Nhiều bạn khi học tiếng Anh luôn có phần thiên vị giáo viên tới từ Anh, Mỹ, Australia... Không thể phủ nhận lợi ích của việc học giáo viên bản xứ như phát âm chuẩn hơn; biểu cảm đa dạng, tự nhiên; có cơ hội được nghe những câu chuyện văn hóa hay kinh nghiệm sống từ vùng đất khác.

Vậy liệu giáo viên bản xứ (native English speakers) có luôn chiếm ưu thế khi dạy tiếng Anh so với giáo viên người Việt (non-native speakers)? Và việc học giáo viên bản xứ có thực sự hiệu quả vượt trội, giúp bạn sớm bắt nhịp với môi trường giao tiếp tiếng Anh chỉ trong thời gian ngắn?

Moon Nguyen, giáo viên tiếng Anh, chia sẻ vấn đề học ngoại ngữ với giáo viên bản xứ.

Lợi thế của giáo viên bản xứ

Thứ nhất, giáo viên bản xứ có cách phát âm chuẩn bẩm sinh (native pronunciation). Họ mang những âm giọng địa phương khác nhau, nhưng dù nói tiếng Anh-Anh; Anh-Mỹ hay Anh-Australia, chúng đều là thứ tiếng Anh chuẩn mực và phổ biến. Họ có lợi thế hơn rất nhiều so với giáo viên bị ảnh hưởng từ những ngôn ngữ khác như Anh-Ấn, Anh-Mexico, hay thậm chí Anh-Việt. Và khi lên lớp, cách phát âm của giáo viên bản xứ luôn là mẫu chuẩn nhất cho học sinh luyện tập theo.

Thứ hai, giáo viên bản xứ hiểu rõ những khác biệt và tinh tế của tiếng Anh hơn ai hết. Họ biết rõ ý nghĩa của từ vựng đặt trong bối cảnh khác nhau sẽ biến hóa thế nào, biết rõ những câu nào mang ý bóng gió, bông đùa hay mỉa mai. Họ sử dụng nhuần nhuyễn những câu nói thông tục, câu nói tắt hay cả từ lóng. Đã bao giờ bạn đứng giữa một nhóm bạn Mỹ và thử một vài từ lóng trong tiếng Anh để gây cười cho họ? Bạn sẽ phải luyện tập rất nhiều mới có được những biểu cảm “đúng lúc, đúng chỗ”, hợp với những từ lóng đã dùng. Những giáo viên bản xứ sẽ giúp học sinh nói tiếng Anh sao cho tự nhiên nhất, không hoa mỹ hay trang trọng quá mức như đọc diễn văn trong sách vở.

Lợi thế của giáo viên không bản ngữ

Thứ nhất, giáo viên bản địa luôn hiểu học sinh, bởi từng phải học tiếng Anh và trải qua tất cả khó khăn học sinh đang gặp phải. Các thầy cô bản địa thường có kho bí kíp học tiếng Anh để truyền và giúp học sinh vượt qua môn tiếng Anh hiệu quả, dễ dàng hơn.

Thứ hai, dù trong tiếng Anh có vô vàn từ ngữ đặc biệt và lắt léo, nhưng những giáo viên tiếng Anh giỏi luôn tìm được cách giải thích dễ hiểu nhất. Chẳng hạn, thầy cô người Việt có thể so sánh cho bạn thấy các từ tiếng Anh có nghĩa tương tự nên dùng trong bối cảnh khác nhau thế nào bằng cách liên hệ với nghĩa tiếng Việt, điều này giúp bạn hiểu sâu và nhớ lâu hơn rất nhiều.

Thứ ba, được học tiếng Anh từ giáo viên cùng quốc tịch sẽ giúp bạn có được sự tương đồng về văn hóa. Thầy cô Việt hiểu văn hóa Việt, biết rõ khác biệt giữa văn hóa Việt và văn hóa Anh/Mỹ, vì vậy sẽ có cách tiếp cận học sinh Việt tốt hơn, đem lại cho học sinh môi trường học tập thân thiện và thoải mái hơn.

Thầy cô bản xứ liệu có luôn luôn tốt hơn?

