Tỷ phú Hoàng Như Luận. Ảnh: Reuters

6 ngày trước chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hồi tháng trước, Bộ trưởng Y tế Philippines Paulyn Jean Rosell-Ubial thông báo một trung tâm cai nghiện ở phía bắc thủ đô Manila, với sức chứa 10.000 học viên, sẽ được khai trương trong tháng 11 với sự tài trợ của doanh nhân Trung Quốc Hoàng Như Luận.

Bà Ubial cho biết phía Trung Quốc đã chuyển 75 container vật liệu sang để xây dựng trung tâm này. Đây là một trong hai trung tâm cai nghiện quy mô lớn ở Philippines do ông Hoàng tài trợ.

Cuối chuyến thăm, Tổng thống Duterte có cuộc gặp riêng ngắn với doanh nhân Hoàng, người có lẽ đang đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực cải thiện mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines, theo Reuters.

Tỷ phú kín tiếng

Được Tổng thống Duterte xem như biểu tượng của mối quan hệ hữu nghị giữa Philippines và Trung Quốc, Hoàng Như Luận là một tỷ phú gây dựng sự nghiệp từ gian khó.

Sinh ra trong một gia đình nghèo ở tỉnh duyên hải Phúc Kiến, Hoàng tới Philippines lập nghiệp vào thập niên 1980. Ông sống 5 năm tại khu phố người Hoa ở quận Binondo, thủ đô Manila, trước khi hồi hương để thành lập công ty xây dựng Century Golden Resources Group.

Century Golden Resources Group có 20.000 nhân viên và đạt doanh thu 5 tỷ USD vào năm ngoái. Công ty này sở hữu 20 khách sạn 5 sao, 10 khu mua sắm, trong đó có khu phức hợp thương mại Century City ở Bắc Kinh.

Lời giới thiệu trên trang web của công ty nói ông Hoàng có "mối liên hệ tình cảm mạnh mẽ" với Philippines.

Hoàng Như Luận sống khá kín tiếng ở Bắc Kinh dù ông có những mối quen biết chính trị rộng tại tỉnh Phúc Kiến, theo một nguồn tin am hiểu về vị doanh nhân này.

Ông dường như kết thân với Tổng thống Philippines rất nhanh. Ông Duterte từng nói cuộc gặp với doanh nhân Hoàng giúp chuyến viếng thăm Trung Quốc "trọn vẹn hơn", theo một thông báo từ Century Golden Resources Group. Ông Duterte cũng thêm rằng Philippines "cần những người bạn giống như Hoàng Như Luận".

Cuộc gặp giữa Tổng thống Philippines và tỷ phú Trung Quốc diễn ra ở khách sạn Grand Hyatt tại Bắc Kinh, một ngày sau khi ông Duterte tuyên bố Philippines sẽ "rời xa" Mỹ và điều chỉnh chính sách đối ngoại hướng về phía Trung Quốc nhiều hơn.

Tuy nhiên sau đó, Tổng thống Duterte rút lại tuyên bố và khẳng định ông chỉ muốn theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập hơn bằng cách củng cố quan hệ với Trung Quốc.

Đối với Tổng thống Philippines, động thái tài trợ của ông Hoàng Như Luận cho hai trung tâm cai nghiện đối lập sâu sắc với những lời chỉ trích của Mỹ và các nước phương Tây nhằm vào cuộc chiến chống ma túy do ông phát động.

Ông Duterte còn tiết lộ Trung Quốc đã đề nghị hỗ trợ Philippines chống ma túy nhưng "không rêu rao lên, không đưa tin và không quảng bá".

"Đây chính là cách đối xử với bạn bè", ông Duterte nói.

