Bưởi đỏ vốn là đặc sản lâu đời của làng Luận Văn (huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa). Điều làm nên sự khác biệt của giống bưởi này chính là lớp vỏ mỏng màu đỏ hồng, ruột đỏ cam đẹp mắt và mùi hương thơm dịu nhẹ, thanh khiết. Xưa kia, loại bưởi này được tuyển chọn kỹ lưỡng để dâng tiến lên vua chúa, trở thành biểu tượng cho sự phú quý, cát tường trong văn hóa dân gian.

Không chỉ mang giá trị văn hóa, bưởi đỏ Luận Văn còn có giá trị kinh tế cao. Mỗi dịp Tết đến xuân về, loại bưởi “tiến vua” này luôn trong tình trạng “cháy hàng” bởi vừa để trưng, vừa để làm quà biếu. Nhờ vậy, không ít nông dân chuyển từ canh tác lúa, chăn nuôi gia súc sang giống cây trồng này, thu về tín hiệu khả quan khi sở hữu mức thu nhập cán mốc trăm triệu đồng mỗi vụ.

Cứ vào mùa thu hoạch, các vườn chuyên trồng bưởi Luận Văn luôn thu hút ánh nhìn bởi màu đỏ nổi bần bật. (Ảnh: Internet).

Tương tự các giống bưởi khác, bưởi Luận Văn có màu xanh khi còn non nhưng nhưng khi lớn thì chuyển dần sang màu vàng và đến lúc chín đổi hẳn sang màu đỏ. Điểm khác biệt của giống bưởi này là khi chín quả không chỉ chín đỏ bên ngoài mà cùi, múi bưởi đều có một màu đỏ hồng đặc trưng. Vì thế, loại quả này rất được ưa chuộng vào dịp Tết, được xem là biểu tượng của sự may mắn, tài lộc.

Theo các nhà vườn có kinh nghiệm, để trồng được cây bưởi đỏ chất lượng, người nông dân phải dày công chăm bón từ khâu chọn giống đến kỹ thuật canh tác. Thông thường, cây sau 3 năm sẽ bắt đầu cho quả, nhưng phải từ năm thứ 5 trở đi mới ổn định sản lượng và chất lượng.

Bưởi đỏ Luận Văn thích hợp trồng trên đất thịt pha cát, tơi xốp, giàu mùn và thoát nước tốt. Trước khi canh tác, người trồng nên xới đất kỹ, bón lót đầy đủ phân chuồng hoai mục và phân lân trước khi trồng. Lưu ý, độ pH thích hợp cho cây bưởi đỏ Luận Văn phát triển là từ 5,5-6,5.

Bưởi Luận Văn không giống như những loại bưởi khác, phải trồng từ 3-5 năm trở đi mới thu hoạch. Do đó, người nông dân cần phải có tính kiên trì, tận tụy chăm sóc để thu được thành quả như mong muốn. (Ảnh: Internet).

Cây bưởi đỏ Luận Văn thường ra hoa vào khoảng tháng Giêng đến tháng Hai âm lịch, khi tiết trời chuyển mình sau Tết Nguyên đán. Đây là thời điểm quan trọng, quyết định năng suất và chất lượng quả, nên người trồng cần chú trọng cắt tỉa cành, bón phân và tưới nước hợp lý để thúc đẩy cây ra hoa đều và khỏe.

Sau khi đậu trái, bưởi đỏ phát triển trong khoảng 7–8 tháng, và thường được thu hoạch vào tháng 10 đến tháng 12 âm lịch – đúng dịp cuối năm, phục vụ thị trường Tết. Trong suốt quá trình chăm sóc, nông dân cần theo dõi kỹ sâu bệnh, đặc biệt là rệp sáp và nấm mốc tấn công vỏ. Để bảo đảm mẫu mã đẹp và chống rụng quả, nhiều nhà vườn sử dụng kỹ thuật bao quả bằng túi chuyên dụng khi bưởi bắt đầu lớn.

Mỗi cây có thể cho từ 50–70 quả mỗi vụ, trọng lượng trung bình từ 0,8-1,2kg/quả. Với giá bán từ 80.000-150.000 đồng/quả (tùy vào cân nặng, mẫu mã), bưởi đỏ trở thành một trong những cây ăn quả có giá trị cao nhất vùng và mang lại thu nhập tốt cho người nông dân.

Gia đình ông Đỗ Văn Thơ (ngụ huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa) là một trong những hộ dân có kinh nghiệm lâu năm trong việc canh tác giống cây bưởi đặc sản này. Cách đây 30 năm, bố vợ ông đã tặng giống cây bưởi đỏ làm của hồi môn cho vợ chồng ông. Vì gia đình vợ cũng ở vùng đất bưởi này thế nên giống cây tốt, cách trồng cũng được ông học hỏi. Đến nay, vườn bưởi đỏ của gia đình ông Thơ có diện tích khoảng 1ha, ước tính thu nhập khoảng vài trăm triệu đồng/năm.

Trong mùa vụ cuối năm 2024, chia sẻ với truyền thông, ông Thơ tâm sự: “Giá bán cho thương lái cả vườn năm nay dao động từ 30.000 đồng đến 60.000 đồng/quả (tùy theo từng quả), tính nhẩm gia đình cũng thu về khoảng 250 triệu đồng, trừ các chi phí còn lời khoảng 200 triệu đồng”. Ngoài ra ông còn chiết cành bán cây giống, cho thu nhập khoảng 50 triệu mỗi năm.

Cũng là người có hơn với hàng chục năm trồng bưởi đỏ tiến vua, ông Nguyễn Văn Tư (ngụ huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa) cho biết, bưởi Luận Văn không như các giống bưởi khác, vì phải trồng từ năm thứ 5 trở đi mới cho thu hoạch ổn định.

Giống bưởi “tiến vua” khi nhỏ cũng có vỏ màu xanh như các loại bưởi thông thường, nhưng đến khoảng tháng 7 và tháng 8 âm lịch, quả bưởi sẽ chuyển sang màu vàng, đến cuối tháng 11 là bưởi bắt đầu chuyển sang màu đỏ. Khi bưởi chín thì toàn bộ quả bưởi từ vỏ đến tép bưởi đều chuyển sang màu đỏ gấc.

"Vườn bưởi nhà tôi có hơn 500 gốc, mỗi năm cho thu nhập trên dưới 500 triệu đồng” - ông Tư tiết lộ.

Nhờ vị ngọt, tỏa hương thơm ngát cùng màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn mà giống bưởi đỏ Luận Văn đã vang danh, cứ mỗi dịp Tết đến lại “cháy hàng”, mang lại thu nhập khủng cho nông dân. (Ảnh: Internet).

Không chỉ đơn thuần là giống cây ăn quả, bưởi đỏ Luận Văn còn là hiện thân của sự kết hợp giữa truyền thống và đổi mới trong nông nghiệp. Nhiều mô hình trồng bưởi đỏ giờ đây không chỉ dừng lại ở bán trái, mà còn mở rộng sang du lịch vườn, chế biến tinh dầu vỏ bưởi hay mứt bưởi, nâng cao chuỗi giá trị cho sản phẩm địa phương.

Không chỉ mang lại nguồn thu nhập cao, giống cây này còn góp phần giữ gìn giá trị văn hóa và mở ra con đường làm giàu bền vững cho nhiều nông hộ dân ở Thanh Hóa nói riêng và Việt Nam nói chung.

Nguồn tin: kienthuc.net.vn