Đây là công trình thuỷ lợi trọng điểm của cả tỉnh Nghệ An hứa hẹn sau khi đưa vào sử dụng sẽ phục vụ cung cấp nước cho khoảng trên 20.000ha vùng hạ lưu nhưng đến nay tiến độ thi công chậm chạp khiến người dân sống trong cảnh thấp thỏm, lo âu.
Thi công cầm chừng
Ngày 22/2/2010, Bộ NN&PTNT đã ban hành Quyết định số 400/QĐ/BNN-XD đồng ý chủ trương nâng cấp, mở rộng cống Nam Đàn và hệ thống kênh với tổng mức đầu tư ban đầu 536,7 tỷ đồng. Vốn đầu tư cho dự án này được sử dụng từ nguốn trái phiếu Chính phủ. Dự án được chia thành 7 gói thầu, gồm: Gói thầu số 1 cống Nam Đàn và âu thuyền; gói thầu số 2 xây dựng cầu giao thông qua kênh trên Quốc lộ 46; gói thầu số 3 xây dựng đường thi công và kênh dẫn hạ lưu; gói thầu số 4 xây dựng nhà quản lý và đường quản lý; gói thầu số 5 cung cấp, lắp đặt thiết bị cơ khí; gói thầu số 6 xây dựng biến áp và đường dây cao thế; gói thầu số 7 xây dựng trạm bơm mới và lắp đặt các thiết bị liên quan.
Thi công cầm chừng
Ngày 22/2/2010, Bộ NN&PTNT đã ban hành Quyết định số 400/QĐ/BNN-XD đồng ý chủ trương nâng cấp, mở rộng cống Nam Đàn và hệ thống kênh với tổng mức đầu tư ban đầu 536,7 tỷ đồng. Vốn đầu tư cho dự án này được sử dụng từ nguốn trái phiếu Chính phủ. Dự án được chia thành 7 gói thầu, gồm: Gói thầu số 1 cống Nam Đàn và âu thuyền; gói thầu số 2 xây dựng cầu giao thông qua kênh trên Quốc lộ 46; gói thầu số 3 xây dựng đường thi công và kênh dẫn hạ lưu; gói thầu số 4 xây dựng nhà quản lý và đường quản lý; gói thầu số 5 cung cấp, lắp đặt thiết bị cơ khí; gói thầu số 6 xây dựng biến áp và đường dây cao thế; gói thầu số 7 xây dựng trạm bơm mới và lắp đặt các thiết bị liên quan.
Do gặp khó khăn về địa chất, nguồn vốn nên dự án Nâng cấp, sửa chữa cống Nam Đàn và hệ thống kênh dẫn vẫn đang chậm tiến độ.
Sau khi có kế hoạch phê duyệt chi tiết, Nghệ An đã nhanh chóng chỉ đạo UBND huyện Nam Đàn và các địa phương liên quan vào cuộc làm tốt công tác GPMB để nhà thầu đưa máy móc vào công trường. Đến tháng 4/2010, dự án chính thức được khởi công, xây dựng và dự kiến sẽ hoàn thành, đưa vào sử dụng vào cuối năm 2015. Đây cũng được xem là dự án trọng điểm của Nghệ An với mục đích sau khi hoàn thành sẽ cung cấp nước cho vùng hạ lưu của 5 huyện, thành, thị khu vực Nghệ An. Tuy nhiên, sau nhiều lần gia hạn, điều chỉnh nguồn vốn (đội giá lên hơn 100 tỷ đồng) thì đến nay, tiến độ thi công chậm chạp đã khiến cho hàng ngàn người dân gặp nhiều khó khăn.
Dự án vẫn chưa thể chốt được thời gian hoàn thành.
Điều đáng nói, sau nhiều lần gia hạn thời gian thi công, các gói thầu vẫn không đạt được hiệu quả khối lượng công việc đề ra theo như cam kết ban đầu. Đặc biệt, tại gói thầu thi công nạo vét kênh dẫn hạ lưu (gói thầu số 3), sau gần 6 năm vẫn chưa thể hoàn thành và đưa vào sử dụng. Theo lý giải của chủ đầu tư cũng như đơn vị thi công thì do kênh dẫn hạ lưu nguyên thổ là “túi bùn” nên việc nạo vét, đóng cọc nhồi bê tông và các thiết bị liên quan gặp nhiều khó khăn. Được biết, tại khu vực thi công cống Nam Đàn ngày nay, trước kia đã được người Pháp lựa chọn vì đây là địa điểm thích hợp nhất khi dòng chảy của sông Lam đã bị một dãy núi chắn phía trước, nước sẽ bị quẩn ngược trở lại.
“Trong quá trình thi công, đơn vị gặp rất nhiều khó khăn do địa chất phức tạp. Chúng tôi đã nhiều lần tập trung mọi thiết bị, máy móc để nạo vét, đảm bảo kịp tiến độ đề ra nhưng do trong lòng kênh chứa nhiều cát chảy, bùn loãng nên không thể thực hiện được. Ngoài ra, trong quá trình thi công, đơn vị cũng gặp nhiều khó khăn do thiên tai, lũ lụt nên khối lượng nạo vét trước đó lại trở lại như ban đầu. Khối lượng bùn phải nạo vét hiện tại vẫn đang còn hàng chục nghìn m3” – ông Phạm Đình Hạnh, Giám đốc Công ty TNHH Hoà Hiệp, một trong những đơn vị trúng thầu thi công lý giải.