Tung tiền để cải thiện quan hệ

Các học viên ngủ trưa tại một ký túc xá của Trung tâm cai nghiện ma túy Central Luzon ở tỉnh Pampanga, Philippines. Ảnh: Reuters

Khoảng 700.000 con nghiện ma túy đã ra trình diện nhà chức trách để đăng ký cai nghiện sau khi chính phủ Philippines phát động chiến dịch diệt trừ ma túy, kể cả những kẻ buôn bán lẫn người nghiện. Số người xin cai nghiện tăng vọt như vậy khiến các cơ sở cai nghiện ở Philippines trở nên quá tải trầm trọng. Trong tình cảnh đó, doanh nhân Hoàng Như Luận đã xuất hiện và cam kết tài trợ hai trung tâm cai nghiện 10.000 giường ở Philippines.

"Ma túy luôn là một mối nguy hại cho cộng động trên toàn cầu. Chúng làm tổn thương cơ thể con người và gây rối loạn trật tự xã hội", Hoàng Như Luận viết trong một thư điện tử gửi cho Reuters.

Vẫn chưa rõ ông Hoàng sẽ tài trợ bao nhiêu cho hai trung tâm trên và liệu ông sẽ tài trợ cả chi phí thường xuyên để điều hành hay chỉ hỗ trợ chi phí xây dựng, cũng như liệu ông có nhận lại được gì từ Manila cho hành động hảo tâm của mình hay không.

Khi mô tả bản thân với báo chí Trung Quốc, doanh nhân Hoàng nói ông là nhà từ thiện sống trong sạch và rằng ông đang tài trợ cho các trung tâm cai nghiện ở Philippines nhằm cải thiện mối quan hệ hai nước.

"Miễn là Philippines duy trì quan hệ hữu hảo với Trung Quốc, tôi sẽ rất vui lòng đầu tư ở Philippines", Global Times dẫn lời ông Hoàng.

"Tôi không cờ bạc, trai gái hay nghiện ngập. Cả đời tôi và con trai cũng không thể tiêu hết số tiền tôi có. Vậy tại sao không dùng tiền làm điều gì đó ý nghĩa", ông Hoàng năm 2013 chia sẻ với tờ Securities Daily.

Theo tạp chí Forbes, ông Hoàng đang nắm trong tay khối tài sản trị giá 3,6 tỷ USD.

Tuy nhiên, hồ sơ tòa án liên quan đến một vụ tham nhũng lớn được đăng tải trên các trang mạng hồi đầu năm nay cho thấy Century Golden Resources Group là một trong 17 công ty và cá nhân đã hối lộ Bạch Ân Bồi, nguyên bí thư tỉnh ủy Vân Nam, để nhận lại các ưu đãi đặc biệt.

Vẫn chưa rõ công ty Century Golden Resources Group có phải đối mặt với quá trình tố tụng pháp lý hay không, nhưng hồ sơ trên không nêu tên ông Hoàng.

Hoàng Như Luận là một trong 6 nhà từ thiện hàng đầu của Trung Quốc, theo Báo cáo Hồ Nhuận, một ấn bản xếp hạng những người giàu có nhất cũng như những người làm từ thiện mạnh nhất ở Trung Quốc. Ông Hoàng năm 2015 chi khoảng 125 triệu USD tiền từ thiện cho các dự án giáo dục, xây dựng cơ sở hạ tầng và phúc lợi xã hội.

Theo các quan chức chính phủ Philippines, trước cuộc gặp ở Bắc Kinh, ông Hoàng đã gặp Tổng thống Duterte ba lần trong những tháng gần đây để thảo luận cách thức hỗ trợ cho nước này.

Bộ trưởng Y tế Philippines Ubial cho hay ông Hoàng đã đề xuất ý tưởng tài trợ cho hai trung tâm cai nghiện sau cuộc tiếp xúc với ông Duterte tại Phủ Tổng thống hồi tháng 7.

"Ông ấy giản dị và khiêm tốn. Ông ấy có tính cách mềm mỏng và dường như rất tử tế. Ông ấy thành tâm muốn giúp đỡ Philippines", bà Ubial nhận xét.