Tổng thống Mỹ Barack Obama. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Mỹ Barack Obama thăm chính thức Việt Nam trong ba ngày từ 23 đến 25/5. Trong ngày đầu tiên, ông thông báo Mỹ quyết định dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam và điều này "không do yếu tố Trung Quốc", đồng thời cho biết Hà Nội và Washington có cùng mối quan ngại về tình hình Biển Đông.

"Mỹ và Việt Nam không nên 'châm lửa tại khu vực'", China Daily, tờ báo đảng Cộng sản Trung Quốc, cảnh báo trong bài xã luận đăng hôm qua, cho rằng hành động của ông Obama là nhằm "hạn chế Trung Quốc trỗi dậy". "Điều này, nếu là thật, thì gây hại cho hòa bình và ổn định khu vực".

Global Times cho rằng tuyên bố "không nhằm vào Trung Quốc" là "lời nói dối rất tệ", "làm sự đối đầu chiến lược giữa Washington và Bắc Kinh thêm trầm trọng". Tờ này còn tố Washington đang cố thắt chặt ba tấm lưới quanh Bắc Kinh, về tư tưởng, an ninh, kinh tế và thương mại, nhằm giữ vững vị trí thống trị ở khu vực.

Máy bay trinh sát săn ngầm P-3C Orion, một trong những vũ khí Mỹ được kỳ vọng bán cho Việt Nam sau khi lệnh cấm vận vũ khí được dỡ bỏ. Ảnh: Wikimedia.

Phát biểu tại thành phố Hồ Chí Minh, sau khi Tổng thống Obama đến đây hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói việc dỡ lệnh cấm vận không liên quan đến Trung Quốc mà là để thúc đẩy một "trật tự dựa trên các nguyên tắc" ở khu vực đang tăng trưởng nhanh nhất thế giới này.

"Nếu muốn đề cập đến khả năng xuất hiện mồi lửa có thể đốt cháy gì đó, chúng tôi lưu ý rằng Trung Quốc không nên có hành động đơn phương như cải tạo đất hoặc quân sự hóa các đảo" tại nơi có nhiều bên tuyên bố chủ quyền chống lấn, ông Kerry cho biết.

Theo ông Kerry, Trung Quốc nên nhớ rằng Mỹ không đứng về bên nào trong tranh chấp ở Biển Đông. Mỹ chỉ nói rằng "hãy giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, theo trật tự dựa trên các nguyên tắc".

Nới lỏng một lệnh cấm vận vũ khí không phải là phi trật tự và cũng không gây kích động, ông Kerry nhấn mạnh. "Tôi hy vọng Trung Quốc hiểu điều này chính xác".

Ngày 23/5, khi được hỏi về phản ứng của Bắc Kinh trước quyết định của Mỹ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh cho biết Trung Quốc "vui mừng khi thấy Việt Nam và Mỹ có bước tiến trong quan hệ giữa hai nước" và "hy vọng việc cải thiện quan hệ Việt - Mỹ có lợi cho hòa bình, ổn định", theo Reuters.

"Đây là một tiến trình được bắt đầu tương đối gian nan với các cuộc đối thoại khó khăn từ nhiều năm trước, với sự tham gia của Ngoại trưởng Kerry, thượng nghị sĩ John McCain cùng rất nhiều người khác từ cả hai chính phủ", ông Obama nói về quá trình dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang hoan nghênh việc Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam, nhấn mạnh rằng điều này cho thấy quan hệ hai nước đã bình thường hóa hoàn toàn.