Chúng ta đều thấy cả giáo viên bản xứ lẫn giáo viên bản địa đều có những lợi thế riêng. Một số trung tâm tiếng Anh ở Việt Nam có xu hướng mời người nước ngoài (nhiều người chưa được đào tạo về nghiệp vụ giảng dạy) về làm giáo viên, bởi lợi thế lớn nhất của họ là phát âm tiếng Anh chuẩn mực, tự tin và lưu loát.

Tuy nhiên, có quốc tịch nước ngoài không phải là yếu tố quyết định giúp đảm bảo họ sẽ dạy tiếng Anh tốt. Nói tiếng Anh và dạy tiếng Anh là hay vấn đề khác nhau hoàn toàn. Tương tự, việc nhiều thầy cô Việt Nam nói tiếng Anh có giọng Việt (Vietnamese accent) không có nghĩa không thể trở thành giáo viên giỏi. Có những thầy cô vẫn truyền được cảm hứng môn học, giúp học sinh yêu thích tiếng Anh và học tập hiệu quả ngay cả khi họ phát âm tiếng Anh không tốt.

Điểm khác biệt lớn nhất nằm ở phát âm: người học tiếng Anh cần thầy cô phát âm chuẩn để học theo. Và thầy cô người bản xứ dễ dàng đáp ứng xuất sắc yêu cầu này.

Với thầy cô Việt Nam, việc phát âm tốt hoàn toàn có thể đạt được nếu nghiên cứu và luyện tập thường xuyên. Việc có phát âm tiếng Anh chuẩn và vẫn có chất giọng Việt Nam là hoàn toàn chấp nhận được, đặc biệt khi chúng ta cần tương tác với bạn bè và đồng nghiệp đến từ mọi nơi trên thế giới, và hầu hết nói tiếng Anh với nhiều chất giọng (accents).

Sẽ tốt hơn nếu học sinh Việt được nghe tiếng Anh với nhiều âm giọng đa dạng, kể cả giọng tương đối khó nghe như Anh-Ấn, Anh-Mexico, hay tiếng Anh của những người vùng Trung Đại tây Dương (Mid-Atlantic accent), Nam Mỹ…

Làm thế nào để nói tiếng Anh xuất sắc nếu bạn chỉ có tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai?

Hãy trau dồi hết sức để cải thiện điểm yếu của bạn. Nếu bạn là giáo viên tiếng Anh, hãy chủ động học thi những chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm tiếng Anh như TEFL (Teaching English as a Foreign Language), TESOL (Teaching English to Speakers of Other Languages), hay CELTA (Certificate in English Language Teaching); bạn sẽ nhận được những kỹ năng, công cụ và bí quyết giúp quá trình giảng dạy tiếng Anh hiệu quả hơn rất nhiều.

Hãy kiên nhẫn rèn luyện thật nhiều để có kinh nghiệm giảng dạy. Có nhiều người phân biệt giáo viên tốt và không tốt. Thực ra câu trả lời đôi khi hơi khác một chút, có giáo viên giàu kinh nghiệm và thiếu kinh nghiệm. Khi bạn đã nghiên cứu, giảng dạy đủ lâu và đúng cách, bạn hoàn toàn có thể trở thành giáo viên giỏi.

Với người học cũng vậy, có mục tiêu rèn luyện và theo đuổi mục tiêu đó tới cùng sẽ giúp bạn cải thiện tiếng Anh lên rất nhiều, dù bạn không phải người bản xứ.

Kết thúc bài viết, tác giả mong người đọc hiểu được những khác biệt chính giữa giáo viên tiếng Anh bản xứ và giáo viên bản địa. Không thể mặc định mọi giáo viên bản xứ đều tốt hơn, cũng như giáo viên Việt Nam không phải lúc nào cũng yếu thế. Việc chọn chương trình học phụ thuộc nhiều vào trình độ cũng như mục tiêu học tập của bạn. Nếu bạn đã học tốt tiếng Anh và mong muốn cải thiện phát âm hay giao tiếp, hãy chọn giáo viên bản xứ hoặc giáo viên từng du học nhiều năm. Nếu bạn cần trau dồi ngữ pháp cơ bản, hãy tìm những giáo viên bản địa giàu kinh nghiệm.