Cây húng chanh - vị thuốc trong vườn nhà. (Ảnh: iStock)

Trong số rất nhiều loại rau thơm quen thuộc ở gian bếp Việt, húng chanh (còn gọi là tần dày lá, rau thơm lông, rau tần) nổi bật không chỉ vì hương vị mà còn bởi công dụng như một loại “kháng sinh xanh” thiên nhiên.

Không cần diện tích lớn, không đòi hỏi chăm sóc cầu kỳ, chỉ một chậu nhỏ đặt nơi ban công hay sân vườn là bạn đã có trong tay một cây thuốc quý.

Dưới đây là 5 lý do thuyết phục để bạn trồng ít nhất một cây húng chanh trong nhà - vừa tiện lợi, vừa bảo vệ sức khỏe gia đình theo cách tự nhiên nhất.

Lý do 1: Húng chanh là “kho kháng sinh tự nhiên” trong nhà

Trong y học hiện đại, lá húng chanh được xem là nguồn dược liệu giàu tinh dầu carvacrol - hợp chất chiếm đến 40-60% tinh dầu và có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm mạnh mẽ.

Ngoài ra, lá còn chứa flavonoid, phenolic, monoterpenoid cùng nhiều hợp chất chống oxy hóa khác. Nhờ vậy, húng chanh được dùng để:

- Hỗ trợ điều trị viêm đường hô hấp, cảm cúm.

- Giảm ho, tiêu đờm, làm dịu đau họng.

- Làm lành vết thương và giảm viêm tại chỗ.

Húng chanh và mật ong giúp trị ho. (Ảnh: iStock)

Trong dân gian, bài thuốc siro húng chanh đường phèn từ 10-15 lá hấp cách thủy đã quen thuộc với nhiều gia đình, đặc biệt hữu ích cho trẻ em khi bị ho, khản tiếng. Một số bài thuốc kết hợp húng chanh với gừng, tía tô, bạc hà cũng giúp giải cảm, hạ sốt hiệu quả.

Với đặc tính “kháng sinh tự nhiên,” chỉ cần vài chiếc lá húng chanh trong vườn, bạn đã có ngay nguyên liệu để ứng phó với các triệu chứng hô hấp thường gặp.

Lý do 2: Hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch

Không chỉ trị ho, húng chanh còn giàu dưỡng chất giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Trong lá húng chanh có:

Vitamin A, C, nhóm B - hỗ trợ tăng sức đề kháng, duy trì làn da khỏe mạnh.

Omega-6 - cần thiết cho hoạt động của não bộ và tim mạch.

Khoáng chất vi lượng - giúp điều hòa chuyển hóa năng lượng.

Theo các nghiên cứu, húng chanh có tác dụng làm dịu triệu chứng hội chứng ruột kích thích, giảm đầy hơi và cải thiện chức năng tiêu hóa. Một tách trà húng chanh hãm cùng gừng tươi không chỉ giúp ấm bụng mà còn giảm lo âu, căng thẳng - yếu tố có thể làm rối loạn đường ruột.

Đặc biệt, hoạt chất lycopene và beta-cryptoxanthin trong lá và ngọn non đã được chứng minh có khả năng chống oxy hóa, giảm viêm, từ đó hỗ trợ miễn dịch tự nhiên của cơ thể.

Lý do 3: Tốt cho gan, thận và hệ bài tiết

Ít người biết rằng húng chanh còn có tác dụng lợi tiểu và thải độc. Đông y ghi nhận loại cây này giúp thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ bồi bổ thận.

Một số bài thuốc kết hợp húng chanh với rau mã đề đã được dùng để cải thiện chức năng thận, đào thải chất cặn bã qua đường tiểu, từ đó giảm gánh nặng cho gan và thận.

Lá húng chanh. (Ảnh: iStock)

Nhờ khả năng này, húng chanh còn giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi tiết niệu, đồng thời cải thiện tình trạng phù nề do ứ dịch. Việc uống đều đặn trà húng chanh hoặc dùng trong bữa ăn có thể mang lại lợi ích lâu dài cho hệ bài tiết.

Lý do 4: Giảm đau, chống viêm xương khớp

Một điểm cộng lớn nữa của húng chanh chính là công dụng giảm đau, chống viêm tự nhiên. Các hoạt chất trong lá giúp làm dịu:

- Đau xương khớp: Bài thuốc từ húng chanh kết hợp với hy thiêm thảo có thể uống trong 5-7 ngày để giảm viêm khớp, đau mỏi gân xương.

- Đau bụng kinh: Trà húng chanh hãm cùng gừng, bạc hà giúp làm dịu cơn đau bụng, hỗ trợ lưu thông khí huyết.

- Đau đầu do cảm hàn: Hỗn hợp húng chanh + tía tô + bạc hà + gừng sắc uống giúp hạ sốt, làm nhẹ cảm giác nặng đầu, buồn nôn.

Với đặc tính ấm, cay the, quy kinh can-phế, húng chanh vừa là gia vị, vừa là phương thuốc an toàn có thể sử dụng hàng ngày để giảm triệu chứng viêm đau thường gặp.

Lý do 5: Dễ trồng, dễ dùng, tiết kiệm và bền vững

Ngoài những giá trị y học, một lý do khiến húng chanh trở thành “người bạn xanh” lý tưởng chính là khả năng thích nghi mạnh mẽ:

Một cây húng chanh chỉ cao 25-75cm, dễ trồng trong chậu, thùng xốp hay mảnh đất nhỏ.

Cây húng chanh nhỏ xinh dễ trồng. (Ảnh: iStock)

Cây ưa nắng, thoát nước tốt, ít sâu bệnh. Có thể thu hoạch sau 1 tháng, dùng quanh năm. Bạn có thể ăn lá tươi như rau thơm, hãm trà, nấu xông, làm siro hay phơi khô để bảo quản.

Húng chanh vừa làm gia vị cho các món canh, gỏi, vừa là “tủ thuốc xanh” trong gia đình. Đặc biệt, việc tự trồng tại nhà giúp bạn tiết kiệm chi phí, an tâm về chất lượng và góp phần sống xanh - sống bền vững hơn.

Lưu ý khi sử dụng húng chanh

Dù nhiều lợi ích, bạn cũng cần lưu ý:

- Người có da nhạy cảm có thể bị kích ứng do lông trên lá.

- Phụ nữ mang thai, cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sỹ trước khi dùng.

- Người chuẩn bị phẫu thuật không nên dùng tinh dầu húng chanh vì có thể ảnh hưởng đến đông máu.

- Không nên uống tinh dầu húng chanh nguyên chất liều cao trong thời gian dài để tránh ảnh hưởng gan.

- Liều dùng an toàn thường là 10-16 g lá tươi/ngày, và nên kiên trì, kết hợp lối sống lành mạnh (ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc, tập thể dục, kiểm tra sức khỏe định kỳ).

Một cây húng chanh nhỏ bé nhưng chứa đựng vô vàn lợi ích, từ trị ho, cảm cúm, tăng miễn dịch, hỗ trợ gan thận, đến giảm viêm đau khớp, cải thiện tiêu hóa. Quan trọng hơn cả, húng chanh rất dễ trồng, dễ sử dụng và phù hợp với nhịp sống hiện đại.

Trồng một chậu húng chanh trong nhà không chỉ để nêm nếm món ăn, mà còn để bạn và gia đình luôn có một “bác sỹ xanh” đồng hành cùng sức khỏe./.

Nguồn tin: vietnamplus.vn