Hồ nằm cách trung tâm TP Hà Nội khoảng 40 km, thuộc địa phận xã Tuy Lai, huyện Mỹ Đức. Đây là vùng đất cuối cùng phía Tây Nam của Hà Nội, giáp ranh với tỉnh Hòa Bình.
Lòng hồ trải dài theo chân một dãy núi đá vôi. Mặt nước xanh trong với lô nhô gần chục hòn đảo lớn nhỏ cùng nhiều hang động, tạo nên cảnh quan thơ mộng. Nhiều người gọi hồ là vịnh Hạ Long của Hà Nội.
Vào khoảng những năm 60 - 70 của thế kỉ trước, một con đê được xây đắp để giữ nước làm thủy lợi đã hình thành nên hồ Tuy Lai rộng lớn như ngày nay với tổng diện tích mặt nước vào khoảng 250 ha và có 150 ha rừng tự nhiên.
Hiện tại, một số người dân xã Tuy Lai đã đấu thầu để được sử dụng vùng lòng hồ và núi rừng để chăn nuôi và thả cá. Vịt là loại gia cầm được chăn thả phổ biến ở vùng ven bờ. Trong ảnh là anh Lã Văn Thanh ở thôn Thượng đang chăn đàn vịt gần 10 nghìn con. Anh cho biết nếu thuận lợi thì một năm nuôi được từ 2 đến 3 lứa.
Còn đây là chị Phùng Thị Chuyển ở thôn Quýt 2, chị vừa lội qua hồ để vào núi thăm đàn dê đang chăn thả. Nhà chị đấu thầu 15 ha đất rừng trong dãy núi ở vùng hồ Tuy Lai để nuôi bò và dê với giá 2 triệu đồng/năm.
Những người dân khi đấu thầu đất vùng núi rừng để chăn nuôi cũng gắn liền với trách nhiệm bảo vệ rừng. Người dân chỉ được lấy những cành củi nhỏ chứ không đươc phép chặt cây.
Lòng hồ trải dài men theo chân dãy núi đá vôi tạo nên cảnh quan thơ mộng với một bên là bãi cỏ xanh mướt và một bên là những ngọn núi đá vôi lô nhô dựng đứng.
Một vùng hồ được thầu để nuôi thả cá. Theo những người nuôi cá ở đây thì họ chỉ việc thả cá giống chứ không cho ăn. Làm như thế là để môi trường sống gần với tự nhiên, cá khi thu hoạch sẽ ngon hơn nhiều.
Những con cá trắm cỏ, cá trôi cỡ 2 kg vừa được đánh bắt lên từ lòng hồ Tuy Lai.
Mặt hồ phẳng lặng như gương, phản chiếu những ngọn núi nhấp nhô tạo nên hình ảnh tuyệt đẹp cho vùng hồ. Đây là một vùng đất hiếm hoi của Hà Nội còn giữ được vẻ nguyên sơ của thiên nhiên.
Sau mỗi ngày lao động, những người dân Tuy Lai trò chuyện thoải mái trong không khí trong lành bên bờ hồ.
Tác giả bài viết: Hữu Nghị
