1. Tọa lạc ở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, chùa Bổ Đà là một trong những ngôi chùa có vai trò quan trọng trong lịch sử Phật giáo Việt Nam. Chùa được gần xa biết đến là nơi có khu vườn tháp Phật giáo cổ được đánh giá là đẹp và quy mô lớn bậc nhất Việt Nam.

Khu vườn tháp của chùa Bổ Đà có từ thời nhà Lý và được mở rộng, trùng tu qua nhiều giai đoạn khác nhau, là nơi lưu xá lị, tro cốt nhục thân của các vị tăng ni từng tu hành tại chùa. Ngày nay khu vườn tháp này có diện tích lên đến gần 8.000 m2.

Toàn bộ khu vườn có tới gần 100 ngôi tháp, với nhiều kiểu loại khác nhau, đa phần đã có tuổi đời nhiều thế kỷ. Các ngôi tháp mộ xếp hàng hàng, lớp lớp và được xây dựng theo những quy định riêng, rất chặt chẽ của Phật giáo.

Mỗi tháp an táng từ 4 thi hài đến 26 thi hài, tổng cộng có tất cả 1.214 thi hài. Quy mô vườn tháp khẳng định vị thế của chùa Bổ Đà là một Trung tâm Phật giáo lớn của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử.

2. Nằm trên đỉnh núi Thiên Ấn ở TP Quảng Ngãi, chùa Thiên Ấn là ngôi chùa cổ nổi tiếng của vùng đất Quảng Ngãi. Một trong những nét độc đáo của ngôi chùa này là khu tháp mộ nằm ở phía Đông của khuôn viên chùa.

Đây là nơi quy tụ những ngôi tháp lớn, có cấu trúc phức hợp với bình phong, trụ biểu, tháp mộ và tường bao. Tháp được xây dựng nhiều tầng theo số lẻ (3, 5, 7, 9), mang hình hoa sen - biểu tượng cho sự thanh khiết của giáo lý nhà Phật.

Nhiều tháp mộ của ngôi cổ tự có tuổi đời tính bằng thế kỷ. Đây là nơi an táng các vị sư tổ và thiền sư trụ trì chùa Thiên Ấn qua nhiều thế hệ.

Những năm gần đây, khu vườn tháp của chùa còn có thêm một ngôi bảo tháp 9 tầng bề thế. Tháp được xây dựng làm nơi tưởng niệm Tổ khai sơn của chùa Thiên Ấn là Thiền sư Pháp Hóa (1670 - 1754).

3. Nằm ở huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định, chùa Thập Tháp hình thành từ thế kỷ 17, là một trong những ngôi tổ đình danh tiếng vào bậc nhất ở miền Trung. Khu vườn tháp cổ kính của chùa được đánh giá là một trong những vườn tháp đẹp nhất Việt Nam.

Khu vườn có tổng cộng 24 bảo tháp lớn nhỏ, là nơi lưu giữ nhục thân của các vị trụ trì và chư tôn tá túc trong chùa. Các tòa tháp này được xây dựng từ thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, mang kiến trúc khá tương đồng với các mộ tháp ở chùa Thiên Ấn.

Dù được xây theo cùng kiểu thức nhưng các mộ tháp trong khu vườn tháp mang hình thái kiến trúc phong phú, không tháp nào giống tháp nào. Các công trình này vừa phản ánh thế giới quan Phật giáo, vừa mang đậm nét văn hóa dân gian truyền thống của người Việt.

Trong vườn tháp có một tòa tháp trắng tinh mà mọi người quen gọi là Tháp Trắng. Tòa tháp này gắn với một truyền thuyết được lưu truyền từ xa xưa về tấm lòng trong sáng của sư Liễu Triệt - vị trụ trì đời thứ hai của chùa.

4. Nằm ở phường Thủy Xuân, thành phố Huế, chùa Từ Hiếu là một ngôi cổ tự lớn và có vai trò quan trọng trong lịch sử Cố đô Huế. Đây cũng là một trong những ngôi chùa có vườn tháp đẹp nhất Việt Nam, với nhiều tháp mộ cổ kính, có quy mô khá bề thế.

Các công trình này được trang trí tinh xảo, mang đậm nét kiến trúc truyền thống của Cố đô Huế. Đây là nơi an nghỉ của nhiều bậc danh tăng, những người có tầm ảnh hưởng lớn với triều đình nhà Nguyễn ở Kinh thành Huế xưa

Ngoài tháp mộ của các nhà tu hành, chùa Từ Hiếu còn nổi tiếng với một khu mộ cổ rất đặc biệt, dành riêng cho các vị thái giám nhà Nguyễn. Khu mộ này nằm trong một mảnh đất hình chữ nhật có diện tích gần 1.000 m2, có 25 ngôi mộ, chia làm 3 dãy, xếp theo chức vụ của các quan thái giám.

Bên ngoài khu nghĩa địa của các thái giám còn nhiều ngôi mộ của các cung tần, mỹ nữ từng sống trong cung đình nhà Nguyễn. Rằm tháng 11 hàng năm, chùa Từ Hiếu lại tổ chức ngày giỗ chung để tưởng nhớ những người thuộc đủ thân phận khác nhau an nghỉ trong khuôn viên chùa...