghi nhận thị lực của chúng được cải thiện rõ rệt. “Đây là minh chứng cho khả năng biến liệu pháp tiêm lipid thành một hướng điều trị tiềm năng,” bà Skowronska-Krawczyk nói. “Điều quan trọng là chúng tôi không thấy hiệu quả tương tự khi dùng DHA”.

Bà cho biết thêm: “Kết quả khẳng định rằng chỉ DHA thôi là chưa đủ, nhưng loại axit béo khác này lại mang đến tác dụng rõ rệt, cải thiện thị lực ở động vật già và đảo ngược đặc điểm lão hóa ở mức phân tử”.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện các biến thể di truyền của enzym ELOVL2 có liên quan đến tiến triển nhanh hơn của bệnh thoái hóa điểm vàng (AMD). “Giờ đây, chúng tôi đã có bằng chứng di truyền kết nối giữa bệnh và yếu tố lão hóa,” bà Skowronska-Krawczyk nói. “Điều này mở ra khả năng xác định những người có nguy cơ cao và hướng tới các biện pháp điều trị cũng như phòng ngừa mục tiêu”.

Tác động vượt ra ngoài võng mạc

Trong nghiên cứu hợp tác với Đại học California ở San Diego, nhóm của bà Skowronska-Krawczyk còn xem xét vai trò của chuyển hóa lipid trong quá trình lão hóa của hệ miễn dịch. Kết quả cho thấy thiếu enzym ELOVL2 khiến tế bào miễn dịch lão hóa nhanh hơn, gợi ý rằng việc bổ sung lipid có thể giúp chống lại ảnh hưởng của tuổi tác đối với hệ miễn dịch, thậm chí có liên quan đến một số bệnh ung thư máu.

Bà Skowronska-Krawczyk nhận định: “Chúng tôi khởi đầu với mục tiêu tìm liệu pháp cho suy giảm thị lực, nhưng với những gì đã phát hiện về lão hóa miễn dịch, chúng tôi hy vọng phương pháp bổ sung lipid này cũng có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch”.