Ám ảnh ngập úng

Vào mùa mưa, hiện tượng ngập úng tại những tuyến đường ngay giữa trung tâm TP. Vinh như Đại lộ Lê-nin, Nguyễn Thị Minh Khai, Đặng Thái Thân, Quang Trung, Hồng Bàng, Nguyễn Văn Cừ, Phan Bội Châu,… đã trở nên quá quen thuộc, nhiều phương tiện di chuyển khó khăn, gây ách tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Một góc Đô thị loại 1 - TP. Vinh

Tháng 10/2019, sau trận mưa lớn, tại khu vực đình Tây chợ Vinh, nước ngập đến nóc ki-ốt, gần như toàn bộ hàng hóa của hàng trăm tiểu thương đều ngập chìm trong nước, gây thiệt hại rất nặng nề. Mới đây nhất, trong ngày 1/10/2022, do mưa lớn nên khu vực đình Tây chợ Vinh tiếp tục bị ngập nặng. Rất may, các tiểu thương đã có kinh nghiệm từ đợt lụt trước nên đã kê hàng hóa, đồ đạc lên cao, giảm thiểu được phần nào thiệt hại.

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng ngập úng ở TP. Vinh, trong đó có lý do một bộ phận người dân ý thức trách nhiệm kém trong việc bảo vệ các công trình thoát nước. Không khó để có thể bắt gặp nhiều bậc lên - xuống vỉa hè do người dân tự xây đắp làm cản trở nước mưa thoát xuống mương. Nhiều người dân có hành vi xả rác bừa bãi ra đường dẫn đến ách tắc đường ống tiêu thoát nước, khiến cho việc thoát nước trở nên khó khăn hơn. Bên cạnh đó, hoạt động vận chuyển vật liệu xây dựng gây vương vãi, tràn lấp các hố ga, miệng cống, làm giảm tiết diện tải nước, tăng độ nhám của hệ thống, cản trở quá trình di chuyển của dòng chảy làm cho tình trạng ngập úng trầm trọng hơn.

Thi công cống thoát nước trên đường Nguyễn Thị Minh Khai (TP. Vinh) - Một trong những tuyến đường hay bị ngập nặng mỗi khi trời mưa

Nguyên nhân ngập úng còn do quá trình đô thị hóa thành phố làm giảm sự điều tiết tự nhiên của bề mặt lưu vực. Nhiều hồ, ao bị san lấp để bê tông hóa, nhựa hóa, xây dựng nhà, công xưởng, đường sá. Do vậy, khi mưa xuống, khả năng tiêu thoát chậm, hầu như toàn bộ nước đều tập trung thành dòng chảy, đường hóa thành sông...

Ngoài ra, cũng cần thẳng thắn thừa nhận sự hạn chế về công tác quản lý đô thị. Trong khi hệ thống công trình tiêu nước còn thiếu và yếu, chi phí cho xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước cần có nguồn vốn lớn và còn hạn hẹp thì công tác quản lý lại bộc lộ nhiều bất cập.

Nhiều dự án được đầu tư, công trình được triển khai xây dựng nhưng tiến độ thực hiện chậm; sự phối hợp trong nghiên cứu, chủ động tìm giải pháp giữa các ngành, địa phương chưa được quan tâm đúng mức. Không ít trường hợp, chỉ vì sự bất cẩn trong công tác cấp đất của cơ quan chức năng, cách giải quyết chưa thấu tình đạt lý, dứt khoát của chính quyền đã ảnh hưởng không nhỏ tới tiến độ cũng như chất lượng công trình.

Cần giải pháp hữu hiệu

Tháng 10/2018, Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An phối hợp với UBND TP. Vinh tổ chức Hội thảo khoa học Thoát nước đô thị Vinh - thực trạng và giải pháp. Tại Hội thảo, các chuyên gia đều thống nhất với quan điểm: TP. Vinh cần có quy hoạch hệ thống thoát nước, kênh, mương, trạm bơm gắn với xử lý nước thải. Tập trung thu hút các nguồn vốn để lập kế hoạch ưu tiên công trình cấp bách tiêu thoát nước; tập trung bảo trì các công trình kênh, mương thoát nước. Thoát nước phải được nghiên cứu đồng thời với quá trình xây dựng đô thị. Ngoài giải pháp tổng thể, cần có những giải pháp chi tiết cho từng dự án, từng khu đô thị, từng công trình cụ thể.

Máy bơm công suất lớn bơm nước từ đình Tây chợ vinh ra sông Cửa Tiền để chống ngập vào ngày 2/10/2022

Đồng thời, lập bản đồ cơ sở dữ liệu hệ thống tiêu bao gồm sơ đồ các tuyến tiêu, phân vùng tiêu, hướng tiêu khẩu độ, cao độ cho hệ thống tiêu; phục vụ cho công tác nghiên cứu, vận hành, đầu tư xây dựng công trình tiêu. Đặc biệt, TP. Vinh cần phối hợp tốt hơn với các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước trong việc đầu tư tài chính cho các công trình tiêu thoát nước, tiêu thoát lũ. Được biết, hiện nay, thành phố đang vận động nguồn vốn từ Ngân hàng Thế giới để kè sông Vinh, xây dựng các hạng mục đấu nối vào sông Vinh, đầu tư một số tuyến đường trọng điểm.

Hình ảnh chợ Vinh bị ngập nặng vào năm 2019

Thành phố cũng đang tiến hành lập quy hoạch chuyên ngành thoát nước (có lồng ghép kịch bản biến đổi khí hậu) làm cơ sở để từng bước đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống thoát nước. Khi phê duyệt, thỏa thuận các dự án khu đô thị mới hay các dự án có liên quan đến san lấp mặt bằng làm thay đổi dòng chảy, địa hình, địa mạo... cần phải yêu cầu chủ đầu tư có giải pháp thoát nước trước mắt cho các khu vực xung quanh.

Bên cạnh đó, bổ sung các hố thăm mương cấp I, mương kín nhằm phục vụ tốt công tác quản lý, vận hành; kiểm tra bổ sung các hố thu nước mặt đường; xử lý các lưới chắn rác dọc kênh Bắc... Khảo sát, lập dự án đầu tư xây dựng công trình: Nâng công suất, mua máy phát điện dự phòng cho các trạm bơm Tây Nam, trạm bơm Bến Thủy, trạm bơm phía Nam, kè hồ điều hòa Bến Thủy.

Tác giả: Phạm Tuân

Nguồn tin: baotainguyenmoitruong.vn