Xưởng chế biến tinh bột sắn nói trên là của ông Nguyễn Hồng Phúc tại xóm Lĩnh Khánh, xã Nghĩa Khánh; xưởng này bắt đầu đi vào hoạt động vào tháng 12/2015 với công suất thiết kế 2,5 tấn/ 1 giờ; được xây dựng trên diện tích khoảng 2,4ha. Tuy nhiên, kể từ khi đi vào hoạt động đến nay thì xưởng sản xuất này chưa chú trọng vấn đề xử lý môi trường nên đã gây phát sinh mùi hôi thối, ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe của người dân các xóm sống xung quanh. Vì thế, người dân đã nhiều lần phản ánh đến cơ quan chức năng về vấn đề trên nhưng đến nay vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

Toàn cảnh Xưởng chế biến sắn của ông Nguyễn Hồng Phúc ở xóm Lĩnh Khánh, xã Nghĩa Khánh

Theo phản ánh, chiều ngày 14/11/2018, PV đã có mặt tại địa chỉ trên để tìm hiểu sự việc. Theo ghi nhận của PV tại xưởng sản xuất thì hiện nay đang tiến hành sản xuất bình thường với nhiều công nhân đang làm việc. Bao trùm nhà máy là mùi hôi, chua khó chịu bốc lên. Cũng theo ghi nhận thì nước thải phát sinh trong quá trình sản xuất được đơn vị này thu gom vào ống rồi chảy vào một hố được che bằng bạt thường màu xanh nhưng chưa được bịt kín nên mùi hôi thối vẫn bốc ra ngoài môi trường. Phía trong khuôn viên còn có thêm 1 hố lớn khác được đào rất sâu nhưng không được xây bằng bê tông hay lót bạt HDPE để chống thấm nước thải vào đất rồi ngấm ra tự nhiên, dưới chiếc hố được che bạt đã xuất hiện lượng nước thải đen ngòm, có mùi hôi thối chảy xuống.

Hố biogas chưa hoạt động, đang tấp bạt sơ sài

Ngoài ra, ngay trong khuôn viên gần sát hố xử lý thải nói trên thì đơn vị này còn đổ một lượng bã sắn ra nhưng không được che chắn, tấp bạt đang phân hủy, bốc mùi; gần đó là một lượng chất thải màu đen cũng tràn ra trong khuôn viên và sẽ chảy tràn xuống phía dưới, ra sông Hiếu nếu có mưa.

Nước đen có mùi hôi thối từ hố biogas chảy xuống hố phía dưới không được lót đáy

Chị Trương Thị Tư, ở xóm 9, xã Nghĩa An (cách nhà máy này khoảng 200-300m) phản ánh: “Kể từ khi nhà máy chế biến tinh bột sắn chuyển từ xóm 10A, xã Nghĩa An về xóm Lĩnh Khánh, xã Nghĩa Khánh thì hàng chục hộ dân ở xóm 9, xã Nghĩa An bị ảnh hưởng nhiều do giáp ranh, ở khá gần. Mới đầu vụ thôi nhưng chúng tôi đã phải chịu mùi hôi thối phát ra trong quá trình sản xuất, nhất là vào buổi đêm và sáng sớm”. Cũng theo chị Tư thì mới vào đầu vụ thì tình trạng ô nhiễm còn đỡ nhưng đến giữa vụ sắn, nhất là khoảng tháng 1 đến tháng 2 đầu năm là mùi hôi thối bao trùm xóm làng cả ngày, người dân rất bức xúc.

Khuôn viên trong Xưởng của ông Phúc nhếch nhác

Trước đó, do gây ô nhiễm môi trường, người dân phản ánh nhiều nên vào tháng 3/2016, Phòng Cảnh sát môi trường (CA tỉnh Nghệ An) đã tiến hành kiểm tra và lập “Biên bản vi phạm pháp luật về môi trường trong trường hợp quả tang” đối với đơn vị nêu trên. Theo đó, tại thời điểm kiểm tra thì cơ sở này không xuất trình được bất cứ giấy tờ pháp lý liên quan nào do ông Nguyễn Hồng Phúc không có mặt tại nhà máy.

Tại hiện trường, Phòng Cảnh sát môi trường phát hiện phía sau hệ thống đập bột có 1 bãi tập kết bã sắn, được lót bạt phía dưới. Nước thải từ quá trình sản xuất được thu gom vào các hố chứa và chảy ra sông Hiếu. Bã sắn được tập kết thành bãi rộng khoảng 300m2, tuy nhiên chỉ một phần nhỏ được lót bạt che chắn, phần còn lại chảy tràn ra bãi đất, tại vị trí này có nhiều nước thải màu đen, có mùi hôi, chua bốc lên gây khó chịu. Nước phục vụ sản xuất chảy tràn từ quá trình lắng bột, nước thải chảy qua 5 hố đào bằng đất có tổng diện tích khoảng 1.500m2, các hố đều không được láng đáy, ốp bờ chống thấm, dưới các đáy hố được lắp nối ống thông nhau. Nước thải từ khu vực tập kết bã và nước thải từ tách bột chảy tràn theo khe thoát nước và chảy xuống sông Hiếu…

