Xe ô tô nhập khẩu tại Chi cục Hải quan bắc Hà Nội. Ảnh: Tuấn Nguyễn.

Xe siêu sang biến thành xe “hèn”

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến nay, cả nước có khoảng 500 ô tô nhập khẩu (NK) qua hình thức biếu, tặng. Phần lớn trong số đó là xe sang và siêu sang như Lexus, Land Cruiser dung tích 4.6L, Mercedes S550 dung tích 4.7L; Maybach dung tích 4.6L, Land Rover, Ranger Rover, Rolls-Royce....

Điều lạ lùng nhất, tuy “khủng” về thương hiệu nhưng giá trị khai báo hải quan khiến nhiều người giật mình. Chẳng hạn, trong hơn 200 xe Lexus nhập về theo diện biếu tặng, dòng LX 570 chiếm tới hơn 150 xe, dung tích xi lanh 5.7L.

Dù giá thị trường gần 8 tỷ đồng/chiếc, nhưng nhiều DN khai báo chỉ từ 330 triệu đồng đến 1,6 tỷ đồng. Dòng xe sang này nếu nhập sau ngày 1/7 sẽ phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) lên đến 150%. Do đó, nhiều tổ chức, cá nhân ồ ạt nhập xe dưới hình thức biếu tặng để gian lận thuế bằng cách khai báo giá trị xe thấp.

Chẳng hạn, ngày 25/6/2016, Cty Đầu tư thương mại và xuất nhập khẩu Hưng Thịnh (đóng tại quận Lê Chân, Hải Phòng) mở tờ khai NK tại cảng Hải Phòng khu vực 3 cho xe Rolls-Royce Dawn (loại Base Sedan đời 2016, dung tích 6.6L, mới 100%, 1 cầu, máy xăng, tay lái bên trái, màu đen) với giá khai báo 5,6 tỷ đồng theo hình thức biếu tặng. Ước tính, sau khi hoàn tất các nghĩa vụ thuế với Nhà nước, siêu xe này có mức giá khoảng 25 tỷ đồng.

Nếu NK sau 1/7 (khi áp dụng mức thuế TTĐB mới, lên tới 150%), chiếc xe này có tổng giá lên tới 40 tỷ đồng. Đây được xem là “chiêu” để một số DN “lách” Thông tư 20 khi NK ô tô du lịch vào Việt Nam. Điều này hoàn toàn có cơ sở khi theo hồ sơ niêm yết công khai, công ty trên bắt đầu hoạt động từ 1/12/2008 với ngành nghề chính là bán buôn ô tô và xe có động cơ khác.

Ngày 16/6/2016, Cty Xuất nhập khẩu và thương mại Minh Thuận (đóng tại quận Hồng Bàng, Hải Phòng) mở 2 tờ khai tại Cảng Đình Vũ và Cảng Hải Phòng khu vực 3 để nhập xe Toyota Land Cruiser VXR (dung tích 4.6L, mới 100%, sản xuất 2016 tại Nhật Bản), nhưng lại có 2 mức giá khác nhau (446 triệu đồng và 937 triệu đồng). Trong khi giá thị trường của dòng xe này lên đến 4,7 tỷ đồng (gấp đến 5 lần giá khai báo của Cty Minh Thuận).

Một lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng cho biết, cần xem hồ sơ xin cấp giấy phép cụ thể. Trong khi đợi Hải quan Hải Phòng kiểm tra hồ sơ, PV Tiền Phong đã thử liên hệ với doanh nghiệp này và nhận được câu trả lời: Xe đã được bán cho 1 đơn vị ở Hà Nội. Người này còn mời chào: “Sắp có con Lexus RX 350, khi nào về tôi báo cho”. Như vậy, sau khi thực hiện trót lọt nhập xe diện biếu tặng, đáng lẽ, Cty Minh Thuận phải sử dụng, đăng ký tài sản nhưng DN này đã bán ngay.

Hải quan có thông đồng với doanh nghiệp?

Những hiện tượng như trên hoàn toàn không đơn lẻ, khi mới đây, Tổng cục Thuế nhận được báo cáo của Cục Thuế Đà Nẵng về việc một số đối tượng lợi dụng chính sách cho phép nhập khẩu ô tô theo hình thức biếu, tặng để gian lận thuế, trốn thuế. Riêng 5 tháng đầu năm 2016 có tới 221 xe, chủ yếu là xe sang như Cadilac, Lexus, Lamborghini…dung tích 3.5L trở lên.

Theo báo cáo trên, đa số các xe nhập khẩu theo hình thức biếu tặng là xe có giá trị cao, song hóa đơn xuất bán lại chỉ bằng 50-60% trị giá xe theo xác định của cơ quan hải quan, không phù hợp với giá giao dịch trên thị trường. Đặc biệt, qua rà soát, Cục Thuế Đà Nẵng nhận thấy:

Cùng với lượng xe NK qua hình thức biếu, tặng tăng, thì lượng DN mới thành lập trên địa bàn cũng tăng theo. Hầu hết các DN có giấy phép NK xe theo hình thức này lại chuyển nhượng ngay khi nhập xe, rất ít DN đăng ký làm tài sản cố định. Thậm chí, có DN thành lập để NK xe, tiêu thụ xong thì thông báo giải thể, không thực hiện quyết toán với cơ quan thuế, bỏ địa chỉ kinh doanh.

Báo cáo là vậy, nhưng cơ quan thuế vì nhiều lý do mà chậm ấn định thuế dẫn đến thất thu cho ngân sách nhà nước. Khi được hỏi về vấn đề này, ông Nguyễn Đình Ân, Phó Cục trưởng Cục Thuế Đà Nẵng cho biết, vẫn đang yêu cầu các chi cục báo cáo, chưa có kết luận.

Lý giải về việc chênh lệch trị giá hải quan, một lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng cho rằng, có thể cùng một dòng xe, cùng năm sản xuất nhưng linh kiện, phụ kiện khác nhau hoặc thời điểm nhập khác nhau (trước hoặc sau 1/7 chẳng hạn) thì giá cũng chênh nhau cả vài trăm triệu.

Theo bà Lỗ Thị Nhụ, Cục trưởng Cục thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan), nhằm kiểm soát công tác kiểm tra, đảm bảo tính thống nhất về mức giá giữa các Cục Hải quan địa phương, Tổng cục Hải quan đã ban hành các công văn yêu cầu kiểm tra chấn chỉnh trị giá hải quan đối với ô tô con NK theo hình thức biếu, tặng.

Bà Nhụ cho hay, sau tham vấn, nếu người khai hải quan đồng ý với cơ sở bác bỏ của hải quan, giá khai báo sẽ được sửa đổi. Nếu DN không đồng ý, hải quan vẫn cho thông quan theo trị giá khai báo nhưng sẽ chuyển các nghi vấn để thực hiện kiểm tra sau thông quan. Đến ngày 20/8, các đơn vị được yêu cầu nộp báo cáo, lúc đó mới có kết luận cuối cùng; nếu phát hiện trường hợp gian lận để trốn thuế thì xử phạt theo quy định của pháp luật.