Những công ty nào khai thác vượt phép?

Kiểm toán Nhà nước cho biết trong giai đoạn 2017-2021, các đơn vị thành viên của Vicem có hoạt động khoáng sản cơ bản thực hiện quản lý và khai thác tài nguyên khoáng sản (đá vôi, đá sét...) căn cứ theo quy định hiện hành, chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị, ban hành quy định, quy trình, định mức kinh tế kỹ thuật trong quản lý...

Tuy nhiên, qua kiểm toán đã phát hiện một số tồn tại, hạn chế. Trong đó, có tình trạng một số đơn vị khai thác vượt công suất được phép khai thác theo giấy phép.

Kiểm toán chỉ ra có tình trạng một số đơn vị khai thác vượt công suất được phép khai thác theo giấy phép (Ảnh: IT).

Cụ thể, Công ty cổ phần xi măng Hoàng Mai (Vicem Hoàng Mai) đã vi phạm Luật Khoáng sản năm 2010, tổ chức thăm dò khoáng sản khi chưa được Bộ Tài nguyên và môi trường cấp phép.

Tại mỏ đá vôi Hoàng Mai B (tỉnh Nghệ An), năm 2019, Vicem Hoàng Mai khai thác vượt công suất 212.208 tấn đá vôi; năm 2020 khai thác vượt 82.860 tấn đá vôi; năm 2021 khai thác vượt 153.740 tấn đá vôi, so với giấy phép khai thác khoáng sản được cấp vào năm 1995.

Tương tự, ở mỏ đá Tràng Kênh (Hải Phòng), Công ty TNHH MTV ximăng Vicem Hải Phòng đã khai thác vượt công suất cấp phép 84.572 tấn để sản xuất xi măng, clinker trong năm 2021.

Còn năm 2021, Công ty xi măng Vicem Tam Điệp (Vicem Tam Điệp) cũng khai thác vượt công suất mỏ đá vôi Hang Nước (Ninh Bình) khoảng 111.188 tấn so với giấy phép được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp.

Tại mỏ sét Ba Sao (Hà Nam), Công ty cổ phần Xi măng Bút Sơn (Vicem Bút Sơn) đã hai năm liên tiếp (2019 và 2020) khai thác vượt công suất mỏ.

Trong đó, năm 2019 Vicem Bút Sơn khai thác vượt công suất mỏ sét Ba Sao khoảng 215.380 tấn, năm 2020 khai thác vượt công suất 43.350 tấn so với giấy phép được cấp.

Nhiều vi phạm khác
Qua kiểm toán việc khai thác tài nguyên khoáng sản tại Vicem, Kiểm toán Nhà nước phát hiện các công ty con, công ty thành viên thuộc Vicem có vi phạm khác trong quá trình khai thác.

Cụ thể, nhiều đơn vị chưa lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác. Điều này vi phạm Nghị định 158 năm 2016 của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật khoáng sản.

Đối với Vicem Hoàng Thạch, báo cáo chỉ ra rằng, công ty chưa thực hiện việc chuyển đổi, gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản do còn vướng mắc về chồng lấn diện tích khai thác khoáng sản với diện tích trong quy hoạch dự án khu đô thị của địa phương và phải đính chính lại tọa độ.

Năm 2015, Vicem Hoàng Thạch đã có văn bản gửi Tổng cục địa chất và khoáng sản Việt Nam hướng dẫn gia hạn, chuyển đổi giấy phép nhưng còn gặp một số vướng mắc.

Tại Vicem Hải Phòng, sản lượng, công suất được cấp phép khai thác vượt nhu cầu sử dụng. Hiện tại, công ty này được cấp 2 giấy phép khai thác đá vôi để làm xi măng với công suất 2,8 triệu tấn đá vôi/năm. Theo báo cáo của đơn vị, nhu cầu sử dụng đá vôi với công suất tối đa (4.000 tấn Clinker/ngày), tương đương 1,8 triệu tấn đá vôi/năm.

Như vậy, nhu cầu đá vôi của đơn vị thấp hơn so với công suất khai thác được cấp khoảng 1 triệu tấn/năm. Ngoài ra, việc ban hành quy trình khai thác mỏ chưa kịp thời theo yêu cầu của Tổng công ty Xi măng Việt Nam.

Việc thuê đất tại Vicem Bỉm Sơn cũng có nhiều bất cập. Cụ thể, theo giấy phép, diện tích khai thác là 57,94ha. Tuy nhiên, Vicem Bỉm Sơn được UBND tỉnh Thanh Hóa ký hợp đồng cho thuê diện tích đất 8,02ha đất, phần còn lại có 33,6ha chưa được ký thuê đất, một phần hết hạn chưa được gia hạn. Năm 2021, Thanh tra tỉnh Thanh Hóa đã truy thu số tiền thuê đất từ 2009-2020 đối với diện tích đất theo hợp đồng...

Với một số vi phạm trong khai thác tài nguyên khoáng sản của các công ty thành viên trực thuộc Vicem, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Vicem chỉ đạo các đơn vị thành viên, người đại diện vốn tại các đơn vị được kiểm toán chấn chỉnh, khắc phục tình trạng khai thác khoáng sản vượt công suất được phép khai thác, việc thực hiện thăm dò trước khi được cấp phép.

Đồng thời cơ quan kiểm toán kiến nghị xem xét kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân.

Tác giả: Nguyễn Khánh

Nguồn tin: Báo Dân trí