Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga. (Ảnh: Kyodo)

Phát biểu tại cuộc họp báo hôm nay, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga nói: “Chúng tôi hy vọng rằng vấn đề này sẽ sớm được giải quyết và chúng tôi cho rằng Trung Quốc cần giải thích rõ ràng căn cứ pháp lý cho hành động này với cộng đồng quốc tế”.

Đây có thể coi là bình luận công khai đầu tiên của chính phủ Nhật Bản liên quan đến vụ việc Trung Quốc thu giữ tàu lặn khảo sát của Mỹ ở hải phận quốc tế hôm 15/12.

Vụ việc xảy ra hôm 15/12 khi tàu khảo sát USNS Bowditch của Hải quân Mỹ đang trong quá trình thu lại các tàu lặn không người lái để lấy mẫu đánh giá môi trường biển tại khu vực cách vịnh Subic của Philippines khoảng 50 hải lý về phía tây bắc, thuộc lãnh hải quốc tế trên Biển Đông. Một tàu ngầm lớp Dalang-III của Trung Quốc được cho là đã theo dõi tàu USNS Bowditch từ trước, thả một xuồng nhỏ xuống. Sau đó, thuyền viên trên xuồng này đã lấy đi một trong các tàu lặn của tàu Mỹ. Thuyền viên trên tàu Bowditch của Mỹ đã cố gắng liên lạc qua radio để yêu cầu phía Trung Quốc trả lại thiết bị ngay lập tức nhưng đã bị phớt lờ.

Hiện phía Trung Quốc đã đồng ý trả lại tàu lặn cho Mỹ “một cách hợp lý” song không nêu cụ thể thời gian hoàn trả. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng lớn tiếng nói rằng Mỹ đã "đơn phương và thổi phồng sự việc không cần thiết và không có lợi cho việc giải quyết êm xuôi vấn đề này”. Tại cuộc họp báo hôm nay, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cũng lên tiếng nói rằng, Bắc Kinh tin vụ việc liên quan đến tàu lặn Mỹ sẽ được xử lý một cách êm đẹp.

Về phần mình, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump chỉ trích gay gắt vì cho rằng Bắc Kinh đã “đánh cắp” tàu lặn của Mỹ và thách thức Trung Quốc “cứ giữ lấy” tàu lặn này.

Hiện chưa rõ mục đích việc Trung Quốc "mạo hiểm" thu giữ thiết bị tàu lặn của Mỹ, song một số chuyên gia cho rằng đây có thể là động thái "nắn gân" cả chính quyền của Tổng thống đương nhiệm Barack Obama cũng như chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Trong khi đó, một số nhà phân tích cho rằng, Trung Quốc sẽ nhân vụ việc này để đưa ra điều kiện với Mỹ như yêu cầu Washington ngừng hoạt động giám sát ở Biển Đông. Theo Reuters, truyền thông và giới chuyên gia Trung Quốc cho rằng, tàu nghiên cứu hải dương USNS Bowditch của Mỹ đã tiến hành các hoạt động gián điệp đối với Trung Quốc.