Thời điểm ngủ trưa, độ dài giấc ngủ có tác động đến sức khỏe con người. Ảnh: Freepik.

Thói quen ngủ trưa tưởng như vô hại lại có thể ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Kết quả được công bố trên tạp chí Sleep, dựa trên dữ liệu từ thiết bị đeo tay theo dõi giấc ngủ và hoạt động thể chất của hàng chục nghìn người trung niên và cao tuổi.

Các nhà khoa học nhận thấy thời lượng và thời điểm ngủ trưa có liên quan đến tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân. Đáng chú ý, những người thường ngủ vào khoảng giữa trưa đến đầu giờ chiều lại có nguy cơ tử vong cao hơn so với người không ngủ hoặc ngủ vào thời điểm khác.

Phát hiện này giúp các nhà khoa học tiến thêm một bước trong việc tìm hiểu liệu những đặc điểm của giấc ngủ trưa như thời lượng, thời điểm có thể phản ánh tình trạng sức khỏe đang có vấn đề tiềm ẩn.

“Không chỉ đơn giản là có ngủ trưa hay không mà thời gian ngủ kéo dài bao lâu, có thay đổi thất thường hay không và diễn ra vào thời điểm nào trong ngày. Tất cả đều có thể là những chỉ dấu quan trọng về nguy cơ sức khỏe trong tương lai”, TS Chenlu Gao, tác giả chính của nghiên cứu, hiện là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (Boston), chia sẻ với trang Health.

Kết quả gây bất ngờ

Theo bà, trước đây nhiều nghiên cứu chỉ dựa vào thông tin người tham gia tự cung cấp, vốn dễ bị sai lệch do trí nhớ. Với mong muốn có cái nhìn khách quan hơn, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ 86.565 người trưởng thành không làm việc theo ca, trong độ tuổi từ 43 đến 79, trung bình là 63 tuổi.

Những người tham gia được yêu cầu đeo thiết bị theo dõi hoạt động thể chất và giấc ngủ suốt 7 ngày. Trong đó, giấc ngủ trưa được xác định là bất kỳ lần ngủ nào diễn ra trong khoảng thời gian từ 9h sáng đến 7h tối.

Sau 11 năm theo dõi, đã có 5.819 người qua đời. Kết quả phân tích cho thấy, nguy cơ tử vong tăng lên ở những người có ba đặc điểm là ngủ trưa quá lâu, thời gian ngủ trưa thay đổi thất thường và thường ngủ vào khoảng giữa trưa.

Điều này vẫn đúng ngay cả khi đã tính đến các yếu tố khác như cân nặng, hút thuốc, uống rượu hay thời gian ngủ vào ban đêm. Dù vậy, các nhà khoa học cũng khẳng định đây chỉ là mối liên hệ, chưa thể kết luận ngủ trưa là nguyên nhân trực tiếp gây tử vong. Đồng thời, chưa thể chắc chắn rằng kết quả này đúng với mọi người.

Vì sao ngủ trưa có thể liên quan đến tuổi thọ?

Các chuyên gia cho rằng, việc ngủ trưa thường xuyên hoặc kéo dài có thể là biểu hiện của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Ví dụ, người mắc bệnh tim mạch, rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ… thường mệt mỏi ban ngày và cần nghỉ ngơi thêm. Như vậy, chính tình trạng bệnh nền mới là nguyên nhân thực sự dẫn đến tăng nguy cơ tử vong, chứ không phải giấc ngủ trưa.

Ngoài ra, một số chuyên gia cho rằng ngủ trưa dài và không đều đặn, đặc biệt vào khung giờ giữa trưa, có thể gây rối loạn nhịp sinh học của cơ thể. Khi nhịp sinh học bị ảnh hưởng, các quá trình như viêm, trao đổi chất và chức năng tim mạch cũng có thể bị xáo trộn, từ đó tác động tiêu cực đến sức khỏe và tuổi thọ.

Vậy có nên ngủ trưa hay không?

Theo khuyến nghị của các chuyên gia Tổ chức Giấc ngủ Mỹ, để tận dụng lợi ích của giấc ngủ trưa, bạn cần lưu ý:

Giới hạn thời gian dưới 30 phút: Giấc ngủ ngắn sẽ giúp bạn cảm thấy tỉnh táo hơn mà không bị cảm giác lờ đờ, uể oải sau khi thức dậy.

Ngủ vào thời điểm sớm hơn trong ngày: Ngủ trưa trong khoảng 12 giờ đến 14 giờ phù hợp với nhịp sinh học tự nhiên, tránh làm rối loạn giấc ngủ ban đêm.

Ngủ ở nơi yên tĩnh, mát mẻ, ánh sáng dịu: Môi trường ngủ lý tưởng giúp cơ thể dễ thư giãn và nhanh chóng đi vào giấc ngủ sâu, dù chỉ trong thời gian ngắn.

Đặt báo thức để kiểm soát thời gian ngủ: Giúp tránh ngủ quá lâu khiến cơ thể mệt mỏi khi tỉnh dậy và không làm gián đoạn lịch sinh hoạt trong ngày.

Duy trì thói quen ngủ trưa đều đặn mỗi ngày nếu có thể: Giúp cơ thể hình thành nhịp nghỉ ngơi ổn định, cải thiện sự tỉnh táo và hiệu suất làm việc về lâu dài.

Nếu bạn nhận thấy bản thân thường xuyên buồn ngủ vào ban ngày hoặc phải ngủ trưa quá lâu để duy trì sự tỉnh táo, đây có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang gặp vấn đề sức khỏe. Khi đó, việc gặp bác sĩ để kiểm tra là điều nên làm.

Tác giả: Kỳ Duyên

Nguồn tin: znews.vn