Sau khi hái những quả mít già, để khoảng 30 phút cho chảy bớt nhựa thì bắt đầu gọt vỏ gai. Người ta dùng lá chuối khô lau qua cho hết nhựa rồi dùng dao băm thật đều tay xung quanh để thái bớt phần “tớt” bên ngoài. Lúc nào thấy gốc múi, xơ là bổ mít.
Cây mít sai trĩu quả khi vào mùa
Khi bổ, đặt quả mít lên một lớp lá chuối tươi hoặc lá tro (cọ), hoặc một chiếc nong lớn. Quả mít bổ ra sẽ có màu trắng vàng. Sau đó, các múi mít và xơ mít sẽ được tách riêng ra, phần lõi (cồi) thì vứt bỏ. Riêng múi mít sẽ được bổ về phía bám cồi để lấy hạt để riêng. Múi mít có thể ăn sống được ngay. Khi luộc, không cần gia vị mà chỉ cần bỏ vào nồi đổ nước xâm xấp và đun sôi. Có thể luộc chung cả xơ, múi và hạt hoặc cũng có thể luộc riêng từng loại tùy ý thích và cách thức sử dụng của từng người, từng gia đình nhưng thông thường chỉ luộc múi và hạt còn xơ dùng để làm nhút.
Sau khi luộc chín, mít được vớt ra bỏ vào rổ cho ráo nước. Để ăn món múi và xơ mít luộc cần một bát nước mắm trộn lạc rang, dân Thanh Chương gọi là “nước hạm” (chẻo). Nếu không có hoặc không dùng “nước hạm” có thể dùng nước tương thêm tý ớt tỏi, hoặc bỏ thêm tí muối đủ mặn khi luộc mít. Món rau lộc ăn kem với mít luộc hợp nhất là lá cây kinh giới.
Các món ngon từ mít
Tùy từng loại mít dai, bở mà chất lượng mùi vị của từng múi mít có thể khác nhau nhưng đều có chung cảm giác là ngọt bùi, lơ lớ. Do vụ mít kéo dài vài ba tháng, thời điểm mít chín thì lại ngắn, nên trước đây, món chính của người dân Thanh Chương là mít luộc. Khi thấy quả mít không còn lớn, gai bắt đầu nhẵn là biết mít đã già có thể làm món mít luộc. Mít luộc vào thời điềm gần chín là ngon nhất, là món ăn chống đói, có thể ăn trừ bữa. Hiện nay, mít luộc vẫn là món ăn phổ biến rất được ưa chuộng bởi đây là món thực phẩm sạch, lạ miệng và ngon.
Mít xanh được bán ở chợ để chế biến thành món mít luộc
Cho dù đời sống xã hội đã có nhiều thay đổi, “nhà ngói cây mít” không còn là những thứ tượng trưng cho một cuộc sống thôn giã, thanh bình của làng quê nữa, thì ở Thanh Chương, hầu như gia đình nào cũng vẫn còn một vài cây mít. Nếu không có mít nhà, có thể ra chợ quê để mua mít non làm nhút hoặc mua mít xanh về luộc. Người mua cũng không còn sợ nhựa vương vào tay nữa bởi người bán đã làm sẵn, rất sạch sẽ.
Hiện đang là mùa mít, về huyện Thanh Chương thưởng thức món mít luộc, với khách đó là một món lạ miệng, còn với người xa quê thì thêm một kỷ niệm để trở về với tuổi thơ đồng quê.
Tác giả bài viết: Trần Đình Hà - Đài Thanh Chương
Nguồn tin: 