Công trường vắng lặng và thi công cầm chừng.
Còn theo quan sát của chúng tôi vào những ngày cuối tháng 6 vừa qua, tại gói thầu nạo vét kênh dẫn nước vùng hạ lưu cống Nam Đàn, công trường vẫn đang dang dở, ì ạch. “Mục sở thị” tại công trường chỉ thấy xuất hiện lác đác vài chiếc máy múc và xe tải chở bùn thải đi nơi khác theo kiểu “nhỏ giọt”. Trong khi đó, tại lòng kênh vẫn còn ngổn ngang hàng trăm m3 bùn thải chưa nạo vét hết. Điều này đồng nghĩa với việc thi công cọc cừ bê tông để cố định địa chất, làm sạch bùn trong lòng kênh vẫn đang thực hiện “cầm chừng”.
Theo tìm hiểu thì trong quá trình thi công các gói thầu thuộc dự án cống Nam Đàn và kênh dẫn nước, nhiều nhà thầu thi công đã gặp phải khó khăn về địa chất, điều chỉnh quy hoạch, phân bổ nguồn vốn, năng lực yếu…nên phải chấp nhận “bỏ của chạy lấy người”. Chính vì vậy, chủ đầu tư đã phải nhiều lần “uỷ quyền” thực hiện các gói thầu quan trọng của dự án cho các công ty có năng lực mạnh hơn. Thế nhưng, đến thời điểm hiện nay, dự án vẫn đang trong tình trạng dang dở, các gói thầu thi công diễn ra một cách chậm chạp.
Lỗi hẹn đến bao giờ?
Từ nhiều năm nay, hàng nghìn hộ dân vùng hạ lưu của tỉnh Nghệ An như: Nam Đàn, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, thị xã Cửa Lò và TP Vinh canh tác lúa, rau màu...gặp rất nhiều khó khăn do nguồn nước tưới khan hiếm. Đặc biệt, vào mùa khô hạn, gió Lào thổi về hàng năm đã gây ra tình trạng thiếu nước trầm trọng, ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống của người dân. Hơn nữa, theo thiết kế ban đầu, việc nâng cấp, sửa chữa hệ thống kênh thuộc cống Nam Đàn sau khi hoàn thành còn làm tốt chức năng tiêu nước khi mùa mưa lũ đến.
Chính vì vậy, khi Bộ NN&PTNT đồng ý chủ trương tiến hành nâng cấp, cải tạo cống Nam Đàn và hệ thống kênh dẫn, người dân vui mừng, hy vọng sau khi dự án hoàn thành sẽ phần nào cải thiện cuộc sống, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, qua nhiều lần gia hạn về vốn, tiến độ thi công, dự án này đã liên tục “lỗi hẹn” với người dân. Đến thời điểm cuối năm 2015, đây được xem là 1 trong 12 dự án sử dụng nguồn trái phiếu Chính phủ nằm trong danh sách đội vốn đầu tư của Bộ NN&PTNT.
Công trường vắng lặng và thi công cầm chừng.
Ông Cao Danh Phú, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An, đơn vị được giao trực tiếp làm chủ đầu tư cho biết: Đến thời điểm giữa năm 2017, dự án nâng cấp, sửa chữa cống Nam Đàn và hệ thống dẫn kênh đã có nhiều gói thầu hoàn thành phần xây dựng, lắp ráp. Tuy nhiên, tại gói thầu số 3 nâng cấp, nạo vét hệ thống kênh dẫn vẫn đang thi công dang dở do vấn đề trượt giá, địa chất phức tạp. Vấn đề này, chủ đầu tư cũng đã nghiên cứu các phương án để khắc phục, đề xuất các cấp, ngành bổ sung nguồn vốn mới có thể kịp tiến độ và đưa vào sử dụng. Bộ NN&PTNT cũng đã đồng ý phương án mà địa phương đề xuất nhưng hiện tại nguồn vốn chưa có nên tất cả các gói thầu vẫn chưa thể hoàn thiện và đưa vào sử dụng.
Dự án nâng cấp, sửa chữa cống Nam Đàn và hệ thống dẫn kênh nếu được hoàn thành, đưa vào sử dụng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết, tiêu nước cho vùng hạ lưu 5 huyện, thành, thị của tỉnh Nghệ An. Đây cũng là dự án được các cấp, ngành Trung ương đặc biệt quan tâm, thường xuyên có ý kiến chỉ đạo, kiểm tra tiến độ công trình. Thế nhưng, qua nhiều lần điều chỉnh phương án thi công, dự án này đến thời điểm hiện nay vẫn chưa thể hoàn thiện do gặp khó khăn về nguồn vốn giải ngân từ cấp trên. Vì vậy, qua nhiều lần “lỗi hẹn”, dự án vẫn chưa thể chốt được thời gian hoàn thành là thời điểm nào do nhiều vướng mắc gặp phải. Điều này đồng nghĩa với việc canh tác, sản xuất nông nghiệp cũng như cuộc sống của hàng ngàn hộ dân vùng hạ lưu của Nghệ An vẫn phải “dài cổ” chờ nước.
Tác giả: Phạm Tuân
Nguồn tin: Báo Tài nguyên & Môi trường
Nguồn tin: Báo Tài nguyên & Môi trường
