Mẹ Việt Nam Anh hùng Lê Thị Xân (trú phường Hà Huy Tập, Tp Vinh, Nghệ An) bên phần mộ của con trai là liệt sỹ. 3 người con trai của mẹ đã hi sinh trong các cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, hiện gia đình mới tìm thấy phần mộ của hai liệt sỹ Đặng Thọ Lộc (SN 1946) và liệt sỹ Đặng Thọ Trung (SN 1949). Riêng phần mộ của liệt sỹ Đặng Thọ Pháp (SN 1943) - con trai cả của mẹ Xân vẫn chưa tìm thấy (ảnh gia đình cung cấp).
Tháng 6/1969, tại chiến trường Trị - Thiên, chỉ trong một đêm, đơn vị của ông Đinh Xuân Tam (quê Vĩnh Phúc) hi sinh gần 500 người. Các đồng đội của ông được quy tập về nghĩa trang liệt sỹ quốc gia Đường 9 (Quảng Trị). Năm 2015, cựu chiến binh Đinh Xuân Tam về thăm chiến trường xưa mang theo tâm nguyện thắp một nén hương lên phần mộ của liệt sỹ - đồng hương Lê Văn Thạnh nhưng rất tiếc ông không tìm thấy phần mộ cần tìm...
Cựu chiến binh Phan Hồng Sâm (Đông Hưng, Thái Binh) bên phần mộ của người đồng đội, người em họ – liệt sỹ Phạm Văn Hạnh tại Nghĩa trang quốc gia Đường 9 (Quảng Trị). Mân mê từng dòng chữ in trên mộ chí, cựu chiến binh Phan Hồng Sâm bật khóc. Ông còn có 1 người em trai là liệt sỹ hiện đang được an táng tại Nghĩa trang liệt sỹ ở Bình Dương.
Trong ảnh là vợ chồng người anh trai quê Nam Đàn đến thăm phần mộ em trai tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện Đô Lương (Nghệ An) vào ngày 27/7/2015. Người em trai của họ hi sinh khi còn rất trẻ, mới ngoài 20 tuổi.
Năm 1965, ông Nguyễn Văn Ninh (quê Thạch Hà, Hà Tĩnh) nhập ngũ khi người con gái duy nhất mới được 7 tháng tuổi. Chiến tranh kết thúc, bà Đậu Thị Bình nhận được giấy báo tử của chồng. Nuốt nỗi đau vào trong lòng, bà gắng gượng nuôi con khôn lớn. Hiện phần mộ của liệt sỹ Nguyễn Văn Ninh đang được an táng tại Nghĩa trang quốc tế Việt - Lào (huyện Anh Sơn, Nghệ An). Mỗi năm vào ngày thống nhất đất nước hoặc ngày Thương binh liệt sỹ 27/7, bà Bình cùng con gái lại lặn lội sang Nghệ An, đến nghĩa trang thắp hương cho chồng.
Liệt sỹ Doãn Thiên (quê xã Tân Minh, Nông Cống, Thanh Hóa) hi sinh năm 1968, hiện được an táng tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện Đô Lương (Nghệ An). Không rõ khi anh nằm xuống bao nhiêu tuổi nhưng nhìn những cành hoa trắng cài trước mộ có thể nhận ra rằng anh còn rất trẻ và chưa có gia đình riêng
Một người lính già đi giữa những hàng mộ chưa biết tên tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện Đô Lương (Nghệ An). Những chàng trai, cô gái được cha mẹ gửi gắm bao nhiêu kỳ vọng vào cái tên được đặt lúc chào đời. Nhưng rồi khi hiến trọn thân mình cho Tổ quốc, thân thể hòa vào đất mẹ, phần mộ của các anh chỉ có những dòng chữ buốt nhói này...
Dù anh có tên hay chưa biết tên, các thế hệ người Việt Nam luôn hướng đến các anh - những người đã hi sinh vì độc lập của dân tộc, tự do của nhân dân với niềm biết ơn và kính yêu vô hạn.
Các chiến sỹ trẻ thắp hương tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hi sinh vì độc lập chủ quyền của Tổ quốc. (Ảnh chụp tại Nghĩa trang Quốc tế Việt - Lào).
Các đoàn viên thanh niên huyện Anh Sơn (Nghệ An) thắp nến tri ân các anh hùng liệt sỹ tại Nghĩa trang Quốc tế Việt - Lào vào ngày 27/7 hàng năm.
Tác giả bài viết: Hoàng Lam
