Khu vực khai thác đá trắng trái phép ở núi Phá Chủng (xã Châu Lộc, huyện Quỳ Hợp) đã bị Công an tỉnh Nghệ An bắt quả tang vào tháng 7/2021.

Một năm khai thác vượt sản lượng được cấp phép trong 30 năm

Thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An, trên địa bàn tỉnh này hiện có 254 giấy phép khai thác khoáng sản đang còn hiệu lực. Từ năm 2017 đến nay, Sở đã tham mưu UBND tỉnh Nghệ An thu hồi 8 giấy phép khai thác khoáng sản do các đơn vị khai thác không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ theo quy định của Luật Khoáng sản.

Trên thực tế, việc khai thác khoáng sản trái phép, trốn thuế trên địa bàn tỉnh Nghệ An diễn ra rất phức tạp. Từ đầu năm 2020 đến nay, ngành chức năng đã phát hiện, xử lý 758 vụ việc vi phạm liên quan đến công tác quản lý khoáng sản tại Nghệ An và khởi tố 9 vụ, 11 bị can; xử phạt vi phạm hành chính 748 vụ với tổng số tiền hơn 3,4 tỷ đồng.

Đặc biệt, trong quá trình kiểm tra, giám sát, ngành chức năng phát hiện có doanh nghiệp được cấp phép khai thác 87.000 tấn quặng thiếc trong thời gian 30 năm, nhưng chỉ riêng trong năm 2020 đã khai thác đến… 104.000 tấn, cao hơn cả mức được cấp phép trong 30 năm.

Đề cập vấn đề này, ông Trịnh Thanh Hải, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Nghệ An nhìn nhận, công tác quản lý tài nguyên và quản lý thu ngân sách đối với hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn còn nhiều bất cập, hiện tượng lãng phí, thất thoát tài nguyên, thất thu thuế vẫn còn diễn ra. Ngành thuế đã rà soát và phát hiện hiện tượng khai thác nhiều, kê khai ít để trốn thuế, nhưng không đủ thẩm quyền xử lý và không có nghiệp vụ để xác định chính xác sản lượng khai thác thực tế.

Đơn cử, trước đó, qua kiểm tra thuế tại Công ty cổ phần Sản xuất và Công nghệ nhựa Pha Lê - chi nhánh Nghệ An, cơ quan thuế phát hiện doanh nghiệp có 2 hành vi vi phạm hành chính: khai sai nhưng không dẫn đến thiếu số tiền thuế giá trị gia tăng (GTGT) phải nộp và khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường phải nộp. Đầu tháng 12/2021, cơ quan thuế tỉnh Nghệ An đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với Công ty Nhựa Pha Lê - Chi nhánh Nghệ An với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính gần 95 triệu đồng.

Ngoài ra, cơ quan thuế tỉnh Nghệ An còn tiến hành truy thu số tiền thuế GTGT, thuế TNDN, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường thiếu của doanh nghiệp này vào ngân sách nhà nước hơn 450 triệu đồng và số tiền chậm nộp thuế GTGT, thuế TNDN, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường gần 61 triệu đồng.

Rà soát để xử lý

Tình trạng khai thác khoảng sản bát nháo trên địa bàn các huyện miền núi như Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Anh Sơn… cùng việc thất thu thuế tài nguyên khoáng sản đã làm “nóng” phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ tư, HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVIII đầu tháng 12 năm nay. Trong đó, cử tri phản ánh, có tình trạng bạt cả quả đồi, nhưng đơn vị khai thác chỉ kê khai mấy trăm khối.

Ông Hoàng Quốc Việt, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An cho biết, Sở đã nắm được tình trạng này ở doanh nghiệp khai thác mỏ thiếc tại Quỳ Hợp và đã cho kiểm tra, yêu cầu kê khai bổ sung để tránh thất thu ngân sách nhà nước. Theo ông Việt, trước đây, đơn vị thăm dò, đánh giá trữ lượng ở mức được cấp phép, nhưng trong quá trình khai thác phát hiện thêm sản lượng. UBND tỉnh đang chỉ đạo rà soát lại các trường hợp này nhằm xử lý và yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện kê khai lại theo trữ lượng thực tế.

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An thông tin thêm, hiện nay, việc chống thất thu thuế được thực hiện thông qua các giải pháp như kiểm soát sản lượng tính thuế bằng các biện pháp thông thường như kiểm tra chứng từ, trạm cân, sổ sách doanh nghiệp kê khai nộp thuế, kiểm soát đầu vào của các nhà máy... Bên cạnh đó, thực hiện thanh tra, kiểm tra, lập chốt để ngăn chặn trốn thuế, nhất là tại các địa bàn có nhiều khoáng sản.

Đặc biệt, tháng 11/2021, UBND tỉnh Nghệ An đã có công văn giao Cục thuế chủ trì phối hợp với một số sở, ngành để có giải pháp chống thất thu thuế đối với lĩnh vực khai thác khoáng sản. UBND tỉnh cũng đã thành lập Đoàn liên ngành kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản đối với 12 doanh nghiệp có quy mô lớn. Đoàn đã tiến hành kiểm tra doanh nghiệp đầu tiên tại Quỳ Hợp và truy thuế hơn 1,2 tỷ đồng.

Có thể thấy, tỉnh Nghệ An đang quyết “lập lại trật tự” trong hoạt động khai thác khoáng sản, xử lý mạnh tay đối với doanh nghiệp lách luật, trốn thuế. Ông Nguyễn Nam Đình, Phó chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An cho biết, HĐND tỉnh sẽ tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề về hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh, theo kế hoạch sẽ diễn ra vào 6 tháng cuối năm 2022.

Tác giả: Việt Hương

Nguồn tin: Báo Đầu tư