Bánh gai xứ Dừa là đặc sản nổi tiếng từ lâu đời ở xã Tường Sơn, huyện Anh Sơn. Chạy dọc quốc lộ 7A qua đây, du khách dễ dàng bắt gặp những hình ảnh thật đỗi quen thuộc, giản dị với những sảo bánh gai đầy ắp, bày bán hai bên đường, những cô những bác tay tất bật xé lá, trộn bột, gói bánh...
Những sảo bánh gai bên đường thu hút khách hàng
Bánh gai là món quen thuộc của nhiều vùng miền, nhưng bánh gai xứ Dừa là đặc sản đặc trưng, thơm ngon khó cưỡng.
Một chiếc bánh gai nhỏ xinh thôi nhưng khi làm phải chuẩn bị qua các khâu rất cầu kỳ từ tuyển chọn nguyên liệu gồm nếp, đậu xanh, lá gai tươi, dừa khô, đường cát trắng, dầu ăn... đến hấp bánh.
Lá gai là nguyên liệu chính làm bánh. Ngày xưa, cả làng phải đi nhập lá gai từ nơi khác, nhưng vì làm ăn ngày càng phát đạt nên mọi người đã dành những khoảng đất trống sau đồi để trồng cây gai.
Lá gai hái về rửa sạch, luộc chín 10 tiếng, giã nát và trộn với dầu ăn, cho vào bột nếp đã được lọc kỹ, xay mịn, trộn đều và làm nên thứ màu đen đặc trưng của bánh gai.
Bánh gai bọc nhân đậu đã xay nguyễn với cùi dừa rồi được gói kín.
Lá để gói bánh được làm bằng lá chuối khô, và phải khô ngay trên cây, mới ra được bánh gai có mùi quện thơm giữa lá chuối và lá gai. Sau khi đã được lau chùi rất sạch sẽ và để nơi thoáng mát, người ta xé nhỏ lá bánh ra khoảng 6-8cm và bắt đầu công đoạn gói bánh.
Du khách hứng thú làm thử bánh
Cả làng Tường Sơn hầu như nhà nào cũng có người tham gia làm bánh. Cứ sáng sớm, các cô các bà trong xóm lại tụ tập tại các cơ sở, mỗi nhân công được trả khoảng 80.000 đồng một ngày. Đây là công đoạn cắt, làm sạch lá chuối.
Học sinh tranh thủ nghỉ hè phụ giúp bố mẹ đến gói bánh. Sau khi hoàn thành công đoạn gói bánh xong, sẽ xếp bánh vào nồi để hông cách thủy khoảng 1,5 tiếng.
Món bánh gai xứ Dừa rất vừa miệng vừa có vị ngon của dừa và đậu xanh quyện lẫn vị thơm, dẻo của nếp, của hương lá chuối khô, đậm đà, ngậy mà không ngấy. Vì vậy, du khách sau khi thưởng thức xong bánh là mua ngay hàng chục cặp mang về.
Chị Hà Lương, chủ cơ sở bánh Hà Lương cho biết: Nghề làm bánh gai tôi được ông cha truyền lại lâu lắm rồi. Xóm này hầu như các nhà đều tham gia làm bánh. Mỗi ngày, trung bình nhà tôi bánh được hơn nghìn cặp bánh, mỗi cặp bánh giá 2.500 đồng, thì gia đình lời được khoảng 500 đồng, mỗi ngày lãi khoảng 700 - 800 ngàn đồng. Riêng ngày lễ tết thì phải được gấp 4, 5 lần như thế. Nhất là mấy ngày nay, khách hành hương về thắp hương tại nghĩa trang liệt sĩ Việt - Lào đều ghé qua đây mua bánh gai về nên khoảng 5h chiều là bánh hết sạch.
Vào cuối ngày, những du khách “chậm chân” đến tại nơi thì bánh gai đã hết sạch. Bánh gai xứ Dừa đã tạo nên nét văn hóa miền Tây xứ Nghệ, giúp người dân có thêm thu nhập sau nghề nông, cuộc sống khấm khá, sung túc hơn.
Tác giả bài viết: Minh Quý
