Khai thác đá thổ phỉ ở Quỳ Hợp: Lỗi do 'địa bàn rộng, lực lượng mỏng'?
Tiếng mìn nổ, máy móc khoan phá inh ỏi, người lao động không bảo hộ trùng trục giữa trưa hè oi bức để những khối đá có giá trị được bong tách ra khỏi mỏm núi. Sau đó, máy múc cho lên xe tải trọng lớn và tỏa đi các khu xưởng chế biến đá. Đó là khung cảnh của đại công trường khai thác đá thổ phỉ trái phép ở huyện Qùy Hợp (Nghệ An).
Rầm rộ khai thác đá trái phép
Những ngày đầu tháng 6, cái nóng miền Trung như đổ lửa, PV An ninh tiền tệ nhận được tin báo về trình trạng khai thác đá trái phép tại khu vực núi Thung Khẳng thuộc xã Châu Lộc, huyện Qùy hợp. Ngay sau đó, PV đã thâm nhập vào đại công trường khai thác đá lậu với quy mô lớn ở nơi đây.
Khu vực núi Thung Khẳng có trữ lượng lớn về đá trắng, đá màu, có giá trị kinh tế cao. Bên cạnh nhiều khu mỏ được Bộ Tài nguyên & Môi trường và UBND tỉnh Nghệ An cấp phép, một số mỏ đã hết hạn cấp phép, hoặc lợi dụng trong thời gian chờ gia hạn giấy phép đã bị “đá tặc” khai thác lậu.
Để hoạt động khai thác không bị phát giác, chúng cắt cử người thám thính, canh giữ từ vòng ngoài, dưới chân núi, phòng những người lạ mặt hoặc có biểu hiện khả nghi vào khu mỏ. Nếu phát hiện có người lạ, bộ phận “chim lợn” liền điện thoại báo động cho các hoạt động khai thác dừng lại.
Máy móc rầm rộ khai thác đá trái phép ở các đỉnh núi.
Sau khi qua được ải “chim lợn” với lý do vào xem để thu mua đá nguyên liệu, PV cùng người dẫn đường trên chiếc xe máy cọc cạch vặn ga hết cỡ leo lên cung đường độc đạo dốc thẳng đứng để vào khu mỏ. Lằn dưới bánh xe máy lởm chởm toàn đá dăm, nếu người lái không vững rất dễ bị trượt bổ, việc bị xây xát là điều khó tránh khỏi.
Đi sâu vào khu mỏ, bằng mắt thường dễ nhận thấy đại công trường khai thác đá lậu hoạt động nhộn nhịp, tiếng mìn nổ kèm theo khói bay mù mịt, tiếng máy móc khoan phá, tiếng ngoạm của máy xúc những khối đá khổng lồ cho lên xe ì ạch chạy mất hút vào các xưởng chế biến.
Việc nổ mìn trái phép để khai thác đá ngay gần tuyến đường nhiều người qua lại.
Theo quan sát của PV có đến 3 chiếc máy xúc ở 3 mỏm núi đang hoạt động. Tất cả hoạt động này ngay giữa thanh thiên bạch nhật nhưng tuyệt nhiên không thấy lực lượng chức năng nào kiểm tra xử lí.
Số máy móc tịch thu được trong lần mới nhất của UBND xã Châu Lộc đi truy quét khai thác đá thổ phỉ.
Theo nguồn tin riêng, khu mỏ này đã hết hạn khai thác, nhưng vẫn có nhiều máy móc vào khai thác trộm đá để về chế biến. Việc này không những làm thất thoát nguồn tài nguyên đá quý, thất thu tiền của nhà nước mà nó còn gây mất an toàn lao động, đặc biệt việc nổ mìn trái phép, không giờ giấc rất có thể gây thương vong về người.
Lỗi do "địa bàn rộng, lực lượng mỏng"?
Liên hệ làm việc với ông Lê Sỹ Hào, Trưởng phòng Tài nguyên môi trường huyện Qùy Hợp để tìm hiểu về vấn đề trên, ông Hào cho biết: “Việc này trách nhiệm chính là ở chính quyền xã, xã để xảy ra việc khai thác trái phép trên địa bàn mình quản lí thì xã hoàn toàn chịu trách nhiệm. Huyện và tỉnh cũng nhiều đợt kiểm tra truy quét rồi. Phòng chúng tôi chỉ có một anh phụ trách mảng khoáng sản sao mà lục tìm cho hết nơi nào khai thác trái phép để xử lí; còn phải đi lo giải quyết tranh chấp đất đai cũng vừa hết ngày?!”
Xe tải trọng lớn ì ạch chở những khối đá lậu đến xưởng chế biến.
Còn ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch UBND xã Châu Lộc, nơi để xảy ra tình trạng khai thác đá thổ phỉ quy mô lớn lại phân trần: “Khu vực bị khai thác thổ phỉ mà PV phản ánh thuộc mỏ đã hết hạn Hiển Châu, tôi đã trực tiếp cùng anh em ban công an xã tiến hành lập biên bản và tịch thu một số máy móc, vòi hơi của Doanh nghiệp tư nhân Âu Huyền, còn những điểm khai thác lậu khác không thấy hoạt động.
Do địa bàn rộng, cán bộ mỏng; cùng với đó “đá tặc” luôn cho người canh giới, theo dõi lực lượng chức năng nên việc kiểm tra, phát hiện khai thác đá thổ phỉ ở các điểm nóng rất khó khăn. Mặt khác, thẩm quyền xử lí, xử phạt theo luật định của UBND xã cũng rất hạn chế nên để giải quyết triệt để vấn đề khai thác đá trái phép cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng có thẩm quyền”.