Xưởng chế biến sắn của ông Phan Văn Trạch ở xã nghĩa Đức hoạt động đã 16 năm nhưng hệ thống xử lý môi trường vẫn chưa đảm bảo

Vào tháng 12/2016, Sở TN&MT Nghệ An tiếp tục kiểm tra và cũng chỉ ra các sai phạm tương tự như Phòng Cảnh sát môi trường kiểm tra trước đó; đồng thời chỉ rõ đơn vị này chưa có báo cáo quan trắc, giám sát môi trường theo quy định, chưa kê khai, nộp phí nước thải công nghiệp, hồ lắng chưa được lót đáy, nước trước khi vào hồ biogas còn bị rỉ ra ngoài; chưa thu gom đối với chất thải nguy hại, chưa có kho lưu trữ, chưa lập hồ sơ cấp phép khai thác nguồn nước mặt…qua đó, đoàn kiểm tra khắc phục những vi phạm và báo cáo về Sở TN&MT trước ngày 30/12/2016.

Mới đây nhất, ngày 22/5/2017, Phòng TN&MT huyện Nghĩa Đàn cũng tiến hành kiểm tra và yêu cầu đơn vị nêu trên khắc phục những vi phạm về vấn đề môi trường. Thế nhưng, cho đến nay những bất cập nêu trên cơ bản vẫn chưa được chủ đầu tư chấp hành nghiêm túc.

Theo điều tra của PV, ngoài vấn đề gây ô nhiễm môi trường trong quá trình sản xuất gây ra thì Xưởng chế biến tinh bột sắn của ông Nguyễn Hồng Phúc còn là đơn vị hoạt động tự phát, không có bất kỳ giấy tờ hợp pháp nào được cơ quan có thẩm quyền cấp theo quy định.

Biên bản vi phạm pháp luật về môi trường trong trường hợp quả tang mà Phòng Cảnh sát môi trường Nghệ An lập đối với cơ sở của ông Nguyễn Hồng Phúc vào tháng 3/2016

Cụ thể là đơn vị này đến thời điểm hiện tại vẫn chưa được nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; vì thế chủ trương đầu tư cũng như giấy phép xây dựng của đơn vị này nghiễm nhiên là chưa được đơn vị nào cấp. Ngoài ra, nhà máy nêu trên cũng không được các cơ quan có thẩm quyền quy hoạch vùng nguyên liệu để hoạt động.

Về vấn đề này, sáng 15/11/2018, ông Lê Viết Phú – Trưởng phòng TN&MT huyện Nghĩa Đàn khẳng định, hiện nay cơ sở chế biến tinh bột sắn của ông Nguyễn Hồng Phúc là hoàn toàn tự phát, chưa có bất kỳ giấy tờ thủ tục nào theo quy định về đất đai, xây dựng…

“Chúng tôi yêu cầu đơn vị này hoàn thành các thủ tục cần thiết rồi mới cho hoạt động. Hiện, theo tôi được biết thì đơn vị này ngoài vi phạm về vấn đề môi trường khi không chịu đầu tư hệ thống xử lý nước thải đồng bộ, đạt chuẩn thì cơ sở của ông Phúc còn chưa được nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất và đương nhiên giấy phép xây dựng cũng như quy hoạch vùng nguyên liệu là không hề có” – Ông Phú khẳng định.

Cũng theo ông Phú, Xưởng sản xuất nêu trên của ông Phúc đang thuộc diện đang phải dừng hoạt động để khắc phục ô nhiễm, bổ sung hoàn thiện các thủ tục, giấy tờ theo quy định mới được hoạt động trở lại.

Việc một cơ sở sản xuất, chế biến tinh bột sắn hoạt động trên địa bàn xã Nghĩa Khánh, huyện Nghĩa Đàn nhưng không hề có bất kỳ giấy tờ, thủ tục nào theo quy định cảu pháp luật là điều khó có thể chấp nhận được. Đó là chưa kể đến những hệ lụy về vấn đề môi trường mà cơ sở này đã và đang gây ra cho người dân xung quanh về lâu về dài.

Đề nghị UBND huyện Nghĩa Đàn, Phòng Cảnh sát Môi trường, Sở TN&MT tỉnh Nghệ An cần phải nhanh chóng kiểm tra, làm rõ sai phạm để xử lý theo quy định của pháp luật.

Tại xã Nghĩa Đức, huyện Nghĩa Đàn còn có xưởng chế biến sắn của ông Phan Văn Trạch hoạt động đã 16 năm nay. Đây là cơ sở đang thuộc danh sách cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng khi hệ thống xử lý nước thải còn thô sơ, chưa đảm bảo, nước xả thải trực tiếp ra khe suối. Mới đây, ngày 24/10/2018, đoàn giám sát của HĐND tỉnh Nghệ An đã làm việc giám sát tại đơn vị này về việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, an toàn, vệ sinh lao động và chế độ chính sách đối với người lao động giai đoạn 2016 -2018. Các cơ quan chức năng cũng yêu cầu đơn vị này phải tạm dừng sản xuất để khắc phục những tồn tại, bất cập; tuy nhiên, theo ghi nhận của PV vào sáng ngày 14/11/2018 thì Xưởng này vẫn đang hoạt động bình thường.

Tác giả: Phạm Tuân

Nguồn tin: Báo Tài nguyên & Môi trường